Thủ Thuật Hướng dẫn Nguyên nhân sâu xa dẫn đến trào lưu đấu tranh giành độc lập của nhân dân châu Phi Mới Nhất
Bạn đang tìm kiếm từ khóa Nguyên nhân sâu xa dẫn đến trào lưu đấu tranh giành độc lập của nhân dân châu Phi được Update vào lúc : 2022-12-22 09:36:07 . Với phương châm chia sẻ Bí kíp về trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi đọc tài liệu vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại phản hồi ở cuối bài để Ad lý giải và hướng dẫn lại nha.
PHONG TRÀO ĐẤU TRANH CÁCH MẠNG CỦA NHÂN DÂN DƯƠNG HÒA TRONG GIAI ĐOẠN 1930 – 1954
I. Quá trình vận động cách mạng tiến tới Tổng khởi nghĩa tháng Tám giành cơ quan ban ngành thường trực về tay nhân dân ở Dương Hòa (1930 – 8/1945)
Nội dung chính
- PHONG TRÀO ĐẤU TRANH CÁCH MẠNG CỦA NHÂN DÂN DƯƠNG HÒA TRONG GIAI ĐOẠN 1930 – 1954
- Hoạt động cách mạng ở một số trong những thôn xóm xung quanh Dương Hòa không ngừng nghỉ được tăng cường để đảm bảo bảo vệ an toàn và uy tín cho vị trí căn cứ địa kháng chiến của tỉnh.
- Phong trào xây dựng Quỹ độc lập và Tuần lễ vàng.
- Về văn hóa truyền thống giáo dục.
- Công tác xây dựng lực lượng vũ trang tại chỗ.
- Phong trào ủng hộ Nam bộ kháng chiến.
- Âm mưu của thực dân Pháp
- Chủ trương kháng chiến của ta:
- Về mặt vị trí địa lí, chiến khu Dương Hòa quy tụ nhiều yếu tố mà chiến khu Hòa Mỹ không thể đã có được.
- Về mặt địa hình, Dương Hòa có nhiều điểm trên cao nếu ta làm chủ sẽ rất thuận tiện để tóm gọn kịp thời những mưu đồ và hoạt động và sinh hoạt giải trí của thực dân Pháp, Chính phủ bù nhìn Trung Kỳ, tạo Đk chỉ huy sâu sát tình hình toàn tỉnh và thành phố Huế; nhiều khe, động, núi, sông ở Dương Hòa là những địa phận lí tưởng để làm nơi trú chân của những cty, ban, ngành lãnh đạo kháng chiến. Đến cuối thời gian tháng 6/1948, những cty lãnh đạo kháng chiến của tỉnh đã di tán vào Chiến khu Dương Hòa bảo vệ an toàn và uy tín:
- Ty Công an đặt cơ quan tại lăng Gia Long.
- Cơ quan quân sự chiến lược, cơ quan đầu não tỉnh đóng ở khe Ồ Ồ (một nhánh của khe Dài).
- Trung đoàn 101 thường trú quân ở thôn Lương Miêu, Đại đội trọng pháo đóng quân ở Bến Trẹ (Dương Hòa).
- Xưởng quân giới đóng ở Khe Dài.
- Cơ quan tòa án, Công an tỉnh đóng ở xóm Hạ và xóm Trung (Buồng Tằm, Dương Hòa).
Với vị thế là địa phận kế hoạch quan trọng, điểm tiếp giáp với thành phố Huế – thủ phủ xứ Trung Kỳ bảo lãnh, nên chủ trương đô hộ của thực dân Pháp và bọn phong kiến tay sai ở Dương Hòa[1] rất khắc nghiệt. Bộ máy cai trị từ huyện đến tổng, xã khá hoàn hảo nhất. Đứng đầu huyện là Tri huyện. Ở tổng có những Chánh- Phó tổng. Dưới xã, ấp là bọn lý, hương và địa chủ cường hào chiếm đoạt công điền, công thổ, tham nhũng công quỹ, ức hiếp nông dân. Nhân dân Dương Hòa không còn quyền tự do dân chủ nào.
Không thể cam chịu cảnh cùng cực, một số trong những thanh niên có chí hướng ở Dương Hòa đã khởi đầu đi tìm hiểu thời cuộc qua sách báo, qua những cuộc tiếp xúc với những nhà yêu nước tại Huế.
Cuối năm 1929, nội bộ Tân Việt cách mạng Đảng bị phân hóa để chuyển sang Đông Dương Cộng sản liên đoàn. Việc xây dựng Chi bộ đảng Đông Dương Cộng sản liên đoàn có ý nghĩa rất quan trọng, góp thêm phần vào việc tuyên truyền giác ngộ một số trong những thanh niên yêu nước ở Dương Hòa đi theo con phố cách mạng mới.
Ngày thứ 3/02/1930, đồng chí Nguyễn Ái Quốc thay mặt Quốc tế Cộng sản chủ trì Hội nghị hợp nhất những tổ chức triển khai cộng sản ở Việt Nam thành một Đảng Cộng sản duy nhất – Đảng Cộng sản Việt Nam.
Ở Thừa Thiên Huế, tháng bốn/1930, tại Bến Ngự (Huế), dưới sự chủ trì của đồng chí Nguyễn Phong Sắc, Hội nghị hợp nhất Đảng bộ tỉnh được tiến hành. Hội nghị tuyên bố hợp nhất hai tổ chức triển khai Đông Dương Cộng sản đảng và Đông Dương Cộng sản liên đoàn thành một tổ chức triển khai là Đảng Cộng sản Việt Nam ở tỉnh Thừa Thiên, do đồng chí Lê Viết Lượng làm Bí thư. Đồng chí Lê Bá Dị được bầu làm Ủy viên Ban Chấp hành lâm thời, trực tiếp chỉ huy 3 huyện phía Nam, trong số đó có Hương Thủy.
Sau ngày thứ nhất/5/1930, những đồng chí đảng viên chủ chốt trực tiếp đi vào nông thôn, miền núi vận động nông dân, tập hợp họ vào tổ chức triển khai nông hội, đấu tranh chống bọn cường hào, ác bá.
Ngày 18/6/1931, nhân kỉ niệm ngày Gia Long lên ngôi, nhiều truyền đơn được rải khắp Dương Hòa để vạch mặt bọn thực dân, phong kiến áp bức, bóc lột nhân dân, lôi kéo nhân dân đấu tranh đòi quyền sống.
Năm 1939, Chiến tranh toàn thế giới thứ hai bùng nổ, thực dân Pháp thẳng tay đàn áp những trào lưu cách mạng của nhân dân ta. Tháng 10/1939, địch thực thi cuộc khủng bố trắng ở Thừa Thiên, hầu hết những đảng viên ở Hương Thủy đều bị bắt. Hệ thống cơ sở bị phá vỡ, trào lưu cách mạng ở Hương Thủy bị tổn thất nặng nề, còn sót lại một vài đồng chí và cơ sở phải rút vào hoạt động và sinh hoạt giải trí bí mật để đảm bảo duy trì những hoạt động và sinh hoạt giải trí của Đảng sau này.
Tháng 7/1942, đồng chí Nguyễn Chí Thanh vượt ngục trở về triệu tập Hội nghị cán bộ đảng tại Quảng Điền, triển khai Nghị quyết Trung ương VIII. Hội nghị quyết định hành động củng cố những tổ chức triển khai đảng để phục vụ tình hình và trách nhiệm mới.
Ngày 23/5/1945, Ban Thường vụ Tỉnh ủy triệu tập Hội nghị ở Đầm Cầu Hai (Phú Lộc), sẵn sàng sẵn sàng khởi nghĩa. Sau Hội nghị, Tỉnh ủy cử những đồng chí Lê Minh, Phạm Quang Thuyết, Phan Bạch Vân về chỉ huy trào lưu ở Hương Thủy.
Được sự tiếp sức của tỉnh, những tổ chức triển khai đảng ở những huyện khẩn trương triển khai Nghị quyết Hội nghị Đầm Cầu Hai, tiến hành sẵn sàng sẵn sàng về mọi mặt để khi thời cơ đến là tổ chức triển khai nhân dân vùng lên khởi nghĩa.
Tháng 6/1945, Mặt trận Việt Minh huyện Hương Trà được xây dựng lấy tên là Việt Minh Bình Sơn. Ban lãnh đạo Việt Minh Bình Sơn gồm những đồng chí: Đặng Cháu, Hoàng Liên, Trần Danh, Lâm Mộng Quang, Nguyễn Thị Út do Lâm Mộng Quang làm chủ nhiệm[2].
Đầu tháng 8/1945, không khí sẵn sàng sẵn sàng khởi nghĩa ngày càng khẩn trương, nhân dân xã Dương Hòa cùng với những địa phương trong huyện Hương Thủy tăng cường việc quyên góp thóc, gạo, tiền vào ngân quỹ của Việt Minh để trang cấp cho việc huấn luyện những đội tự vệ chiến đấu, rèn vũ khí, mua vải may cờ sẵn sàng sẵn sàng cho Tổng khởi nghĩa.
Trước khí thế của quần chúng và thấy rõ rủi ro không mong muốn tiềm ẩn tiềm ẩn bị tiêu diệt của phát xít Nhật đang tới gần, ngày 10/8/1945, Tỉnh ủy họp phiên mở rộng quyết định hành động kế hoạch khởi nghĩa. Sau Hội nghị, những đồng chí Tỉnh ủy viên trực tiếp về chỉ huy ở những huyện.
Ngày 17/8/945, Việt Minh Bình Sơn (Việt Minh Hương Trà) họp, xây dựng Ủy ban khởi nghĩa huyện và khu vực, đưa ra kế hoạch khởi nghĩa ở những làng, tổng và tham gia khởi nghĩa giành cơ quan ban ngành thường trực ở Huế.
Dưới sự chỉ huy của Việt Minh Bình Sơn (Việt Minh Hương Trà), ngay trong đêm 22 rạng sáng ngày 23/8 nhân dân Hương Thọ đã nhất tề nổi dậy đấu tranh giành cơ quan ban ngành thường trực. Tại Dương Hòa đồng chí Ngô Đức Vui đã tập hợp những đoàn biểu tình từ những thôn về tận nhà thời thánh họ Phan tổ chức triển khai mít tinh tuyên bố cơ quan ban ngành thường trực vào tay nhân dân. Bọn hương lý lo sợ đem ấn triện nộp cho cơ quan ban ngành thường trực cách mạng của nhân dân[3].
Ngày 30/8, hàng nghìn nhân dân Dương Hòa đã về Huế cùng nhân dân toàn tỉnh tham gia cuộc mít tinh dưới rừng cờ đỏ sao vàng ở Ngọ Môn trong buổi lễ thoái vị của Bảo Đại và nghe đại diện thay mặt thay mặt Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tuyên bố xáo bỏ chính sách quân chủ ở Việt Nam.
Ngày Thứ 2/9/1945, nhân dân Dương Hòa (Hương Nguyên) cùng nhân dân toàn nước tận mắt tận mắt chứng kiến thời khắc lịch sử của dân tộc bản địa Nước Việt Nam có quyền được hưởng tự do và độc lập và thực sự đang trở thành một nước tự do, độc lập.
Với thắng lợi của Cách mạng tháng Tám (1945), nhân dân Dương Hòa (Hương Nguyên) được đổi đời từ vị thế nô lệ, làm thuê trở thành người chủ xã hội. Cách mạng tháng Tám chứng tỏ truyền thống cuội nguồn yêu nước, đấu tranh quật cường của nhân dân Dương Hòa. Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám đã tạo ra bước ngoặt mới để xây dựng và tăng trưởng Dương Hòa ngày càng khởi sắc sau này.
II. Xây dựng và bảo vệ cơ quan ban ngành thường trực dân gia chủ dân ở Dương Hòa (8/1945 – 12/1946)
Sau khi giành được cơ quan ban ngành thường trực, việc xây dựng và giữ vững cơ quan ban ngành thường trực là một yếu tố vừa cấp bách, vừa phức tạp. Với trở ngại vất vả về kinh tế tài chính tài chính, văn hóa truyền thống, xã hội và ngoại xâm, toàn bộ đang rình rập đe dọa một cách nghiêm trọng vận mệnh dân tộc bản địa nói chung và Dương Hòa nói riêng. Nhưng do vừa thoát khỏi thân phận một người dân mất nước, nô lệ, nhân dân xã Dương Hòa ý thức thâm thúy giá trị của độc lập, tự do và nguyện đem hết kĩ năng trách nhiệm của tớ để bảo vệ và phát huy thành quả cách mạng vừa giành được.
1. Về chính trị.
Để củng cố nhà nước về mặt pháp lý và phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Ngày 22/11/1945 Chính phủ ra Sắc lệnh tổ chức triển khai Hội đồng nhân dân và Ủy ban Hành chính những cấp, sẵn sàng sẵn sàng Tổng tuyển cử bầu Quốc hội, cơ quan quyền lực tối cao cao nhất của nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Phấn khởi, tràn trề tin tưởng, nhân dân Dương Hòa (Hương Nguyên)[4] cùng với nhân dân toàn nước nhiệt huyết tham gia bầu cử Quốc hội chung toàn nước (6/1/1946). Một không khí sinh hoạt chính trị sôi động đầy khắp thôn xóm. Trước ngày bầu cử những đoàn thể như Thanh niên Cứu quốc, Phụ nữ Cứu quốc ngày đêm nhiệt huyết vận động nhân dân tích cực tham gia bầu cử. Lực lượng tự vệ ngày đêm thường xuyên canh gác sẵn sàng đập tan mọi âm ưu phá hoại của kẻ địch, Ủy ban nhân dân cách mạng lâm thời của xã đã phổ cập quy định bầu cử, đồng thời nhấn mạnh yếu tố cho nhân dân làm rõ tính chất dân chủ của việc phổ thông đầu phiếu. Khẩu hiệu hoan nghênh ngày bầu cử thống nhất hòa trong tiếng reo hò của đội cổ động đã làm tăng thêm không khí sôi động của ngày bầu cử. Nhiều loại thơ ca hò vè được nhân dân truyền miệng nhắc nhở nhau bầu cho những đại biểu do Việt Minh đưa ra ứng cử, như:
Thích Mật Thể, kể cả Hoàng Anh
Cùng Trần Thanh Chữ bạn lành của ta
Hòm phiếu được đặt tại đình làng những thôn: Dương Hòa, Lương Miêu, Đình Môn, Kim Ngọc. Để tranh giành với ta, bọn Quốc dân đảng đã đưa ra một số trong những ứng viên và chúng đã dùng mọi thủ đoạn xấu xa, thâm độc hòng lừa bịp nhân dân, chúng tìm cách nói xấu những đại biểu Việt Minh. Nhưng kết quả cuộc bầu cử đã thắng lợi, hầu hết những ứng viên do Việt Minh trình làng là Hoàng Anh và Thích Mật Thể đã trúng cử tỉ lệ cao, có người đạt trên 90% số phiếu.
