Thủ Thuật về Nhưng việc làm nào đã cho toàn bộ chúng ta biết nhà nước phong kiến trong những thế kỉ X XV quan tâm đến giáo dục 2022
Bạn đang tìm kiếm từ khóa Nhưng việc làm nào đã cho toàn bộ chúng ta biết nhà nước phong kiến trong những thế kỉ X XV quan tâm đến giáo dục được Update vào lúc : 2022-04-15 20:30:08 . Với phương châm chia sẻ Bí kíp Hướng dẫn trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết Mới Nhất. Nếu sau khi tìm hiểu thêm nội dung bài viết vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comment ở cuối bài để Ad lý giải và hướng dẫn lại nha.
Giải Bài Tập Lịch Sử 10 Bài 18: Công cuộc xây dựng và tăng trưởng kinh tế tài chính trong những thế kỉ X-XV giúp HS giải bài tập, phục vụ cho HS những kiến thức và kỹ năng cơ bản, đúng chuẩn, khoa học để những em có những hiểu biết thiết yếu về lịch sử toàn thế giới, nắm được những nét lớn của tiến trình lịch sử Việt Nam:
Trả lời:
Để tăng trưởng nông nghiệp, nhà nước và nhân dân Đại Việt đã:
– Ra sức khai thác đất hoang, mở rộng ruộng đồng, nhiều xóm làng mới được xây dựng.
– Quan tâm đến thủy lợi.
– Đặt phép quân điền chia ruộng công ở những làng xã.
– Quan tâm đến việc bảo vệ sức kéo cho nông nghiệp.
– Ngoài việc trồng lúa nhân dân còn trồng những cây lương thực khác.
Trả lời:
Ý nghĩa của yếu tố tăng trưởng nông nghiệp riêng với xã hội:
• Kinh tế tăng trưởng là yếu tố kiện để xã hội ổn định.
• Nhân dân được khai hoang mở rộng ruộng đồng, được phân loại ruộng công ở những làng xã. Đời sống nhân dân được cải tổ.
• Chế độ phong kiến được củng cố.
Trả lời:
Ý ngĩa của yếu tố Ra đời những làng nghề thủ công riêng với việc tăng trưởng của thủ công – nghiệp:
– Tăng cường sự trình độ hóa trong sản xuất thủ công nghiệp.
– Thủ công nghiệp tăng trưởng một cách quy củ ngặt nghèo, khối mạng lưới hệ thống và ổn định.
– Tạo Đk cho việc nâng cao trình độ kỹ thuật, chất lượng thành phầm.
Trả lời:
Đánh giá về thủ công nghiệp việt nam đương thời: Thủ công nghiệp có Đk tăng trưởng ngày càng mạnh mẽ và tự tin.
– Các ngành nghề thủ công phong phú, cạnh bên những nghề truyền thống cuội nguồn đã tiếp tục tăng trưởng những nghề mới yêu cầu kỹ thuật cao như đúc súng, đóng thuyền.
– Thủ công nghiệp hầu hết phục vụ cho nhu yếu trong nước.
– Chất lượng thành phầm ngày càng được nâng cao.
Trả lời:
Ở những thế kỷ X – XV, Thương nghiệp việt nam có những bước tăng trưởng quan trọng:
Nội thương:
– Các chợ làng, chợ huyện, chợ chùa mọc lên ở khắp nơi, Thăng Long trở thành đô thị lớn với nhiều phố phường, vừa marketing thương mại và làm nghề thủ công, tăng trưởng phồn thịnh.
Ngoại thương:
– Thời Lý – Trần ngoại thương khá tăng trưởng, những thuyền buôn Trung Quốc và những nước phương Nam đã qua lại marketing thương mại sinh động ở việt nam. Nhiều cảng biển lớn đã được xây dựng như Vân Đồn, Càn Hải, Thị Nại…
– Thời Lê: Ngoại thương bị thu hẹp.
Trả lời:
Những nguyên nhân tăng trưởng nông nghiệp ở những thế kỉ X – XV:
– Đất nước ổn định, độc lập, thống nhất, giang sơn có nhiều Đk tự nhiên thuận tiện cho việc tăng trưởng nông nghiệp.