Đây là một thắng lợi có ý nghĩa chính trị rất to lớn, đã cho toàn bộ chúng ta biết nhân dân Dương Hòa (Hương Nguyên) đã đặt hết tin vào Mặt trận Việt Minh, vào Chính phủ cách mạng.
Sau bầu cử Quốc hội, thực thi Sắc lệnh 63/SL về việc bầu cử Hội đồng nhân dân những cấp, nhân dân Dương Hòa (Hương Nguyên) đã tiến hành bầu cử Hội đồng nhân dân để cử ra cỗ máy cơ quan ban ngành thường trực quản trị và vận hành xã, thôn. Tại kì họp thứ nhất của Hội đồng nhân dân xã Hương Nguyên đã bầu ra Ủy phát hành chính xã do đồng chí Hồ Văn Hiến làm Chủ tịch[5].
Để tiếp tục củng cố cơ quan ban ngành thường trực cách mạng những cấp và phục vụ kịp thời những yêu cầu mới của cách mạng địa phương, công tác thao tác xây dựng Đảng rất được Huyện ủy Hương Trà chú trọng. Tháng 2/1946, tại thôn Hải Cát, đồng chí Đặng Cháu – Bí thư Huyện ủy Hương Trà, đã chủ trì lễ kết nạp 2 quần chúng ưu tú là đồng chí Trần Hữu Thí (quê ở Kim Long) và Đặng Hiền (quê ở Hải Cát)) vào Đảng Cộng sản Đông Dương, tiếp theo đó không lâu kết nạp thêm đồng chí Hồ Văn Hiến (quê ở Đình Môn) hình thành nên Chi bộ ghép thứ nhất, có trách nhiệm lãnh đạo trào lưu đấu tranh của nhân dân 3 xã Hương Nguyên, Hương Ty và Hương Phụng. Chi bộ do đồng chí Trần Hữu Thí làm Bí thư.
Ngay sau khi Ra đời, Chi bộ ghép phụ trách 3 xã Hương Nguyên, Hương Ty và Hương Phụng đã tích cực hoạt động và sinh hoạt giải trí, chú trọng xây dựng và tăng trưởng lực lượng Đảng viên để tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đến những địa phận thôn, xóm. Tại Hương Thọ, được sự quan tâm của Chi bộ, những quần chúng ưu tú như Nguyễn Công Khanh (La Khê Bải), Trần Quang Hợi (Hải Cát Thượng), Bùi Văn Huyên (tức Bùi Ngọc Tịnh, Dương Hòa), Lê Thương (La Khê Trẹm) đã được kết nạp vào Đảng, trên cơ sở đó Huyện ủy Hương Trà cử những đồng chí Hoàng Liên, Nguyễn Vật, Hồ Văn Hiến về xây dựng Tổ đảng Dương Hòa (Hương Nguyên) do đồng chí Hồ Văn Hiến trực tiếp chỉ huy[6].
Sự kiện Chi bộ đảng Cộng sản ghép của 3 xã Hương Nguyên, Hương Ty , Hương Phụng và Tổ đảng Dương Hòa Ra đời đã ghi lại một bước ngoặt trọng đại trong đời sống chính trị của nhân dân những xã. Từ đây dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Chi bộ, tổ đảng nhân dân Dương Hòa (Hương Nguyên) một lòng theo Đảng, tăng cường công cuộc kháng chiến kiến quốc, góp thêm phần đưa sự nghiệp cách mạng toàn thắng.
2. Về kinh tế tài chính.
Song tuy nhiên với việc xây dựng và củng cố cơ quan ban ngành thường trực cách mạng ở địa phương, Ủy ban Nhân dân lâm thời và tiếp theo đó là Ủy ban Hành chính đã tiến hành phân cấp lại ruộng đất chia cho dân nghèo. Tất cả nam nữ công dân từ 18 tuổi trở lên đều được cấp phép ruộng đất để cày cấy, sản xuất.
Thực hiện chủ trương của cấp trên, cơ quan ban ngành thường trực địa phương đã tiến hành giảm 25% tô, thuế, giảm nợ cho nông dân, xóa khỏi thuế thân và mọi thứ thuế bất hợp lý khác.
Việc tịch thu ruộng đất của cường hào, của những kẻ có nợ máu, việc cấp phép ruộng đất, giảm tô, tức và những thứ thuế bất hợp lý đã có tác dụng rất rộng trong việc động viên nhân dân nhiệt huyết tham gia tài xuất.
Trong tình thế trở ngại vất vả chung của giang sơn, Chính quyền Cách mạng Dương Hòa (Hương Nguyên) đã đưa ra một số trong những giải pháp cấp bách như ra lệnh cấm dùng gạo vào những việc làm không thiết yếu như nấu rượu, làm bánh và lôi kéo nhân dân giúp sức lẫn nhau dưới hình thức hũ gạo đồng tâm để xử lý và xử lý nạn đói. Bên cạnh đó, việc tăng cường sản xuất cũng rất được chú trọng. Hưởng ứng lời lôi kéo tăng gia tài xuất, tăng gia tài xuất ngay, tăng gia tài xuất nữa của Đảng và Chính phủ, dưới sự chỉ huy của Chính quyền và Chi bộ đảng địa phương, nhân dân Dương Hòa đã tích cực canh tác, từ sáng sớm đã có những đoàn người tham gia lao động sản xuất; tăng cường hơn thế nữa việc khai hoang để mở rộng sản xuất. Nhờ vậy, đã tạo dựng được những tiền đề vững chãi để xử lý và xử lý tận gốc nạn đói.
Với quyết tâm của cơ quan ban ngành thường trực cách mạng và sự nỗ lực của nhân dân, nạn đói đã được đẩy lùi, đời sống vật chất của nhân dân được ổn định và góp thêm phần vào việc thực thi khẩu hiệu Diệt giặc đói của Đảng, Chính phủ và Hồ Chủ tịch.
Sau Cách mạng tháng Tám, tài chính Nhà nước hầu như trống rỗng. Để xử lý và xử lý trở ngại vất vả trên, ngày 04/5/1946 Chính phủ Lâm thời ra Sắc lệnh số 4 – Sắc lệnh xây dựng Quỹ độc lập và tổ chức triển khai Tuần lễ vàng trong toàn nước Tính từ lúc ngày 12/9/1946 – 24/9/1946 nhằm mục đích động viên nhân dân tự nguyện góp thêm phần mình vào việc xây dựng giang sơn và giữ vững nền độc lập.
Hưởng ứng trào lưu gây Quỹ độc lập, Tuần lễ vàng ở Dương Hòa (Hương Nguyên), cán bộ cách mạng đã tuyên truyền và lý giải sâu rộng trong quần chúng nhân dân về ý nghĩa chính trị to lớn của việc làm nói trên. Đây không riêng gì có là việc quyên góp đơn thuần mang tính chất chất chất kinh tế tài chính mà mang một nội dung yêu nước thâm thúy. Hiểu được ý nghĩa của hoạt động và sinh hoạt giải trí này, nhân dân Dương Hòa (Hương Nguyên) người ít kẻ nhiều đã lần lượt đến đình làng tự giác góp phần vàng, bạc; có nhiều người còn đem cả vật kỷ niệm ngày cưới như đôi hoa tai vàng, nhẫn góp phần cho cách mạng không ghi tên tuổi. Tính chung, trong lần vận động này, nhân dân Dương Hòa (Hương Nguyên) cùng toàn thể nhân dân Hương Thọ đã góp hơn 15 lượng vàng, 200kg đồng để góp phần vào công quỹ Nhà nước[7].
Phong trào Quỹ độc lập và Tuần lễ vàng đã đem lại kết quả tốt đẹp, nhiều người dân đã tham gia góp phần với những mức độ rất khác nhau. Điều này đã thể hiện sự giác ngộ cách mạng và tinh thần yêu quê nhà, giang sơn, thiết tha với độc lập, tự do của nhân dân Dương Hòa (Hương Nguyên).
Do hậu quả của chủ trương ngu dân mà chính sách thực dân, phong kiến để lại, hơn 90% nhân dân Dương Hòa bị mù chữ. Vì vậy, để nâng cao dân trí, góp thêm phần kiến quốc, công cuộc xóa nạn mù chữ được xem như thể một yêu cầu cần kíp nêu lên cho cơ quan ban ngành thường trực cách mạng.
Ngày 06/5/1946, Hội đồng Chính phủ đã họp và quyết định hành động phát động trào lưu xóa nạn mù chữ trong toàn nước.
Sau Cách mạng tháng Tám, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Hồ Chủ tịch, trào lưu học chữ quốc ngữ thực sự là một trào lưu rộng tự do của quần chúng mang tính chất chất chất tự giác cao. Các buổi học thường được tổ chức triển khai vào ban đêm tại những đình, những nhà thời thánh những thôn ở Dương Hòa, Lương Miêu, Đình Môn, Kim Ngọc, La Khê Trẹm… Nhân dân lao động trẻ, già, trai, gái không phân biệt lứa tuổi đều tích cực tham gia học tập. Mỗi thôn có từ 3 đến 4 lớp. Với tinh thần người biết chữ dạy cho những người dân chưa chắc như đinh chữ, người biết nhiều dạy cho những người dân biết ít, nên có người vừa là thầy vừa là trò[8]. Mặc dù gặp nhiều trở ngại vất vả về dụng cụ học tập như: giấy, bút, dầu đèn… tuy nhiên tiếng ê, a đánh vần vào mỗi buổi tối vẫn vang lên từ trên đầu đến cuối làng.
Trong những buổi lao động mái ấm gia đình hoặc hội họp tập thể, hình thức đố bài để giúp nhau ôn lại bài vở đã học đã trình làng sôi sục; nhiều bài thơ ca, hò vè đã được sáng tác để kịp thời vận động nhân dân học tập; tại những nút giao vận tải lối đi bộ có nhiều người qua lại, cơ quan ban ngành thường trực địa phương đã tổ chức triển khai giăng dây đố chữ hoặc tổ chức triển khai thi hàng tuần, kỳ, tháng hoặc 3, 4 tháng một lần để kiểm tra và kịp thời có những giải pháp thích hợp khuyến khích nhân dân chú trọng hơn thế nữa đến công tác thao tác xóa nạn mù chữ. Từ trong trào lưu diệt giặc dốt, nhiều cán bộ, đảng viên trở thành những giáo viên giỏi và sau này còn có những người dân trở thành những cán bộ cốt cán của Đảng.
Thắng lợi của trào lưu xóa nạn mù chữ không đơn thuần có mức giá trị về mặt văn hóa truyền thống – xã hội, mà mang một nội dung yêu nước thâm thúy.
Nhờ này mà nhân dân lĩnh hội được đường lối, chủ trương của Đảng và Nhà nước một cách tương đối thuận tiện và đơn thuần và giản dị, tạo thêm kĩ năng để nhân dân tham gia góp thêm phần mình vào công cuộc kháng chiến.
5. Về xây dựng lực lượng vũ trang và tương hỗ trào lưu Nam tiến.
Hầu hết thanh niên tích cực ở Dương Hòa (Hương Nguyên) sau Cách mạng tháng Tám được đưa vào những đội tự vệ. Mỗi thôn có một tiểu đội, vũ khí hầu hết là dao găm, mã tấu, nhưng tinh thần rèn luyện rất nhiệt huyết. Nhiệm vụ của những tiểu đội tự vệ là cảnh giác, tuần tra cho thôn xóm và bảo vệ cơ quan cơ quan ban ngành thường trực xã. Tại Dương Hòa, đội tự vệ thôn có sự tham gia của những tầng lớp nhân dân, nhất là thanh niên, phụ nữ như: Mai Văn Trừng, Lê Phán, Lê Thạc, Võ Thanh Duy, Phan Mông, Bùi Ngọc Tịnh, Võ Thị Mòn, Phan Bá Cừ, Phan Sinh, Phan Thị Hàm, Phan Tự Do đồng chí Mai Văn Trừng làm đội trưởng (1949 – 1950)[9].
Năm 1946, cơ quan ban ngành thường trực nhân dân được xây dựng và tuy nhiên tuy nhiên với việc tổ chức triển khai, củng cố những tổ chức triển khai đoàn thể quần chúng, lực lượng tự vệ được tăng trưởng hơn. Đội trưởng tự vệ thời gian hiện nay là đồng chí Mai Văn Trừng.
Không khí rèn luyện rất nhiệt huyết, sôi sục hơn trước kia, trách nhiệm của lực lượng vũ trang không riêng gì có đóng khung trong những thôn xóm mà được mở rộng ra địa phận xã.
Ba tuần lễ sau khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa Ra đời (23/9/1945), thực dân Pháp núp bóng quân Anh quay trở lại xâm lược việt nam. Tiếng súng xâm lược việt nam lần thứ hai của thực dân Pháp đã gây ra một làn sóng phẫn nộ kinh hoàng trong toàn thể quốc dân đồng bào toàn nước. Nhân dân Nam bộ ngay từ trên đầu đã nhất tề đứng lên cầm súng đánh giặc, mở đầu một trang sử vô cùng oanh liệt của dân tộc bản địa ta trong cuộc kháng chiến chống Pháp. Trung ương Đảng, Chính phủ và Hồ Chủ tịch đã ra lời lôi kéo đồng bào toàn nước dốc sức ủng hộ Nam bộ kháng chiến.
Ở Dương Hòa (Hương Nguyên), trào lưu ủng hộ Nam bộ kháng chiến trình làng dưới nhiều hình thức phong phú. Thanh niên Dương Hòa (Hương Nguyên) đã nô nức lên đường vào Nam chiến đấu. Nhiều người đã gia nhập giải phóng quân, khẩu hiệu Đả hòn đảo thực dân Pháp, ủng hộ Nam bộ kháng chiến, Thà chết vinh còn hơn sống làm nô lệ được giương cao khắp thôn xóm, Ủy ban ủng hộ Nam bộ kháng chiến được xây dựng, động viên nhân dân ủng hộ nhân tài vật lực cho miền Nam như lúa, gạo, chăn màn, quần áo, tiền bạc để shopping vũ khí.
Cùng với toàn nước, trào lưu ủng hộ Nam bộ kháng chiến ở Dương Hòa (Hương Nguyên) thực sự trở thành cuộc vận động chính trị vô cùng to lớn Tính từ lúc sau Cách mạng tháng Tám. Đã có những góp phần vật chất, tinh thần xứng danh cho kháng chiến chống quân xâm lược.
Thời kỳ từ thời điểm tháng 9/1945 đến tháng 12/1946, trước lúc kháng chiến toàn quốc bùng nổ là thời kỳ mà giang sơn nói chung và Dương Hòa (Hương Nguyên) nói riêng gặp vô vàn trở ngại vất vả như trong tình thế Ngàn cân treo sợi tóc, giặc đói, giặc dốt, giặc ngoại xâm cùng với muôn vàn trở ngại vất vả đã đặt giang sơn, quê nhà trước thử thách nghiêm trọng. Song dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ cấp trên và những đảng viên lúc đó như Hồ Văn Hiến (Xạ Hiến người Đình Môn), Nguyễn Công Khanh (Hải Cát) nên chỉ có thể trong thuở nào gian rất ngắn, cơ quan ban ngành thường trực cách mạng Dương Hòa (Hương Nguyên) đã lãnh đạo nhân dân xử lý và xử lý nhiều yếu tố phức tạp, sẵn sàng sẵn sàng tiềm lực để bước vào cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp lâu dài và rất là gian truân.
III. Dương Hòa (Hương Nguyên)[10] tiến hành cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (19/12/1946 – 20/7/1954)
Đúng như Đảng đã Dự kiến, thực dân Pháp tiếp tục chủ trương việc đã rồi hòng đặt lại ách thống trị của chúng lên đất việt nam. Sau nhiều vụ khiêu khích của thực dân Pháp, ngày 19/12/1946, trận chiến tranh khởi đầu phủ rộng tự do giang sơn. Thời kỳ tạm hòa hoãn đã chấm hết. Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Hồ Chủ tịch, toàn dân Việt Nam đã đứng lên kháng chiến, nhất quyết giữ vững độc lập, thống nhất tổ quốc.
Ngày 20/12/1946, Hồ Chủ tịch thay mặt Đảng và Chính phủ, lôi kéo đồng bào toàn nước: Chúng ta muốn hòa bình, toàn bộ chúng ta đã nhân nhượng, nhưng toàn bộ chúng ta càng nhân nhượng, thực dân Pháp càng lấn tới, vì chúng quyết tâm cướp việt nam một lần nữa.
Không! Chúng ta thà quyết tử toàn bộ chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ[11].
Cùng toàn nước, cả tỉnh và thành phố Huế nhân dân Dương Hòa (Hương Nguyên) đã hưởng ứng tích cực lời lôi kéo kháng chiến của Đảng và Hồ Chủ tịch.
1. Dương Hòa (Hương Nguyên) từ kháng chiến toàn quốc bùng nổ (19/12/1946) đến khi mặt trận Thừa Thiên Huế vỡ (5/2/1947).
Mặc dù đã kí với Chính phủ những Hiệp định sơ bộ 6/3 và Tạm ước ngày 14/9, thực dân Pháp vẫn không từ bỏ mưu đồ tái xâm chiếm việt nam. Chúng sẵn sàng hành vi với việc hậu thuẫn của những nước liên minh để chiếm lại việt nam bằng mọi thủ đoạn.
Tại Thừa Thiên Huế, trước những hành vi xâm lược trắng trợn của quân đội Pháp, thời điểm đầu tháng 12/1946, Thường vụ Tỉnh ủy họp đã thanh tra rà soát kiểm điểm việc sẵn sàng sẵn sàng những mặt cho công cuộc kháng chiến và đưa ra trách nhiệm mới cho toàn Đảng bộ, quân và dân trong tỉnh.
Ngày 19/12/1946, Hồ Chủ tịch ra lời lôi kéo toàn quốc kháng chiến. Ngay trong đêm hôm đó, Thường vụ Tỉnh ủy Thừa Thiên thông qua kế hoạch tác chiến của Liên khu 4 và Ủy ban kháng chiến Liên khu. Tỉnh ủy chủ trương dùng lực lượng vũ trang phối hợp sức mạnh mẽ và tự tin của nhân dân tiến công, vây hãm và tiêu diệt quân Pháp đóng ở Huế trước lúc lực lượng tăng viện của địch đến.
Hưởng ứng lời lôi kéo kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh và tinh thần chỉ huy của Tỉnh ủy, suốt đêm hôm đó và ngày hôm sau, toàn bộ những xã trong toàn huyện Hương Thủy đã sôi sục trong bão lửa trận chiến tranh, quyết đem tinh thần chiến đấu chống thực dân Pháp bảo vệ quê nhà.
Trong 50 ngày đêm liền, quân dân Dương Hòa (Hương Nguyên) đã góp thêm phần cùng quân dân Hương Thủy tiến công liên tục vào những những vị trí của địch có pháo binh yểm trợ lưu động trên trận địa Hương Thủy từ Quảng Tế đến Ngự Bình. Ban ngày từ những vị trí chúng tiến công ta bằng thiết giáp và bộ binh. Ta nhờ vào trận địa giao thông vận tải lối đi bộ mà chiến đấu bằng nhiều hình thức thích hợp như bắn tỉa, bắn đón bằng súng trường. Nhiều lúc đánh giáp lá cà, đánh cháy xe thiết giáp của chúng bằng bom xăng.
Các cuộc tiến công của ta trình làng bằng những vũ khí thô sơ, có lúc còn dùng cả rơm rạ và ớt, dùng lửa và khói đánh vào những tòa nhà chúng dùng làm công sự để chặn ta tiến công. Hầu hết những mái ấm gia đình trong xã đều phải có góp phần tối thiểu là một gánh rơm, vài ba lon ớt Khoảng 7 – 8 giờ tối, toàn bộ những thứ này được đưa xuống đò chuyển về Huế tiếp viện cho lực lượng bộ đội đánh địch[12].
Tại chùa Khoai (nơi xưa kia đặt Bộ Chỉ huy của Đoàn Trưng, Đoàn Trực lãnh đạo khởi nghĩa Chày Vôi) chị Tú – cán bộ phụ nữ huyện, báo cáo trước nhân dân trong xã về tình hình diễn biến chiến trận và lôi kéo nhân dân quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh. Hưởng ứng lời lôi kéo của chị
Tú, đồng chí Thân Trọng Một và đồng chí Thạnh ở Dương Hòa (Hương Nguyên) đã tình nguyện tham gia lực lượng này, sẵn sàng quyết tử tính mạng con người cho Tổ quốc. Hôm sau, hai đồng chí vác bộ 10kg bộc phá vào trong nhà Mác-bớp đánh địch đang cố thủ ở đây. Đồng chí Thạnh quyết tử tại chỗ, đồng chí Thân Trọng Một bị thương[13].
Khi mặt trận tiếp tục mở rộng, địch liên tục càn quét. Do chủ quan và chưa nắm được tình hình, nên lúc đầu những cơ sở của ta bị vỡ, cơ quan ban ngành thường trực cách mạng và những tổ chức triển khai đoàn thể phải rút lui, thậm chí còn những đồng chí cán bộ trong Ủy phát hành chính và Ủy ban kháng chiến phải phân tán từng người một nơi. Sau khi địch rút lui, lực lượng của ta lại tập hợp, củng cố để sẵn sàng sẵn sàng đối phó với kế hoạch mới của địch
Nhìn chung, trong mức chừng thời hạn này, lúc đầu ta có lúng túng, bị động nhưng chỉ với sau thuở nào gian ngắn được sự chỉ huy của Trung ương, tỉnh, huyện, quân và dân Dương Hòa (Hương Nguyên) vẫn thực thi cuộc rút lui về tuyến sau bảo vệ an toàn và uy tín, xây dựng vị trí căn cứ địa đảm bảo lực lượng để bước vào quy trình mới của cuộc kháng chiến.
2. Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân Dương Hòa (Hương Nguyên) từ thời điểm tháng 2/1947 đến thời gian ở thời gian cuối năm 1950.
Sau khi chiếm hữu được thành phố và những đầu mối giao thông vận tải lối đi bộ quan trọng, thực dân Pháp tổ chức triển khai những cuộc hành quân lớn để càn quét vùng đồng bằng và đánh sâu vào vị trí căn cứ của ta ở rừng núi, nhất là Dương Hòa, nhằm mục đích tiêu diệt những lực lượng vũ trang, phá hoại kho tàng của ta. Đi đôi với giải pháp càn quét lớn, giặc Pháp dùng giải pháp cứ điểm nhỏ để kìm chân những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt của ta ở đồng bằng, phong tỏa ta ở miền núi. Địch đánh tới đâu, chúng xây dựng, đóng đồn tới đó để thực thi giải pháp Vết dầu loang.
Tại Dương Hòa (Hương Nguyên), thực dân Pháp đã tương hỗ cho Linh mục Nguyễn Ngọc xây dựng Giáo xứ Buồng Tằm. Nhiệm vụ hầu hết của những đồn, lô cốt là bảo vệ bảo mật thông tin an ninh cho địch, khủng bố nhân dân, xây dựng cỗ máy tề – ngụy phản động ở địa phương, lùng bắt cán bộ và phá hoại trào lưu.
Không khiến cho thực dân Pháp thực thi được những ý đồ thâm độc của chúng, nhân dân Dương Hòa (Hương Nguyên) dưới sự lãnh đạo của Đảng, Chi bộ đảng đã lãnh đạo nhân dân dũng cảm đứng lên đấu tranh phá vỡ những thủ đoạn của địch.
Một tháng rưỡi sau khi vỡ mặt trận, Hội nghị Tỉnh ủy Thừa Thiên Huế mở rộng đã họp từ thời điểm ngày 25 đến 27/3/1947 tại thôn Nam Dương (huyện Quảng Điền) dưới sự chủ trì của đồng chí Nguyễn Chí Thanh – Bí thư Tỉnh ủy. Hội nghị đã kiểm điểm tình hình trào lưu cách mạng trong toàn tỉnh từ khi kháng chiến toàn quốc bùng nổ đến khi mặt trận mở rộng. Đồng thời đưa ra trách nhiệm cần kíp trước mắt để củng cố, xây dựng và tăng trưởng lực lượng cách mạng. Hội nghị chủ trương:
+ Tiếp tục tiếng súng kháng chiến, không khiến cho giặc ăn ngon, ngủ yên, phá chủ trương bình định của giặc, cương quyết phá tề, trừ gian, làm cho đồng bào tin tưởng Đảng vẫn còn đấy, bộ đội vẫn còn đấy và nhân dân tiếp tục kháng chiến đến thắng lợi ở đầu cuối.
+ Tổ chức tăng gia tài xuất, cất giấu của cải, lúa gạo, tổ chức triển khai cảnh giác để lúa gạo không rơi vào tay giặc.
+ Xây dựng lại cơ sở, tổ chức triển khai đưa cán bộ về lại địa phương cũ để hoạt động và sinh hoạt giải trí, thiết kế xây dựng lại trào lưu, cơ sở, nắm lấy quần chúng để kháng chiến (nhất là 3 huyện phía Nam Thừa Thiên), phải trấn áp và chấn chỉnh lại quân đội, tổ chức triển khai lại khối mạng lưới hệ thống chỉ huy và cơ sở du kích, chỉnh đốn lại Ủy ban, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng[14].
Sau Hội nghị Tỉnh ủy mở rộng họp ở Nam Dương (3/1947), Huyện ủy Hương Trà đã họp quán triệt chủ trương của cấp trên và đưa ra những giải pháp cấp thiết giữ vững cơ quan ban ngành thường trực cách mạng.
Thực hiện chủ trương của Hội nghị cán bộ toàn tỉnh và Huyện ủy Hương Trà, cán bộ, đảng viên và nhân dân Dương Hòa (Hương Nguyên) đã từng bước Phục hồi, củng cố trào lưu cách mạng, góp thêm phần với huyện, tỉnh làm ra những thắng lợi quan trọng trên những mặt trận: chính trị, kinh tế tài chính và quân sự chiến lược trong quy trình 1947 – 1950.
c. Nhân dân Dương Hòa chiến đấu chống lại thủ đoạn của thực dân Pháp, thực thi xuất sắc trách nhiệm kháng chiến kiến quốc (từ thời điểm ngày 5/2/1947 đến thời gian ở thời gian cuối năm 1950).
– Phong trào đấu tranh của nhân dân Dương Hòa từ thời điểm ngày 5/2/1947 đến giữa năm 1948.