– Nhà nước phát hành nhiều chủ trương trọng nông, khuyến khích nông nghiệp tăng trưởng (những chủ trương khai hoang mở rộng diện tích s quy hoạnh cang tác, thực thi lễ cày tịch điền, phát hành phép quân điền, coi trọng yếu tố thủy lợi và bảo vệ sức kéo…)
– Nhân dân ra sức sản xuất tăng trưởng nông nghiệp.
Trả lời:
Những biểu lộ tăng trưởng thủ công nghiệp:
• Trong nhân dân, những nghề thủ công truyền thống cuội nguồn như đúc đồng, rèn sắt, làm đồ gốm sứ, ươm tơ dệt lụa tăng trưởng, chất lượng thành phầm ngày càng được nâng cao, nhiều nghề thủ công mới Ra đời.
• Hình thành những làng nghề thủ công như Bát Tràng (Tp Hà Nội Thủ Đô), Thổ Hà (Bắc Giang), Chu Đậu (Tp Hải Dương), Huê Cầu (Hưng Yên)…
• Thành lập những xưởng thủ công (quan xưởng) chuyên lo việc đúc tiền, vũ khí, đóng thuyền chiến, may mũ áo cho vua quan… Đầu thế kỉ XV, sản xuất được súng thần cơ và đóng được thuyền chiến có lầu.
Những biểu lộ tăng trưởng thương nghiệp:
Nội thương:
– Các chợ làng, chợ huyện, chợ chùa mọc lên ở khắp nơi, Thăng Long trở thành đô thị lớn với nhiều phố phường, vừa marketing thương mại và làm nghề thủ công, tăng trưởng phồn thịnh.
Ngoại thương:
– Thời Lý – Trần ngoại thương khá tăng trưởng, những thuyền buôn Trung Quốc và những nước phương Nam đã qua lại marketing thương mại sinh động ở việt nam. Nhiều cảng biển lớn đã được xây dựng như Vân Đồn, Càn Hải, Thị Nại…
– Thời Lê: Ngoại thương bị thu hẹp.
Trả lời:
Hậu quả của yếu tố phân hóa xã hội thế kỉ XIV:
– Giai cấp địa chủ thống trị mở rộng ruộng đất tư, vua quan quý tộc lấn chiếm ruộng đất, ăn chơi xa xỉ, không quan tâm đến đời sống của nhân dân.
– Cuộc sống nhân dân ngày càng khổ cực làm cho xích míc xã hội nóng giãy.
⇒ Nhiều cuộc khởi nghĩa nông dân đã nổ ra mạnh mẽ và tự tin vào thời điểm cuối thế kỉ XIV, đẩy nhà Trần đến chỗ suy vong.
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠOTRƢỜNG ĐẠI HỌC TÂY BẮCVŨ MAI HƢƠNGQUÁ TRÌNH ĐIỀU CHỈNH CỦA NHÀ NƢỚCPHONG KIẾN VIỆT NAM THẾ KỈ X – XV ĐỂ“PHÉP VUA VỚI TAY TỚI LỆ LÀNG”KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌCSƠN LA, NĂM 2017BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠOTRƢỜNG ĐẠI HỌC TÂY BẮCVŨ MAI HƢƠNGQUÁ TRÌNH ĐIỀU CHỈNH CỦA NHÀ NƢỚCPHONG KIẾN VIỆT NAM THẾ KỈ X – XV ĐỂ“PHÉP VUA VỚI TAY TỚI LỆ LÀNG”Chuyên ngành: Lịch sử Việt NamKHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌCNgƣời hƣớng dẫn: ThS. Trần Thị PhƣợngSƠN LA, NĂM 2017LỜI CẢM ƠNVới lòng biết ơn thâm thúy, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới Th.sTrần Thị Phượng, người đã tận tình trực tiếp hướng dẫn, giúp sức tôi trong quátrình nghiên cứu và phân tích và hoàn thành xong khóa luận.Tôi xin gửi tới những thầy giáo, cô giáo trong tổ Lịch sử Việt Nam, khoaSử – Địa, Trường Đại Học Tây Bắc lời cảm ơn chân thành vì đã quan tâm, giúpđỡ tôi trong quy trình học tập, nghiên cứu và phân tích và hoàn thành xong khóa luận.Tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn thâm thúy