Sau khi Mặt trận Huế vỡ, cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược phủ rộng rộng tự do ra khắp toàn tỉnh. Trong toàn cảnh đó, yên cầu những cơ sở đảng phải tăng cường hơn thế nữa sự lãnh đạo mình riêng với trào lưu cách mạng của quần chúng. Nhận thức rõ những yêu cầu cấp thiết nói trên, từ thời điểm năm 1947, việc tăng trưởng đảng viên, xây dựng những hạt nhân nòng cốt để trực tiếp lãnh đạo nhân dân địa phương tiếp thu và thực thi những chủ trương, nghị quyết của Đảng rất được những Chi bộ cơ sở chú trọng. Tại Hương Thọ, với những hoạt động và sinh hoạt giải trí tích cực của Chi bộ đảng, số lượng đảng viên của xã thời gian ở thời gian cuối năm 1947 đã tiếp tục tăng thêm 18 người, gồm những đồng chí: Hồ Văn Hiến (tức Xạ Hiến, Đình Môn), Bùi Văn Huyên (tức Bùi Ngọc Tịnh, Dương Hòa), Lê Thượng (La Khê Trẹm), Nguyễn Công Khanh (La Khê Bãi), Trần Quang Hợi (Hải Cát Thượng), Nguyễn Bạo (Hải Cát Hạ), Trần Quang Bỉnh (Hải Cát Thượng), Đặng Văn Tuân (Hải Cát Thượng), Lê Văn Kế (La Khê Trạm), Mai Văn Trọng (Hải Cát Thượng), Nguyễn Văn Nghệ (La Khê Trẹm), Nguyễn Bách (La Khê Trẹm), Nguyễn Thị Châu (Kim Ngọc), Mai Văn Trừng (Đình Môn), Phan Bá Cừ (Dương Hòa), Mai Văn Sử (Đình Môn), Nguyễn Dương (Kim Ngọc). Về sau, những đồng chí trên mất liên lạc với tổ chức triển khai và không thể tiếp tục hoạt động và sinh hoạt giải trí.
Nhờ sự tăng trưởng mạnh mẽ và tự tin của lực lượng đảng viên đã góp thêm phần quan trọng củng cố và nâng cao khả năng lãnh đạo của Chi bộ Hương Thọ và Tổ đảng Dương Hòa trong thực thi trách nhiệm đánh địch trên mọi mặt, dưới mọi hình thức để từng bước làm thất bại mọi thủ đoạn thủ đoạn của quân địch.
Sau khi xây dựng khối mạng lưới hệ thống đồn bốt tại địa phương, thực dân Pháp khởi đầu xây dựng và củng cố lại cỗ máy tề – ngụy, nhằm mục đích tạo lập cơ quan ban ngành thường trực tay sai phục vụ cho những chủ trương xâm lược của chúng. Trước tình hình đó, ta chủ trương biến hội tề của địch thành lực lượng hoạt động và sinh hoạt giải trí phục vụ cho cách mạng, bằng phương pháp đưa một số trong những người dân của ta cài vào hoạt động và sinh hoạt giải trí trong những tổ chức triển khai của địch để sở hữu Đk hoạt động và sinh hoạt giải trí công khai minh bạch và nhất quyết trừng trị những tên phản cách mạng phục vụ đắc lực cho thực dân Pháp. Tại Dương Hòa (Hương Nguyên), tuy nhiên địch đã xây dựng cỗ máy hương lí làm tay sai cho chúng nhưng cỗ máy này đã biết thành vô hiệu hóa vì ta đã cài người của tớ vào đây.
Thực hiện chủ trương không để địch tăng cường những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt quân sự chiến lược nhằm mục đích chống phá lực lượng cách mạng, ta đã triệu tập lực lượng dân quân tiến hành vây hãm liên tục không cho địch tiếp xúc với bên phía ngoài. Kết phù thích hợp với vây hãm, ta tiến hành binh vận, lôi kéo những binh lính lầm đường lạc lối, thức tỉnh trở về với cách mạng.
Đầu năm 1947, Đội hành vi (tổ chức triển khai của An ninh Trinh sát vũ trang) về đóng quân tại Đình Môn (khu vực lăng Gia Long). Để giữ vai trò liên lạc giữa đồng chí lãnh đạo Ty Công an ở Dương Hòa với tổ Minh Khai (những cơ sở, những điệp báo viên cắm trong thành phố), những đội viên đội công an hành vi qua cơ sở ở Dương Hòa đã hoàn thành xong trách nhiệm đảm bảo đường dây liên lạc giữa Đội Công an Hành động ở chiến khu Dương Hòa và thành phố.
Tháng 3/1947 tại 2 thôn Dương Hòa và Đình Môn, nhờ vào bọn phản động và Linh mục Nguyễn Ngọc chỉ điểm, thực dân Pháp đã bắt 13 cán bộ chủ chốt của xã đem về đồn Nam Giao để khai thác dụ dỗ nhưng không thành. Chính vì vậy, trách nhiệm trừ gian, diệt tề tại đây được tiến hành khẩn trương nhằm mục đích đảm bảo bảo vệ an toàn và uy tín cho lực lượng kháng chiến và củng cố niềm tin cho nhân dân[15]. Quán triệt tinh thần chỉ huy trên, tháng 7/1947, đồng chí Thân Trọng Một, Phạm Công Lan phối phù thích hợp với đồng chí Hồ Văn Hiến (Xạ Hiến), Chủ tịch xã Hương Nhuyên chỉ huy quyết tử quân, du kích đánh và giải tán bọn phản động tại đây. Linh mục Ngọc phải bỏ giáo xứ chạy về nhà thời thánh Thần Phù.
Sau thắng lợi này, ta đã làm chủ hoàn toàn con phố liên lạc Bắc – Nam trải qua Dương Hòa, mở ra vành đai bảo vệ từ Le Le lên đến mức điện Hòn Chén, tạo tiền đề to lớn để năm tiếp theo xây dựng chiến khu Dương Hòa[16]. Phong trào đấu tranh cách mạng của nhân dân Dương Hòa từ đây khởi đầu có những bước tăng trưởng mới. Chuyển từ thế phòng ngự sang trận chiến tranh du kích diệt tề, trừ gian. Từ này đã tạo dựng được những tiền đề quan trọng để thúc đẩy sự tăng trưởng của trào lưu dân quân du kích ở Dương Hòa.
Do vậy, vào thời điểm đầu xuân mới 1948, tuy nhiên thực dân Pháp thực thi kế hoạch bình định vùng đồng bằng và vây hãm chiến khu miền núi, tiến hành xây dựng đồn bốt, làm chỗ tựa về quân sự chiến lược cho việc xây dựng cơ quan ban ngành thường trực tề, ngụy của chúng nhưng vẫn không đàn áp được trào lưu đấu tranh cách mạng của nhân dân ta. Du kích những xã đã ra sức phối phù thích hợp với bộ đội chính quy (Trung đoàn 101) đánh địch càn quét, tương hỗ nhân dân làm chủ thôn xóm. Hoạt động vũ trang được tăng cường khắp toàn huyện.
– Sự Ra đời của chiến khu Dương Hòa và những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt đấu tranh cách mạng bảo vệ chiến khu của nhân dân Dương Hòa (từ nửa năm 1948 đến năm 1949).
Vấn đề xây dựng chiến khu, vị trí căn cứ kháng chiến sẽ là một trong những trách nhiệm quan trọng, cấp thiết số 1 góp thêm phần vào thắng lợi chung của cuộc kháng chiến. Nhận thức rõ về yếu tố trên, ngay trong quy trình đầu của cuộc kháng chiến, việc chọn địa phận để xây dựng thành điểm đứng chân cho những ban ngành lãnh đạo kháng chiến của tỉnh và bảo toàn lực lượng cách mạng rất được Tỉnh ủy chú trọng thực thi. Trên cơ sở đó, từ thời điểm năm 1947 những chiến khu cách mạng đã lần lượt Ra đời: chiến khu Hòa Mỹ (Phong Điền), chiến khu Trò (Hương Trà), Khe Tre – Nam Đông (Phú Lộc)… Tại Hương Thủy chiến khu động Mỏ Tàu (ở đất xóm Hộ, Dương Hòa) đã được xây dựng vào năm 1947, đặt tên là chiến khu Phương Hải để tưởng niệm 2 đồng chí đã quyết tử: đồng chí Lê Trạc (Hải), Thường vụ Tỉnh ủy phụ trách Huyện ủy Phú Vang và đồng chí Nguyễn Thượng Phương (Hương Thủy).
Đến giữa năm 1948, trào lưu cách mạng ở những huyện phía Nam của tỉnh tăng trưởng mạnh nhằm mục đích để phục vụ yêu cầu sự lãnh đạo, chỉ huy trào lưu, tháng 5/1948, Tỉnh ủy đã quyết định hành động chuyển địa phận từ chiến khu Hòa Mỹ vào vùng rừng núi phía Tây huyện Hương Thủy để xây dựng chiến khu Dương Hòa, lấy làng Dương Hòa làm TT của chiến khu.
Việc lựa chọn Dương Hòa làm vị trí căn cứ đứng chân của lãnh đạo tỉnh không phải được quyết định hành động một cách ngẫu nhiên, mà quyết định hành động này được đưa ra trên cơ sở những phân tích về vị trí địa lí và thực tiễn hoạt động và sinh hoạt giải trí của những tổ chức triển khai cách mạng tại đây.
Dương Hòa là vùng đất được bao bọc bởi 2 nhánh sông Tả Trạch và Hữu Trạch, có núi non che chở ở phía Tây, phía Nam gần đô thị Huế (cách Huế 12km), cách TT huyện lị Hương Thủy 11km theo đường chim bay, nằm trên tuyến phố tiếp nối đuôi nhau 2 chiến khu Hòa Mỹ (Phong Điền) và Khe Tre – Nam Đông (Phú Lộc), tạo thế liên hoàn Một trong những mặt trận.
Chiến khu gồm có địa phận xã Hương Thọ (Hương Trà) và những vùng lân cận khu vực rừng núi của dãy Trường Sơn trùng điệp, tiếp giáp với thôn Lương Miêu. Ngoại vi chiến khu gồm có Bình Điền, An Bằng, Hải Cát và một số trong những thôn thuộc những xã Phú Sơn, Thủy Bằng (Hương Thủy). Do vậy, từ chiến khu Dương Hòa ta có nhiều thuận tiện để triển khai những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt về những xã đồng bằng: Dương Hòa – Hương Thủy (từ Dương Hòa về Ấp 5, Thủy Phương), Dương Hòa – Hương Hồ (từ Dương Hòa qua đồi Đất Mẹ (Thủy Bằng), sau sống lưng điện Hòn Chén về Hương Hồ), Dương Hòa – Huế (Dương Hòa vượt qua sông đến Thủy Bằng về Huế), Dương Hòa – Liên khu 5 (Dương Hòa băng qua Khe Sòng, Khe Ván đi Nam Đông lên Liên khu 5).
Nhìn chung,điểm lưu ý của chiến khu Dương Hòa là dễ thủ khó công. Tiếp tế lên về có nhiều đường, nhiều phía. Đánh địch cũng dễ vì chỉ việc vận động trong thời hạn ngắn là hoàn toàn có thể đến được nơi cần đến[17] nên có nhiều ưu thế để cơ quan đầu não kháng chiến tỉnh chọn đây làm nơi đứng chân của tớ để lãnh đạo kháng chiến.
*Bệnh viện, cơ quan thông tin văn hóa truyền thống, cơ quan Thành ủy Huế đóng ở Khe Cống, đồi 815.
Chiến khu Dương Hòa được xây dựng một mặt vừa tạo Đk cho Đảng bộ và nhân dân Dương Hòa tiếp nhận sự chỉ huy sát sao của Ban Lãnh đạo kháng chiến của Tỉnh ủy, Huyện ủy, mặt khác cũng nêu lên cho cán bộ, đảng viên và nhân dân Dương Hòa những trách nhiệm rất là nặng nề, đó là phải trực tiếp làm trách nhiệm bảo vệ bảo vệ an toàn và uy tín tuyệt đối cho chiến khu và phải tổ chức triển khai những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt đảm bảo việc vận chuyển, tiếp tế lương thực, thực phẩm, nhu yếu phẩm cho chiến khu.
Trong những ngày đầu mới xây dựng, Chiến khu Dương Hòa nhờ vào sự che chở, tiếp tế của nhân dân những làng khắp Hương Thủy, Hương Trà cũng như thị xã Huế để duy trì hoạt động và sinh hoạt giải trí.
Hàng hóa trung chuyển từ đồng bằng lên Chiến khu Dương Hòa để chi viện cho những cơ quan cách mạng đều triệu tập cạnh miếu Ngũ Hành, ở thôn Hạ (một thôn của Dương Hòa). Với vai trò, vị trí trọng yếu như vậy riêng với chiến khu, khu vực này được xem như thể chợ kháng chiến của ta trong thời kì kháng chiến chống Pháp xâm lược[18]. Hoạt động của chợ kháng chiến Dương Hòa thời kì này rất tấp nập. Gần như mọi thứ thành phầm & hàng hóa phục vụ nhu yếu thiết yếu cho đời sống cán bộ, nhân dân đều phải có ở đây. Ngay cả khi địch tiến hành ngăn ngừa, cô lập Chiến khu Dương Hòa quyết liệt, chợ kháng chiến Dương Hòa vẫn tiếp tục duy trì hoạt động và sinh hoạt giải trí. Nhiều đoàn dân công từ Dương Hòa lên, về thành phố tiếp tế lương thực, thực phẩm để nuôi cán bộ, bộ đội; nhiều con em của tớ Dương Hòa đã phải hi sinh vì bom đạn của địch hoặc bị bắt bớ tù đày trong quy trình vận chuyển những nhu yếu phẩm tiếp tế cho chiến khu, tuy nhiên vẫn một lòng trung thành với chủ với cách mạng; có nhiều chị; nhiều mẹ tháng tháng, ngày ngày nuôi giấu cán bộ, nuôi dưỡng thương binh, không một chút ít suy tính[19].
Hoạt động cách mạng ở một số trong những thôn xóm xung quanh Dương Hòa không ngừng nghỉ được tăng cường để đảm bảo bảo vệ an toàn và uy tín cho vị trí căn cứ địa kháng chiến của tỉnh.
Chiến khu Dương Hòa được xây dựng, vạn đò ở trên sông đã tích cực tham gia kháng chiến nên được đặt tên là vạn Độc Lập, với hàm ý đấy là địa phận tích cực tham gia kháng chiến vì độc lập, tự do của quê nhà giang sơn. Từ bến sông của vạn đò này, nhân dân đã tiếp tế và trung chuyển thành phầm & hàng hóa từ đồng bằng Hương Thủy lên chiến khu.
Từ những hoạt động và sinh hoạt giải trí cách mạng của xóm Lụ, xã Dương Hòa (sau này giao cho Thủy Phương), nhân dân Hương Thủy đã gọi xóm này là xóm Trung ương. Vì toàn bộ những người dân muốn qua Tân Ba để vào Chiến khu Dương Hòa đã phải được kiểm tra, trấn áp ở xóm này. Do vậy, Tân Ba và xóm Lụ được xem như tuyến đầu của Chiến khu Dương Hòa ở phía Đông.
Làng La Khê Trẹm là địa đầu của Dương Hòa. Nhờ trạm canh ở đây ta hoàn toàn có thể quan sát mọi hoạt động và sinh hoạt giải trí của địch và đánh mỏ chú ý mọi khi địch tổ chức triển khai những trận càn lên Chiến khu Dương Hòa[20]. Vì tổ chức triển khai tốt những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt cảnh giới, chú ý từ xa nên thế dữ thế chủ động của Chiến khu Dương Hòa trong việc chống càn được phát huy tối đa.
Mặt khác, nhân dân Dương Hòa đã tích cực phối phù thích hợp với những lực lượng nòng cốt tỉnh, nhất là lực lượng công an tỉnh, huyện để bảo vệ bảo vệ an toàn và uy tín cho những cán bộ và giữ vững chiến khu.
Trên cơ sở lực lượng công an trật tự rút từ Hòa Mỹ vào được sắp xếp sắp xếp lại, những đồn, trạm để bảo vệ chiến khu đã Ra đời. Đồn Công an Dương Hòa xây dựng có trách nhiệm bảo vệ tiền chiến khu, nắm tình hình địch qua chị em tiểu thương Mỹ Thủy (Thủy Phương) lên marketing thương mại; đồn có trách nhiệm trấn áp ngặt nghèo nhân, hộ khẩu để phát hiện người lạ vào chiến khu. Trạm gác ở bờ sông Kim Ngọc có trách nhiệm nắm tình hình địch ở vùng La Khê Trẹm, người qua lại bến đò để vào Chiến khu Dương Hòa Hàng tuần, những đồn, trạm công an đều báo cáo về Ty Công an (Ban II) list người từ nơi khác đến tạm trú tại Kim Ngọc hoặc trải qua trạm để kiểm tra so sánh nhằm mục đích phát hiện những đối tượng người dùng nghi vấn để sở hữu đối sách xử lý kịp thời.
Tiếp đó, Ty Công an đã tham mưu cho Ủy ban kháng chiến – hành chính tỉnh lập thêm Lao xá Nam đóng tại chiến khu Dương Hòa phục vụ yêu cầu tạm giam phạm nhân những huyện Phú Lộc, Phú Vang, Hương Thủy và thị xã Huế[21].
Nhiều hoạt động và sinh hoạt giải trí chính trị góp thêm phần nâng cao trình độ trình độ, của những cán bộ cách mạng, những trào lưu thi đua đã thường xuyên được triển khai, phát động tại Chiến khu Dương Hòa.
Để phổ cập chủ trương, đường lối kháng chiến, tuyên truyền thắng lợi của quân và dân ta, Nội san Danh dự (Ra đời tháng bốn/1947 Chiến khu Hòa Mỹ) được thổi lên thành Tạp chí Học tập do đồng chí Đoàn Hải làm sửa đổi và biên tập, in li-tô tại Dương Hòa và phát hành đến quận, huyện. Những số báo trên được phát hành trong thời kì đầu kháng chiến chống Pháp đã góp thêm phần giáo dục chính trị, tư tưởng, hướng dẫn, nâng cao trình độ trách nhiệm cho cán bộ, nhân viên cấp dưới công an và tích cực động viên nhân dân tham gia ủng hộ kháng chiến, giúp sức công an hoàn thành xong trách nhiệm[22].
Tháng 7/1948, lãnh đạo Ty Công an Thừa Thiên quyết định hành động mở lớp Công an sơ cấp khóa Nguyễn Xuân Thưởng tại Thác Mít (Dương Hòa). Học viên là công an, đi động viên những huyện. Tháng 11/1948,
Ty Công An Thừa Thiên Huế mở lớp tu dưỡng trách nhiệm cho Trưởng quận Công an và những Trưởng ban của Ty tại Chiến khu Dương Hòa, thời hạn học hai tháng.
Trên mặt trận kinh tế tài chính, cuộc đấu tranh chống chủ trương vây hãm kinh tế tài chính của địch trình làng một cách quyết liệt. Mặc dù thực dân Pháp ra sức thực thi chủ trương triệt phá công cuộc kháng chiến của nhân dân ta, đặc biệt quan trọng chúng phá rối không cho đồng bào sản xuất, cày cấy trên ruộng đồng của tớ, thậm chí còn lúa chín vàng địch quyết phá không cho nhân dân thu hoạch. Mọi thủ đoạn của kè thù không làm mất đi ý chí kiên cường và lòng quả cảm, mưu trí của cán bộ, đảng viên, nhân dân Dương Hòa (Hương Nguyên). Trong thời hạn đầu cuộc kháng chiến, địch càn quét rất ác liệt nhưng Chi bộ đảng, cơ quan ban ngành thường trực cách mạng, những tổ chức triển khai đoàn thể vẫn lãnh đạo, động viên, tổ chức triển khai cho nhân dân và lực lượng vũ trang tranh thủ tăng gia tài xuất, phục vụ kháng chiến.
Có thể nói, trong thời hạn đầu kháng chiến chống Pháp, một trong những thành tích tiêu biểu vượt trội của nhân dân Dương Hòa (Hương Nguyên) là đã góp thêm phần mình xây dựng và bảo vệ chiến khu. Dưới bom đạn, đòn thù tra tấn của địch, nhân dân Dương Hòa vẫn bám trụ quê nhà, che giấu và nuôi dưỡng cán bộ tỉnh, huyện, Trung ương về hoạt động và sinh hoạt giải trí và chỉ huy trào lưu kháng chiến ở Thừa Thiên Huế nói chung và Hương Thủy, Hương Trà nói riêng.
– Thống nhất cỗ máy cơ quan ban ngành thường trực xã và xây dựng Chi bộ xã Hương Thọ (trong số đó có Dương Hòa) (1949)[23], không ngừng nghỉ tăng cường sức mạnh chiến đấu của toàn xã.
Năm 1949, cuộc kháng chiến của nhân dân toàn nước chuyển dần từ trận chiến tranh du kích lên trận chiến tranh chính quy. Mọi tiềm năng của dân tộc bản địa cần phải lôi kéo để phục vụ nhu yếu thiết yếu cho cuộc kháng chiến. Đáp ứng tình hình của giang sơn, được sự chỉ huy của Tỉnh ủy, khoảng chừng giữa năm 1949, xã Hương Thọ được xây dựng. Xã Hương Thọ gồm những thôn của những xã Hương Nguyên (Lương Miêu, Dương Hòa, vạn Độc Lập, Đình Môn), xã Hương Ty (Kim Ngọc, La Khê Trẹm, Thạch Hàn, vạn Thạch Hàn) và xã Hương Phụng (Bình Điền, Diễn Phái, La Khê Bãi và Hải Cát)(1).
Trên cơ sở cơ quan ban ngành thường trực của những cty hành chính cũ, Ủy ban kháng chiến hành chính xã Hương Thọ đã Ra đời, do đồng chí Hồ Văn Hiến làm Chủ tịch, Phó Chủ tịch kiêm quản trị Mặt trận Liên Việt là đồng chí Phan Hữu Huyên. Sau khi nhập thành xã lớn (xã Hương Thọ), Đại hội Đảng bộ xã Hương Thọ lần thứ nhất đã triệu tập vào thời gian ở thời gian cuối năm 1949 tại Am Cây Quạ bên hồ Dài, gần Sở Minh (lăng Gia Long), dưới chân núi Thiên Thọ thuộc thôn Đình Môn đã bầu ra ra Ban Chấp hành và bầu đồng chí Nguyễn Công Khanh làm Bí thư, bầu đồng chí Lê Thượng làm Phó Bí thư Chi bộ, Đảng bộ gồm 120 đảng viên, tổ chức triển khai thành nhiều chi bộ sinh hoạt theo cty thôn. Riêng Chi bộ thôn Dương Hòa có hơn 20 đảng viên do đồng chí Phan Hữu Huyên, làm Bí thư chi bộ; Vạn Độc Lập có hơn 10 đảng viên do đồng chí Lê Hai, làm Bí thư chi bộ(2).
Đến năm 1950 tổ chức triển khai đảng ở Hương Thọ tiếp tục được kiện toàn về mặt tổ chức triển khai, do đồng chí Nguyễn Dương làm Bí thư, Phó Bí thư là đồng chí Trần Quang Hợi. Địa điểm sinh hoạt của tổ chức triển khai đảng ở Hương Thọ được chuyển từ Đình Môn về Liên Bằng đóng tận nhà ông Nguyễn Khắc Niêm. Ủy ban kháng chiến hành chính xã do đồng chí Phan Nghệ làm Chủ tịch; đồng chí Trần Bính làm Phó Chủ tịch. Trụ sở Ủy ban đóng tận nhà bà Vẽ thôn Thạch Hàn(3).
(1) (2) Tư liệu Hội thảo xây dựng Lịch sử Đảng bộ xã Dương Hòa lần thứ nhất, ngày thứ 7 tháng 12 năm 2015 (Văn phòng – Đảng ủy xã Dương Hòa).
(3) Ban Chấp hành Đảng bộ xã Hương Thọ, Lịch sử Đảng bộ xã Hương Thọ (1930 – 2010), Huế, tháng bốn/2015, Bản đánh máy, trang 32.
Nhằm xây dựng lực lượng chính trị vững mạnh đảm bảo là hậu phương của cơ sở kháng chiến đầu não, Chi bộ chủ trương tăng cường công tác thao tác tăng trưởng đảng, tăng cường việc xây dựng những đoàn thể. Chỉ trong thuở nào gian ngắn đã xây dựng được khối mạng lưới hệ thống chính trị ở hầu hết những thôn TT và những vùng xa như vạn Độc Lập, thôn Bình Điền. Về công tác thao tác quần chúng, Chi bộ triệu tập củng cố những đoàn thể nông hội, thanh niên, phụ nữ, thiếu niên tiền phong. Gần như toàn bộ người dân tùy từng độ tuổi, giới tính đều tham gia một hội, đoàn thể và có nhiều việc hành vi thiết thực để phục vụ kháng chiến. Nhiều nam nữ thanh niên xung phong vào du kích xã để chiến đấu, một số trong những thanh niên tình nguyện gia nhập bộ đội nòng cốt, một số trong những khác tham gia công tác thao tác tại những cty của tỉnh như: y tế, xưởng in, thông tin văn hóa truyền thống, bưu điện Nhiều trạm gác được lập nên ở La Khê Trẹm, Thạch Hàn, Đình Môn, Dương Hòa do lực lượng thiếu niên phối phù thích hợp với thanh niên ngày đêm canh gác, tuần tra, cảnh giới, báo động để lực lượng của ta kịp thời tổ chức triển khai đánh giặc hoặc di tán.
Lực lượng vũ trang xã được tổ chức triển khai và tăng thêm về số lượng và chất lượng do đồng chí Mai Văn Trừng làm Xã đội trưởng, tiếp theo đó thì đồng chí Hoàng Trọng Duyệt (thôn Kim Ngọc) thay. Đặc biệt Chi bộ rất quan tâm tăng cường củng cố và tăng trưởng lực lượng dân quân du kích. Toàn xã có 3 trung đội du kích triệu tập, mỗi thôn có một trung đội.
Sự kiện xây dựng xã Hương Thọ có ý nghĩa to lớn trong đời sống chính trị của nhân dân. Lần thứ nhất sức mạnh mẽ và tự tin của nhân dân địa phương được quy tụ lại, vững mạnh hơn, có kinh nghiệm tay nghề hơn nhiều so với thời kỳ đầu kháng chiến. Ủy phát hành chánh kháng chiến, những tổ chức triển khai đoàn thể quần chúng, lực lượng vũ trang Ra đời nhờ vào cơ sở đội ngũ cán bộ cốt cán qua thử thách trong thời hạn tương đối dài và khá ác liệt của cuộc kháng chiến chống Pháp. Từ đây, nhân dân Dương Hòa dưới sự lãnh đạo của Chi bộ xã Hương Thọ, được tôi luyện và trưởng thành trong trận chiến đấu một mất một còn với địch, sức mạnh vốn có của nhân dân Dương Hòa lại được nhân lên gấp bội, lập thêm nhiều chiến công trên toàn bộ những mặt trận.
Trong trong năm 1949, 1950 tuy nhiên địch ráo riết tăng quân càn quét đồng bằng, thực thi chủ trương dùng người Việt đánh người Việt, triệu tập binh sĩ để xóa sổ chiến khu nhưng không thể thực thi được và phải nhận những thất bại cay đắng sau những đợt phản kích của ta.
Từ 25/2 đến 14/3/1949, dưới sự chỉ huy của Thủ hiến Trung Kỳ Phan Văn Giáo địch triệu tập 2000 quân, có máy bay yểm hộ theo 3 hướng: từ Truồi – Nong lên La Hy theo đường 14, từ Tuần theo sông Hữu Trạch đến Bình Điền, từ Dạ Lê (Thủy Phương) tiến lên Lương Miêu – Dương Hòa để đánh phá chiến khu, hòng tiêu diệt cơ quan đầu não kháng chiến của ta. Nắm được thủ đoạn của địch, Tỉnh ủy kịp thời chỉ huy những cty và nhân dân sơ tán, hạn chế tổn thất. Đồng thời chỉ huy bộ đội nòng cốt, bộ đội địa phương, công an, dân quân du kích hợp đồng chiến đấu, nhằm mục đích phá trận càn của địch, bảo vệ chiến khu. Sau 20 ngày phối hợp chiến đấu bảo vệ chiến khu, quân, dân Thừa Thiên Huế trong số đó có quân, dân Dương Hòa đã loại khỏi vòng chiến đấu 350 tên địch (có một quan tư, 1 quan ba, 1 quan hai), thủ đoạn tiêu diệt chiến khu của địch đã biết thành quân, dân ta vượt mặt hoàn toàn.