tới, Thư viện tỉnh Sơn La, Thưviện Trường Đại học Tây Bắc đã tạo Đk thuận tiện và có những ý kiếnđóng góp quý báu cho tôi trong quy trình tích lũy tư liệu, nghiên cứu và phân tích để hoànthành khóa luận này.Với thời hạn nghiên cứu và phân tích còn hạn chế, chắc như đinh khóa luận không thểtránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong nhận sự góp phần chân thành của quýthầy giáo, cô giáo và bạn đọc để khóa luận được hoàn thiện hơn.Tôi xin chân thành cảm ơn!Sơn La, tháng 5 năm 2017Tác giả khóa luậnVũ Mai hƣơngMỤC LỤCMỞ ĐẦU …………………………………………………………………………………………….. 11. Lý do chọn đề tài ……………………………………………………………………………….. 12. Lịch sử nghiên cứu và phân tích yếu tố …………………………………………………………………… 23. Đối tượng, phạm vi, trách nhiệm nghiên cứu và phân tích ……………………………………………… 33.1. Đối tượng ………………………………………………………………………………………. 33.2. Phạm vi đề tài …………………………………………………………………………………. 33.3. Nhiệm vụ nghiên cứu và phân tích ………………………………………………………………………. 44. Phương pháp nghiên cứu và phân tích và nguồn tài liệu …………………………………………….. 44.1. Phương pháp nghiên cứu và phân tích ………………………………………………………………….. 44.2. Nguồn tài liệu …………………………………………………………………………………. 45. Đóng góp của đề tài ……………………………………………………………………………. 46. Bố cục đề tài ……………………………………………………………………………………… 5CHƢƠNG 1: KHUNG CẢNH Xà HỘI VIỆT NAM THẾ KỶ X – XV …….. 61.1. Tình hình chính trị …………………………………………………………………………… 61.2. Tình hình kinh tế tài chính – xã hội …………………………………………………………………. 91.3. Tình hình văn hóa truyền thống – giáo dục…………………………………………………………… 12CHƢƠNG 2: QUÁ TRÌNH ĐIỀU CHỈNH CỦA NHÀ NƢỚC PHONGKIẾN VIỆT NAM THẾ KỈ X – XV ĐỂ “PHÉP VUAVỚI TAY TỚI LỆLÀNG” ……………………………………………………………………………………………… 182.1. Chính trị ………………………………………………………………………………………. 182.1.1. Tổ chức cỗ máy nhà nước ……………………………………………………………. 182.1.2. Luật pháp…………………………………………………………………………………… 242.2. Kinh tế…………………………………………………………………………………………. 29CHƢƠNG 3: ẢNH HƢỞNG CỦA QUÁ TRÌNH “PHÉP VUA VỚI TAYTỚI LỆ LÀNG” TỚI Xà HỘI VIỆT NAM THẾ KỈ X – XV …………………. 383.1. Trong nghành chính trị ………………………………………………………………….. 383.2. Trong nghành kinh tế tài chính ……………………………………………………………………. 413.3. Trong nghành xã hội …………………………………………………………………….. 45KẾT LUẬN ……………………………………………………………………………………….. 50TÀI LIỆU THAM KHẢO…………………………………………………………………… 52PHỤ LỤCMỞ ĐẦU1. Lý do chọn đề tàiỞ những nhà nước Phương Đông nói chung, Việt Nam nói riêng làng xãluôn đóng vị trí, vai trò to lớn, cạnh bên sự tồn tại của nhà nước phong kiến. Vìvậy, toàn bộ những nhà nước phong kiến đều muốn với cánh tay quyền lực tối cao của mìnhtới những làng xã, để quản trị và vận hành được những làng xã, chứng tỏ được sức mạnh mẽ và tự tin của nhànước riêng với giang sơn, xã hội. Trong thế kỉ X – XV, lần thứ nhất lịch sử dân tộcchứng kiến việc nhà nước phong kiến trấn áp được những làng xã, hay “phépvua thắng lệ làng”.Ngay từ khi lập nước, nhà nước Văn Lang được hình thành trên cơ sở sựliên kết của những làng xã (hay những công xã