Tiếp đó vào tháng 3/1949, tại trạm canh ở La Khê Trẹm, ba cán bộ của ta đã quan sát được mọi hoạt động và sinh hoạt giải trí của địch ở đồn Tuần và phát hiện quân Pháp đang sẵn sàng sẵn sàng đợt hành quân càn quét của từ đồn Tuần khuynh hướng về La Khe Trẹm. Nắm bắt được ý đồ hành vi của kẻ địch, Chi bộ đảng Dương Hòa đã kịp thời lãnh đạo nhân dân phối phù thích hợp với nòng cốt của tỉnh, Thành đội Huế tiến hành chống càn. Kết quả ta đã đẩy lùi được trận càn của địch.
Sau những thất bại trên, thực dân Pháp vẫn không từ bỏ mưu đồ xóa sổ Chiến khu Dương Hòa. Tháng 12/1949, địch tiếp tục mở trận tiến công lớn với 3 cánh quân lấn chiếm Chiến khu Dương Hòa. Cánh quân thứ 3 từ Phú Bài lên Dạ Lê (Thủy Phương), tiến lên sông Tả Trạch và tạm ngưng tại vùng Vỹ Dạ Thượng để đánh hủy hoại vùng này. Sau 20 ngày đêm tiến hành càn quét, chúng đã biết thành bộ đội nòng cốt tỉnh kết phù thích hợp với du kích Dương Hòa dưới sự lãnh đạo của Chi bộ đảng vượt mặt, buộc phải rút về Huế[24].
Tháng 5/1950, bộ đội địa phương Hương Thủy phối phù thích hợp với nhân dân du kích Dương Hòa và 1 cty Trung đoàn 101 vượt mặt trận càn của địch lên chiến khu.
Song tuy nhiên với những hoạt động và sinh hoạt giải trí quân sự chiến lược, để làm thất bại chủ trương chiêu an của Thủ hiến Trung Kỳ Phan Văn Giáo, Tỉnh ủy Thừa Thiên Huế chủ trương chú trọng hơn thế nữa đấu tranh chính trị, tăng cường binh vận, địch vận, động viên, giáo dục để nhân dân hiểu bản chất của kẻ địch và tin vào cuộc kháng chiến lâu dài.
Với đặc trưng là địa phận TT của chiến khu tỉnh, địch thường xuyên tung gián điệp, mật vụ giả dạng marketing thương mại, người thân trong gia đình để lên nắm tình hình. Do vậy, nhân dân Dương Hòa luôn nêu cao tinh thần cảnh giác, tích cực phối phù thích hợp với những ban ngành của tỉnh thông tư, đẩy lùi những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt chống phá từ bên trong của quân địch, bảo vệ bảo vệ an toàn và uy tín cho những sự kiện chính trị quan trọng trình làng trên địa phận như những kì đại hội, Hội nghị của Tỉnh ủy và hoạt động và sinh hoạt giải trí của những ban, ngành đang trú chân tại đây.
Nhận thức rõ đặc trưng trên, công tác thao tác giáo dục tinh thần yêu nước, ý thức cảnh giác cho nhân dân rất được Chi bộ Hương Thọ tôn vinh. Nhờ làm tốt công tác thao tác này nên trong suốt cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược ở Hương Thọ không xẩy ra tình trạng địch đánh phá do bị chỉ điểm. Đánh giá về những góp phần của những đoàn thể và nhân dân Dương Hòa cho kháng chiến, Đại hội Dân quân tỉnh nhấn mạnh yếu tố về sự việc ủng hộ của đoàn thể, cơ quan, dân chúng: Chỉ có xã Hương Thọ giúp sức nhiều, còn những xã khác lẻ tẻ vì dân quân chưa công tác thao tác gì đặc biệt quan trọng. Những góp phần này được thể hiện rõ ràng qua những sự kiện sau:
Tháng 3/1949, Đảng bộ và nhân dân Dương Hòa đã sắp xếp chỗ ăn ở cho cụ Ưng Úy sau khi Đội Công an xung phong phối phù thích hợp với lực lượng tại chỗ của Quận Công an Hương Thủy, Phú Vang đưa cụ Ưng Úy và vợ lên chiến khu bảo vệ an toàn và uy tín. Việc đưa và bảo vệ bảo vệ an toàn và uy tín cụ Ưng Úy ra vùng tự do nhằm mục đích thực thi chủ trương đại đoàn kết của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, đã góp thêm tiếng nói đứng về phía cách mạng của những người dân trong Hoàng tộc có tác dụng rất rộng trong việc vận động quần chúng nhân dân đứng lên chống Pháp, ủng hộ kháng chiến(1).
Để trang cấp thêm y cụ và thuốc chữa bệnh cho bệnh viện ở Chiến khu Dương Hòa, biết tin Bệnh viện Huế vừa mới được trang cấp thêm dụng cụ phẫu thuật, thực thi thông tư của Ty Công an tỉnh, những đồng chí Tráng Thông và Lâm Ấm, cơ sở của ta trong cơ quan cứu tế xã hội địch cùng những đồng chí Tôn Thất Long, Phan Văn Lưu (cơ sở Ban Dân vận Thị ủy Thuận Hóa) đã liên lạc với hai nữ y tá là cơ sở của ta tại Bệnh viện Huế lên kế hoạch để hành vi. Với quyết tâm cao độ, mưu trí, hơp đồng ngặt nghèo, lợi dùng từng rõ ràng sơ hở của địch để đánh lừa địch và bảo vệ được cơ sở, chỉ trong một đêm ta đã lấy được bộ đồ mổ và một số trong những thuốc chữa bệnh đưa ra Chiến khu Dương Hòa khá đầy đủ và bảo vệ an toàn và uy tín để cứu chữa cho thương, bệnh binh phục vụ kháng chiến2.
Trên đà những thắng lợi quân sự chiến lược, chính trị đã đạt được, Đại hội Đảng bộ tỉnh Thừa Thiên Huế lần thứ I từ thời điểm ngày 17/4/1949 đến ngày 27/4/1949 được tổ chức triển khai ở TT Dương Hòa (cách đình làng Dương Hòa về phía Tây khoảng chừng 3000m) với 130 đại biểu đại diện thay mặt thay mặt cho hơn 2000 đảng viên trong tỉnh đã trình làng và thành công xuất sắc tốt đẹp.
(1) (2) Bộ Công an – Công an Thừa Thiên Huế, Biên niên Lịch sử Công an nhân dân Thừa Thiên Huế (1945 – 1954), Nxb Chính trị vương quốc, Tp Hà Nội Thủ Đô, trang 107-109 và trang 107 – 109; 111 – 112.
Cuối năm 1949, tại Chiến khu Dương Hòa, lực lượng di động viên và công an đang hoạt động và sinh hoạt giải trí trên địa phận Hương Thủy đã phối phù thích hợp với Ty Công an Thừa Thiên Huế đưa tên Hồ Minh lên Thác Mít (nơi đặt trụ sở Ty Công an Thừa Thiên Huế), để khai thác và tiếp theo đó xử lý; làm thất bại kế hoạch tích lũy và ghép một tấm hình có hình đồng chí Trưởng ty Công an Thừa Thiên cùng với một số trong những cán bộ, nhân viên cấp dưới kháng chiến đứng dưới lá cờ ngụy ở một khu rừng rậm để tuyên truyền khuếch đại là đã lập ra được một chiến khu Quốc gia chống cộng sản của quân địch.
Tiếp đó vào tháng 3/1950, Hội nghị điệp báo ba tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên và Khu V được tổ chức triển khai tại Lương Miêu (Dương Hòa)[25].
Ngày 19/5/1950, tại Thác Hộ, Chiến khu Dương Hòa, trước phần đông cán bộ những ngành, những cấp cùng cán bộ, nhân viên cấp dưới Ty Công an và một số trong những đồng bào ở Dương Hòa[26], Tỉnh ủy , Ủy ban Kháng chiến Hành chính tỉnh Thừa Thiên đã tổ chức triển khai lễ trao tặng phần thưởng chiếc áo bông của Bác Hồ cho Ban điệp báo Ty Công an Thừa Thiên Huế vì đã lập được nhiều chiến công xuất sắc trong trào lưu thi đua giết giặc lập công.
Từ ngày 02 đến ngày thứ 6/9/1950 Ty Công an đã tổ chức triển khai Đại hội trật tự xã tại Chiến khu Dương Hòa. Tham dự Đại hội có đại biểu của Ủy ban Kháng chiến hành chính của 15 xã, 78 đại biểu của 6 huyện và 12 đại biểu của Ty Công an Thừa Thiên Huế. Đại hội triệu tập thảo luận một số trong những yếu tố về tình hình trật tự xã, lân gia liên bảo và thông qua đề án phòng gian chống mật thám, chống địch vây hãm kinh tế tài chính.
Với sự tương hỗ và giúp sức của nhân dân Dương Hòa, những hoạt động và sinh hoạt giải trí chính trị mang tính chất chất khuynh hướng kế hoạch cho những lực lượng cách mạng trên toàn tỉnh được trình làng một cách bảo vệ an toàn và uy tín và thắng lợi, góp thêm phần vào sự tăng trưởng của trào lưu cách mạng trong những quy trình tiếp theo.
Bên cạnh những hoạt động và sinh hoạt giải trí quân sự chiến lược và chính trị để bảo vệ bảo vệ an toàn và uy tín cho chiến khu, hoạt động và sinh hoạt giải trí đảm bảo công tác thao tác hậu phương kháng chiến cũng khá được Chi bộ Hương Thọ chú trọng. Dưới sự lãnh đạo của những cán bộ, đảng viên cơ sở, nhân dân Dương Hòa đã tích cực, sáng tạo, vượt qua nhiều tuyến ngăn ngừa của địch để vào thị xã Huế thu mua lương thực, thực phẩm và những nhu yếu phẩm phục vụ cho những cơ quan kháng chiến, những cty bộ đội; những chợ kháng chiến Dương Hòa, Đình Môn làm tốt trách nhiệm đầu mối thu mua thành phầm & hàng hóa phục kháng chiến.
Như vậy, quy trình từ khi mặt trận vỡ đến cuối 1950, là một quy trình chuyển hóa quan trọng cả về chất và lượng của trào lưu cách mạng ở Dương Hòa. Có thể nói, trong thời hạn đầu, Dương Hòa cũng nằm trong tình trạng trở ngại vất vả chung của toàn tỉnh, trào lưu bị động, lúng túng. Nhưng qua thực tiễn, từ từ trào lưu đã ổn định, củng cố và tăng trưởng mạnh. Đây là thời kì mà Dương Hòa củng cố lực lượng, xây dựng tổ chức triển khai Đảng vững mạnh để hoàn thành xong xuất sắc trách nhiệm bảo vệ chiến khu Dương Hòa, bảo vệ cơ quan lãnh đạo kháng chiến của tỉnh Thừa Thiên Huế, góp thêm phần tạo ra thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.
Phát huy những thắng lợi đã đạt được trong quy trình 1947 – 1950, nhân dân Dương Hòa bước vào thời kỳ mới, tuy có gian truân, ác liệt, trở ngại vất vả hơn nhưng đầy tin vào thắng lợi của cuộc kháng chiến của toàn dân.
3. Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân Dương Hòa từ 1951 – 20/7/1954.
Với thắng lợi Biên giới Thu Đông năm 1950 và những thắng lợi liên tục của ta từ trên thời điểm đầu xuân mới 1951 đã tạo ra thế kế hoạch mới ngày càng có lợi cho ta, bất lợi cho địch: ta giữ vững quyền dữ thế chủ động kế hoạch trên mặt trận chính ở Bắc Bộ, và tăng cường trận chiến tranh du kích trên những mặt trận khác. Địch bị tổn thất nặng nề và ngày càng rơi vào thế bị động, lúng túng.
Được sự giúp sức của Mỹ, thực dân Pháp đưa ra nhiều thủ đoạn điên cuồng, xảo quyệt, triệu tập củng cố về mặt quân sự chiến lược hòng ngăn ngừa bước tiến mạnh mẽ và tự tin của ta. Là địa phận có vị trí kế hoạch trọng điểm, nên Dương Hòa đang trở thành nơi trọng điểm địch thường xuyên tổ chức triển khai những cuộc càn quét, bắn phá khu vực này nhằm mục đích tiêu diệt Chiến khu Dương Hòa. Song dù nỗ lực bao nhiêu, chúng cũng không thể xoay chuyển được cục diện của trận chiến tranh đang tăng trưởng theo khunh hướng ngày càng có lợi cho ta.
Ngày 21/01/1950, Đảng Cộng sản Đông Dương họp Hội nghị toàn quốc của Đảng đưa ra những trách nhiệm cần kíp cho cách mạng Việt Nam trong quy trình mới.
Thực hiện chủ trương của Đảng, ngày 02/5/1950, tại Khe Rệ (Dương Hòa), Đại hội Đảng bộ tỉnh Thừa Thiên Huế lần thứ II đã họp và ra Nghị quyết nêu rõ: Nhiệm vụ số 1 và cấp thiết là xây dựng lực lượng quân sự chiến lược, tăng trưởng đồng thời cả ba thứ quân, lôi kéo nhân tài, vật lực của nhân dân trong tỉnh phục vụ kháng chiến, sẵn sàng sẵn sàng chuyển mạnh sang tổng phản công[27]. Đại hội chủ trương phát động toàn dân mở trận chiến tranh du kích, vây hãm đồn địch, nhất quyết chống càn mở rộng vùng giải phóng.
Sau Đại hội này, thực thi Nghị quyết Hội nghị lần thứ 3 của Ban
Chấp hành Trung ương Đảng (tháng bốn/1952) về chỉnh Đảng, Huyện ủy Hương Trà[28] đã mở lớp sơ chỉnh cho cán bộ, đảng viên. Lực lượng cán bộ, đảng viên thôn Dương Hòa, Hương Thọ đã được tham gia những lớp sơ chỉnh để nâng cao nhận thức, gắn bó hơn với Đảng, với dân, với kháng chiến. Trên cơ sở đó, đã góp thêm phần củng cố, tăng cường chất lượng hoạt động và sinh hoạt giải trí của Chi bộ Hương Thọ.
Sau đợt sơ chỉnh đảng, ý thức giai cấp của những đảng viên được thổi lên, nội bộ Đảng đoàn kết, phấn khởi, quyết tâm hoàn thành xong tốt mọi trách nhiệm được giao. Trong trong năm 1952, 1953 Chi bộ tiếp tục được kiện toàn về mặt tổ chức triển khai. Đồng chí Nguyễn Bách được Chi bộ tin tưởng bầu làm Bí thư xã Hương Thọ và đồng chí Trần Quang Hợi làm Phó Bí thư. Ủy ban Kháng chiến hành chính xã do đồng chí Mai Sử làm Chủ tịch, đồng chí Trần Quang Bính làm Phó Chủ tịch. Riêng cỗ máy ở Dương Hòa vẫn không thay đổi như cũ[29].
Thực hiện chủ trương của Tỉnh ủy, Huyện ủy, dưới sự chỉ huy sát sao của Chi bộ Hương Thọ nhân dân Dương Hòa từng bước ổn định lại tình hình, tăng cường những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt đấu tranh quân sự chiến lược, chính trị, kinh tế tài chính góp thêm phần cùng quân dân toàn nước phát huy những lợi thế mà ta đã đạt được sau chiến dịch Biên giới Thu – Đông năm 1950.
Trên mặt trận quân sự chiến lược, vào năm 1951, địch mở những trận càn quét lớn để bảo vệ khối mạng lưới hệ thống lô cốt và đánh phá trào lưu kháng chiến trong toàn huyện với thủ đoạn, đánh bật du kích ta thoát khỏi thôn xóm.
Để chặn lại việc địch thực thi những kế hoạch càn quét lên Chiến khu, Chi bộ Dương Hòa (Hương Thọ) đã tiếp tục tăng cường việc xây dựng lực lượng vũ trang. Ngoài trung đội du kích triệu tập của xã do đồng chí Nguyễn Phước Em (tức Tráng Em) làm Xã đội trưởng, toàn bộ những thôn đều phải có lực lượng dân quân du kích làm trách nhiệm canh gác, bảo vệ làng xóm, vây hãm, chống càn. Tham gia đội du kích triệu tập của Dương Hòa có những đồng chí: Phan Dương, Phan Mông, Lê Thạc, Phan Văn Xuyên, Phan Thị Soi, Nguyễn Thị Gái, Võ Thuyết, Võ Đại Thoan (tức Võ Thanh Duy), Lê Thị Sâm…
Đến năm 1952, để cứu vãn thất bại trong trận chiến tranh, địch rút những vị trí lẻ để triệu tập lực lượng mở những cuộc càn quét trên diện hẹp dài ngày, nhằm mục đích vào những vị trí căn cứ du kích và vùng đứng chân của nòng cốt ta.
Hệ thống phòng thủ của địch được xây dựng ngày càng kiên cố, nhiều làng mạc bị triệt hạ, cục diện trận chiến tranh ở Thừa Thiên Huế trở nên quyết liệt. Trong số đó, Chiến khu Dương Hòa vẫn là một trong những trọng điểm bắn phá, triệt hạ của quân địch.
Ngày 19/6/1952, Bộ Chỉ huy quân Pháp lôi kéo Tiểu đoàn 27 lính Âu Phi, Tiểu đoàn 2 lính Bắc Phi tiến công lên Chiến khu Dương Hòa, nhằm mục đích vây hãm và tiêu diệt cơ quan lãnh đạo kháng chiến của ta. Ngày 20/6 địch tiến lên Dương Hòa, chúng cho quân tản ra đốt nhà cửa, tàn phá tài sản của nhân dân xung xung quanh chiến khu. Trước khi tiến công chúng cho mật vụ, gián diệp thăm dò tình hình biết được rằng Tiểu đoàn 319, Trung đoàn 101 đóng tại Đình Môn đã rút ra Quảng Trị, nên có phần chủ quan trong trận tập kích này. Đúng 9 giờ, ngày 20/6/1952, địch đã ồ ạt dùng tàu chiến, ca nô chở quân ngược sông Hương lên đánh phá chiến khu. Khi quân Pháp vừa từ những chiếc thuyền nhỏ đổ xô lên khu vực bờ sông xóm Hạ, thôn Dương Hòa, quân dân ta đã mai phục từ trước, ở những rặng tre và một số trong những mỏm đồi cao xung quanh nhanh gọn nổ súng đánh phủ đầu. Bất ngờ quân Pháp bị thương vong nhiều nhưng vẫn ngoan cố chống trả. Tiếp đó, quân dân Dương Hòa đã tổ chức triển khai nhiều chủng loại hầm chông, bẫy để phục kích địch, nhằm mục đích ngăn ngừa những bước tiến quân của địch. Mặt khác, nhận lệnh của Bộ Chỉ huy mặt trận, Trung đoàn 101 cấp tốc hành quân vượt qua đoạn đường rừng gần 30 km dày đặc đồn địch quay trở lại chiến khu đánh địch. Đến sáng ngày 21/6, Trung đoàn 101 đã tiến về Chiến khu Dương Hòa, vừa đến nơi, cán bộ chiến sỹ đã dàn trận địa áp sát tiềm năng, chờ lệnh nổ súng. Đúng 13 giờ 30 ngày 21/6, những mũi xung kích của Tiểu đoàn 435 và Tiểu đoàn 319 xông lên dũng mãnh tiến công địch. Bọn địch bất thần bị ta tập kích bỏ chạy tán loạn vào rừng. Sau 15 phút nổ súng, ta hoàn toàn làm chủ trận địa, tiêu diệt gần 350 tên, bắt sống 38 tên, thu 71 súng trung liên, 15 tiểu liên, 25 súng cối, 37 súng trường và nhiều phương tiện đi lại quân sự chiến lược khác
Trong trận vận động chiến ở Chiến khu Dương Hòa ngày 20/6/1952 dân quân du kích Lương Miêu, Dương Hòa, Đình Môn đã phối hợp chặc chẽ với Trung đoàn 101, bộ đội huyện Hương Thủy, đánh địch thu được nhiều thắng lợi. Với thắng lợi này đã chứng tỏ ý thức chấp hành mệnh lệnh trang trọng của chiến sỹ với tinh thần vượt qua mọi trở ngại vất vả, đảm bảo yếu tố bí mật bất thần, chiến đấu dũng cảm với quyết tâm cao và sự trưởng thành nhanh gọn về mọi mặt của lực lượng vũ trang Thừa Thiên Huế nói chung và dân quân du kích Dương Hòa nói riêng; xác lập sự bất khả xâm phạm của Chiến khu Dương Hòa, nâng vị thế Dương Hòa thành một chiến khu có tầm vóc trong toàn nước. Sau trận đánh năm 1952, thực dân Pháp không đủ kĩ năng tiến công lên chiến khu, chúng tìm cách ngăn ngừa những ngã đường tiếp tế của ta từ đồng bằng lên chiến khu.
Không chỉ chặn đánh địch ở vòng ngoài, trong trong năm 1951 – 1953, những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt đấu tranh chính trị, kinh tế tài chính nhằm mục đích củng cố tổ chức triển khai và mọi sinh hoạt đời sống trong Chiến khu Dương Hòa cũng rất được chú trọng.
Chi bộ Dương Hòa (Hương Thọ) được kiện toàn, nâng cao khả năng lãnh đạo, những đoàn thể quần chúng từ từ thành lập và sinh hoạt giải trí có nề nếp, có tác dụng tích cực, nhất là tổ chức triển khai Thanh niên và Phụ nữ. Các hoạt động và sinh hoạt giải trí văn hóa truyền thống, văn nghệ được tổ chức triển khai thường xuyên trong thanh niên để gây khí thế cho kháng chiến. Phụ nữ tham gia tích cực trào lưu chăm sóc cán bộ, bộ đội và thương binh. Trong đợt một (từ thời điểm năm 1952 đến tháng 8/1953) hưởng ứng vận động gây quỹ nuôi quân, nhân dân Dương Hòa đã góp phần và vận chuyển hàng trăm tấn gạo từ những xã đồng bằng lên chiến khu. Thanh niên xung phong tham gia tòng quân, hàng trăm con em của tớ Dương Hòa đã gia nhập lực lượng vũ trang của huyện và tỉnh
Đặc biệt, trong hai năm 1951, 1952 trên lối đi công tác thao tác từ Bắc vào Nam, một số trong những đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước như đồng chí Lê Đức Thọ (1948), đồng chí Phạm Văn Đồng (1949), đồng chí Lê Duẩn (1951), Phạm Hùng (1952) đã nghỉ chân trực tiếp chỉ huy và kịp thời thăm hỏi động viên, động viên và phổ cập những chủ trương, đường lối kháng chiến cho cán bộ lãnh đạo tỉnh, khu và chiến sỹ tại Chiến khu Dương Hòa, góp thêm phần thúc đẩy và tăng trưởng hơn thế nữa sự nghiệp kháng chiến của tỉnh Thừa Thiên Huế.
Ngày 06/2/1952, Thường vụ Tỉnh ủy Thừa Thiên họp nhìn nhận tình hình và ra thông tư tăng trưởng trào lưu trận chiến tranh du kích, ra sức bảo vệ mùa màng, thực thi thuế nông nghiệp, tăng cường cuộc vận động tăng gia tài xuất và thực hành thực tiễn tiết kiệm chi phí.
Thực hiện chủ trương trên của Tỉnh ủy, bộ đội địa phương, dân quân, du kích Dương Hòa tích cực tổ chức triển khai cho dân gặt lúa ban đêm, thực thi phương châm: Đẩy mạnh trận chiến tranh du kích, gặt mau, giấu kín. Mặc khác, lực lượng vũ trang đã và đang bảo vệ những đoàn vận tải lối đi bộ chuyển lúa công lương, thuế nông nghiệp từ những xã đồng bằng, vượt Quốc lộ I, vượt sông lên Chiến khu Dương Hòa bảo vệ an toàn và uy tín[30].
Đầu tháng 5/1953, Chính phủ Pháp cử tướng Nava sang làm Tổng Chỉ huy quân đội viễn chinh Pháp ở Đông Dương. Kế hoạch Nava Ra đời với tham vọng tạo ra một tình hình quân sự chiến lược được cho phép đưa ra một giải pháp chính trị thích hợp để xử lý và xử lý trận chiến tranh.
Trong quy trình đầu triển khai Kế hoạch Nava, quân Pháp chủ trương giữ thế phòng ngự kế hoạch, tránh quyết chiến với lực lượng vũ trang ta ở đồng bằng Bắc Bộ, thực thi kế hoạch tiến công ở Nam Bộ, xóa 2 vùng tự do của Liên khu 4 và Liên khu 5. Đối với địa phận Thừa Thiên Huế, thực dân Pháp ráo riết bắt lính củng cố những vị trí chiếm đóng, mở hàng trăm trận càn quét, tập kích đánh phá, tăng cường trận chiến tranh tâm lí, bình định đồng bằng nhằm mục đích chuyển bại thành thắng trong mức chừng thời hạn 18 tháng. Trong tháng 7/1953, địch liên tục mở những cuộc càn quét ở Dương Hòa (Hương Thọ), gây cho ta nhiều trở ngại vất vả.
Tiếp đó, nhân dân Dương Hòa lại phải gánh chịu những tổn thất nặng nề do trận lũ tháng 9/1953 gây ra. Trong đợt thiên tai này, trên toàn xã Hương Thọ hàng trăm ngôi nhà đã biết thành cuốn trôi, hơn 90 người chết, hàng nghìn con trâu, bò, lợn gà bị nước cuốn, hoa màu bị hư hỏng nặng.
Tàn ác hơn, khi nhân dân còn triệu tập trên những đỉnh đồi để chạy lụt thì địch còn cho máy bay đến bắn phá, nên nhân dân ngày càng trở ngại vất vả[31].
Trước những chuyển biến mới trên mặt trận, ngày 19/10/1953, tại Dương Hòa, Tỉnh ủy đã mở Hội nghị cán bộ chính trị và phát động trào lưu thi đua giết giặc lập công, phối phù thích hợp với chiến dịch Đông Xuân 1953 – 1954 trên toàn quốc.
Quán triệt chủ trương trên của Tỉnh ủy, trong những tháng thời gian ở thời gian cuối năm 1953, Chi bộ Dương Hòa (Hương Thọ) đã nhanh gọn đưa ra những chủ trương triệu tập khắc phục hậu quả lũ lụt. Với tinh thần vượt khó cùng với cự tương hỗ tích cực từ nhiều cty, địa phương chỉ trong thuở nào gian ngắn nhân dân Dương Hòa đã từng bước vượt qua trở ngại vất vả, thử thách, tiếp tục cùng quân, dân toàn tỉnh tiến lên đánh địch. Dân quân du kích triệu tập ở La Khê Trẹm ngày đêm không lúc nào rời vị trí vây hãm, uy hiếp đồn Trầu, giết nhiều tên địch; tổ du kích thôn Kim Ngọc do đồng chí Mai Văn Trừng chỉ huy bắn qua bến đò Dương Phẩm, nơi bọn Pháp đang triệu tập làm chết một tên quan ba và nhiều tên khác; du kích thôn Đình Môn bắn máy bay địch đang uy hiếp đoàn vận tải lối đi bộ từ Nghệ Tỉnh trải qua thôn Đình Môn vào Khu 5
Ngày 13/3/1954, chiến dịch Điện Biên Phủ mở màn, quân dân Dương Hòa tích cực tiến công địch để chia lửa với mặt trận chính.
Sau thắng lợi lịch sử Điện Biên Phủ (9/5/1954) và Hiệp định Giơnevơ về Việt Nam được ký kết (21/7/1954). Tại Dương Hòa, lính ở những đồn bốt hoảng loạn bỏ chạy về với nhân dân. Nhân dân Dương Hòa đã nổi dậy làm chủ quê nhà của tớ trong không khí toàn nước vui mừng nghênh đón hoà bình sau cuộc kháng mặt trận kỳ chín năm gian truân và ác liệt.
* *
*
Chín năm kháng chiến chống thực dân Pháp (1945 – 1954), nhân dân Dương Hòa đã viết lên những trang sử truyền thống cuội nguồn hào hùng cho quê nhà, góp phần cho cuộc kháng chiến của dân tộc bản địa những thành tích rất đáng để tự hào.
Trước hết, Dương Hòa luôn là vị trí bàn đạp của lực lượng cách mạng riêng với thị xã Huế và những xã ven Huế. Do vậy, trong thời kỳ ác liệt chống thực dân Pháp xâm lược, Dương Hòa đã được chọn làm nơi trú chân của những cty Huyện ủy và Tỉnh ủy. Chính từ đây, những nghị quyết quan trọng của Đảng đã được phát hành và truyền đến những địa phương khác trên toàn tỉnh.
Với vị trí hiểm yếu và mang tính chất chất uy hiếp trực tiếp riêng với thị xã Huế, Dương Hòa đang trở thành cái gai trong mắt thực dân Pháp. Địch không thích mất Huế, không thích Huế bị cô lập, tất yếu phải xóa sổ Dương Hòa, nơi đóng quân của những cty đầu não kháng chiến của ta. Mặc dù là trọng điểm bắn phá của quân địch, nhưng ý chí đấu tranh, không ngại quyết tử, gian truân; nhân dân Dương Hòa vẫn luôn phát huy cao độ ý chí tự lực, tự cường làm thất bại mọi thủ đoạn, thủ đoạn của quân địch, giúp Chiến khu Dương Hòa hoàn thành xong sứ mạng là chiến khu TT tiếp nối đuôi nhau hiên chạy Chiến khu Hòa Mỹ (Phong Điền) với Chiến khu Khe Tre – Nam Đông (Phú Lộc) để tiền nhập vào thị xã Huế đánh địch và trở thành vùng đất thánh bất khả xâm phạm thuở nào gian từ 1951 đến 1954.
Trong thiên chức bảo vệ và tăng trưởng của chiến khu, nhân dân Dương Hòa đã tham gia góp phần và vận chuyển hàng trăm tấn lương thực, thực phẩm; khí tài, đạn dược, số lương thực nhân dân Dương Hòa góp phần cho kháng chiến nhiều hơn nữa so với dân số của Dương Hòa lúc đó. Chính nơi đây đã sản sinh ra nhiều tên thường gọi lịch sử thuở nào phản ánh quyết tâm chiến đấu vì độc lập, tự do cho Tổ quốc như Vạn Độc Lập (Vạn Tân Ba), chợ Kháng chiến (chợ thôn Hạ), xóm Trung ương (xóm Đồng Tân), Võng Gác Mắt Thần (trạm canh ở đồi làng La Khê Trẹm) Chiến khu Dương Hòa là nơi đã trình làng nhiều sự kiện lịch sử rất là trọng đại như Đại hội Đảng và những Hội nghị của Đảng bộ tỉnh Thừa Thiên Huế và những cty, ban, ngành cấp tỉnh như: Đại hội Đại biểu Đảng bộ Thừa Thiên Huế lần thứ I (17/4 – 27/4/1949), Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ II (từ 02/5 – 15/5/1950), Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ III (từ 20 – 24/7/1951), Hội nghị cán bộ chính trị toàn tỉnh phát động trào lưu thi đua giết giặc lập công phối hợp chiến dịch Đông xuân 1953 – 1954 trên toàn quốc; là yếu tố nghỉ chân và trực tiếp lãnh đạo, chỉ huy của nhiều đồng chí lãnh đạo cấp cao của Đảng và Nhà nước trong kháng chiến như đồng chí Lê Đức Thọ (1948), Phạm Văn Đồng (1949), Lê Duẩn (1951), Phạm Hùng (1952)
Không chỉ trực tiếp tham gia làm tốt hậu phương của chiến khu, nhân dân Dương Hòa còn góp sức người, sức của cho cuộc kháng chiến của dân tộc bản địa. Trong lực lượng bộ đội nòng cốt khắp những mặt trận gồm có Cảm tử quân, Trung đoàn 101, Bộ đội địa phương huyện và lực lượng dân quân tự vệ đều luôn có những khuôn mặt con em của tớ Dương Hòa. Theo đà tăng trưởng của cuộc kháng chiến, lực lượng dân quân du kích Dương Hòa ngày càng trưởng thành đã trực tiếp tác chiến hay phối phù thích hợp với bộ đội nòng cốt, bộ đội địa phương đánh hàng trăm trận lớn nhỏ, tiêu tốn và tiêu diệt địch với nhiều cách thức đánh địch thông minh, sáng tạo, góp thêm phần vào thắng lợi chung của toàn nước.
Trong suốt chín năm kháng chiến chống thực dân Pháp, nhân dân Dương Hòa xứng danh với việc tin cậy của cấp trên, chịu nhiều quyết tử mất mát, nhiều người con ưu tú của Dương Hòa đã quyết tử tính mạng con người để phục vụ cho độc lập, tự do của quê nhà, giang sơn[32]. Chính vì vậy, hoàn toàn có thể xem cuộc kháng chiến ở Dương Hòa là hình ảnh thu nhỏ của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược ở Thừa Thiên Huế
[1] Địa danh Dương Hòa trước Cách mạng tháng Tám 1945 có thôn Dương Hòa (gồm xóm Hạ, Trung, Thượng) và thôn Lương Miêu, thuộc xã Hương Nguyên, tổng Long Hồ, huyện Hương Trà. Địa danh Dương Hòa được sử dụng từ thời điểm năm 1930 – 1945 bao hàm địa giới nói trên.
[2] Ban Chấp hành Đảng bộ xã Hương Thọ, Lịch sử Đảng bộ xã Hương Thọ (1930 – 2010), Huế, tháng bốn/2015, Bản đánh máy, trang 11.
[3] Xạ Thứ (Lý trưởng Dương Hòa) đã đem ấn triện nộp cho ông Nghè Thọ (đại diện thay mặt thay mặt Việt Minh Bình Sơn – Việt Minh Hương Trà).
[4] Dương Hòa trong thời kì này là bộ phận xã Hương Nguyên. Hương Nguyên thời gian hiện nay gồm có những thôn: Dương Hòa, Lương Miêu, Đình Môn. Địa danh Dương Hòa được sử dụng từ 1945 đến 1948 có ý nghĩa Dương Hòa là một thôn của xã Hương Nguyên thuộc huyện Hương Trà.
[5] Các chức vụ khác của Ủy phát hành chính xã Hương Thọ xem Phụ lục 3.
[6] Tư liệu Hội thảo xây dựng Lịch sử Đảng bộ xã Dương Hòa lần thứ nhất, ngày thứ 7 tháng 12 năm 2015 (Văn phòng – Đảng ủy xã Dương Hòa).
[7] Hồ sơ đề xuất kiến nghị tuyên dương Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân xã Hương Thọ trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.
[8] Tham gia công tác thao tác xóa nạn mù chữ thời gian hiện nay có những ông: Nguyễn Văn Lộc, Lê Văn Tuân, Lê Văn Bao, Phan Văn Phú hà đông
[9] Tư liệu Hội thảo xây dựng Lịch sử Đảng bộ xã Dương Hòa lần thứ nhất, ngày thứ 7 tháng 12 năm 2015 (Văn phòng – Đảng ủy xã Dương Hòa).
[10] Đến năm 1949, tên Dương Hòa được hiểu theo nghĩa rộng là chiến khu Dương Hòa.
[11] Hồ Chí Minh (1970), Vì độc lập tự do, vì chủ nghĩa xã hội , Nxb Sự thật, Tp Hà Nội Thủ Đô, trang 67.
[12] Tham gia và quyết tử trong trận đánh rơm ớt này còn có những đồng chí: Ngô Mừng, Ngô Ban….
[13] Đảng bộ huyện Hương Thủy (1994), Lịch sử đấu tranh cách mạng của Đảng bộ và nhân dân Hương Thủy, Nxb Thuận Hóa, Huế, trang 84 – 89.
[14] Thừa Thiên Huế, kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, Nxb Thuận Hóa, Huế, 1994, trang 67.
[15] Ban Chấp hành Đảng bộ xã Hương Thọ, Lịch sử Đảng bộ xã Hương Thọ (1930 – 2010), Huế, tháng bốn/2015, Bản đánh máy, trang 24, 25.
[16] Đảng bộ Hương Thủy (1994), Lịch sử đấu tranh cách mạng của Đảng bộ và nhân dân Hương Thủy, Nxb Thuận Hóa, Huế, trang 107 – 108.
[17] Đình Đính, Phóng sự Chiến khu Dương Hòa, tài liệu đánh máy, trang 1.
[18] Đình Đính, Phóng sự Chiến khu Dương Hòa, tài liệu đánh máy, trang 2.
[19] Báo cáo thành tích đề xuất kiến nghị trên công nhận thương hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang thời kì kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của Đảng bộ và nhân dân xã Dương Hòa, Bản đánh máy, trang 2.
[20] Trạm canh của thôn La Khê Trẹm có một chiếc mõ được làm bằng gỗ mít rất rộng để trên đồi cao, khi địch tổ chức triển khai những trận càn lên chiến khu thì trạm canh làng Le Khê đánh mõ báo động để chú ý.
[21] Công an Thừa Thiên Huế, Biên niên Lịch sử Công an nhân dân Thừa Thiên Huế (1945 – 1954), Nxb chính trị vương quốc, Tp Hà Nội Thủ Đô, trang 52 – 54.
[22] Công an Thừa Thiên Huế, Biên niên Lịch sử Công an nhân dân Thừa Thiên Huế (1945 – 1954), Nxb chính trị vương quốc, Tp Hà Nội Thủ Đô, trang 55 – 57.
[23] Từ năm 1949 đến năm 1954, xã Hương Thọ được xây dựng gồm có 3 xã Hương Nguyên, Hương Ty, Hương Phụng và Dương Hòa thời gian hiện nay được gọi với nghĩa rộng là Chiến khu Dương Hòa trực thuộc sự chỉ huy của tỉnh Thừa Thiên Huế, có sự phối hợp của huyện Hương Thủy và Hương Trà.
[24] Ban Chấp hành Đảng bộ huyện Hương Thủy (1994), Lịch sử đấu tranh cách mạng của Đảng bộ và nhân dân huyện hương Thủy, Nxb Thuận Hóa, Huế, 1994, trang 121.
[25] Nguyễn Đình Bảy (2001), Điệp báo thành Huế (Đường về thành phố), Nxb Công an nhân dân, Tp Hà Nội Thủ Đô, trang 216.
[26] Bộ Công an – Công an Thừa Thiên Huế (2001), Biên niên Lịch sử Công an nhân dân Thừa Thiên Huế (1945 – 1954), Nxb Chính trị vương quốc, Tp Hà Nội Thủ Đô, trang 145 – 146.
[27] Đảng bộ huyện Hương Thủy (2008), Lịch sử Lực lượng vũ trang huyện Hương Thủy (1945- 2005), Nxb Thuận Hóa, trang 52.
[28] Dương Hòa thời gian hiện nay là một thôn của xã Hương Thọ, trực thuộc huyện Hương Trà. Vì vậy, chịu sự chỉ huy của Huyện ủy Hương Trà.
[29] Ban Chấp hành Đảng bộ xã Hương Thọ, Lịch sử Đảng bộ xã Hương Thọ (1930 – 2010), Huế, tháng bốn/2015, Bản đánh máy, trang 33.
[30] Đảng Cộng sản Việt Nam – Đảng bộ huyện Hương Thủy (2008), Lịch sử Lực lượng vũ trang huyện Hương Thủy (1945 – 2005), Nxb Thuận Hóa, Huế, trang 50 – 54.
[31] Ban Chấp hành Đảng bộ xã Hương Thọ, Lịch sử Đảng bộ xã Hương Thọ (1930 – 2010), Huế, tháng bốn/2015, Bản đánh máy, trang 35.
[32] Trong cuộc kháng chiến chống Pháp, Dương Hòa đã có 2 liệt sĩ quyết tử vì độc lập, tự do của Tổ quốc, hàng trăm con em của tớ Dương Hòa đã tham gia lực lượng vũ trang của tỉnh, huyện.
Reply
9
0
Chia sẻ
Chia Sẻ Link Tải Nguyên nhân sâu xa dẫn đến trào lưu đấu tranh giành độc lập của nhân dân châu Phi miễn phí
Bạn vừa Read nội dung bài viết Với Một số hướng dẫn một cách rõ ràng hơn về Video Nguyên nhân sâu xa dẫn đến trào lưu đấu tranh giành độc lập của nhân dân châu Phi tiên tiến và phát triển nhất và ShareLink Tải Nguyên nhân sâu xa dẫn đến trào lưu đấu tranh giành độc lập của nhân dân châu Phi miễn phí.
Thảo Luận vướng mắc về Nguyên nhân sâu xa dẫn đến trào lưu đấu tranh giành độc lập của nhân dân châu Phi
Nếu sau khi đọc nội dung bài viết Nguyên nhân sâu xa dẫn đến trào lưu đấu tranh giành độc lập của nhân dân châu Phi vẫn chưa hiểu thì hoàn toàn có thể lại phản hồi ở cuối bài để Ad lý giải và hướng dẫn lại nha
#Nguyên #nhân #sâu #dẫn #đến #phong #trào #đấu #tranh #giành #độc #lập #của #nhân #dân #châu #Phi