nông thôn). Vì vậy, những người dân đứngđầu nhà nước luôn tôn trọng quyền tự trị của những làng xã. Về cơ bản những làng xãlà chủ sở hữu ruộng đất, sở hữu dân đinh và bảo lưu những giá trị văn hóa truyền thống. Về sau,từ những cty ban ngành thường trực phong kiến phương Bắc trong suốt hơn 1000 năm đô hộ, chođến những triều đại Khúc, Dương, Ngô, Đinh, Tiền Lê… đều muốn với tay tới cáclàng xã, bước đầu thử nghiệm việc quản trị và vận hành làng xã.Song tuy nhiên với quy trình phong kiến hóa của nhà nước Việt Nam thì quátrình những nhà nước phong kiến với cánh tay quyền lực tối cao của tớ đến những làng xãcũng được trình làng. Chúng ta thường được nghe câu “Phép vua thua lệ làng”,nhưng trong lịch sử phong kiến Việt Nam (thế kỉ X – XV) “phép vua” đã thắngđược “lệ làng” khi chính sách quân chủ chuyên chế TW tập quyền được thiếtlập. Để làm rõ vì sao “phép vua” thắng “lệ làng”, tôi đã lựa chọn yếu tố Quátrình kiểm soát và điều chỉnh của nhà nước phong kiến Việt Nam thế kỉ X –XV để “phép vuavới tay tới lệ làng” làm khóa luận tốt nghiệp ĐH.Việc lựa chọn yếu tố Quá trình kiểm soát và điều chỉnh của nhà nước phong kiến ViệtNam thế kỉ X- XV để “phép vua với tay tới lệ làng” làm đề tài nghiên cứu và phân tích có ýnghĩa khoa học và thực tiễn sau:Về khoa học+ Làm rõ quy trình hình thành, tăng trưởng và hoàn hảo nhất của nhà nướcphong kiến Việt Nam với thể chế quân chủ chuyên chế TW tập quyền.1+ Làm sáng tỏ quy trình Ra đời và vai trò của hương ước riêng với xã hộiViệt Nam.+ Làm rõ những biến hóa về kinh tế tài chính, chính trị, văn hóa truyền thống, xã hội của ViệtNam trong quy trình từ thế kỉ X đến thế kỉ XV.+ Làm cơ sở lí luận cho việc nghiên cứu và phân tích cấu trúc xã hội Việt Nam thờitrung đại, đặc biệt quan trọng dưới những vương triều Lý, Trần, Hồ, Lê sơ.+ Đặt nền móng cho việc nghiên cứu và phân tích kinh tế tài chính – xã hội nước nhà qua cácthời kì lịch sử.Về thực tiễn+ Kết quả nghiên cứu và phân tích sẽ trở thành nguồn tư liệu để giảng dạy, học tậptrong những trường Đại học, Cao đẳng, Trung học chuyên nghiệp, những trường Phổthông.+ Bổ sung nguồn tài liệu cho việc nghiên cứu và phân tích làm đề tài, khóa luậnchuyên sâu về lịch sử Việt Nam cổ trung đại.+ Trong quy trình học tập sinh viên hoàn toàn có thể sử dụng làm tài liệu học tập đểnghiên cứu về chính trị Việt Nam qua những thời kì.2. Lịch sử nghiên cứu và phân tích vấn đềQuá trình những triều đại phong kiến Việt Nam thế kỉ X – XV thi hànhhàng loạt giải pháp nhằm mục đích thực thi tiềm năng để “phép vua với tay tới lệ làng”đã thu hút được sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu và phân tích. Cho tới nay, ở mỗi gócđộ, khía cạnh rất khác nhau đã có nhiều khu công trình xây dựng nghiên cứu và phân tích về yếu tố này, trongđó hoàn toàn có thể kể tới một số trong những khu công trình xây dựng quan trọng sau:Viện sử học Việt Nam đã xuất bản cuốn “Xã hội Việt Nam thời Lý Trần”, Nxb Khoa học Xã hội, Tp Hà Nội Thủ Đô (1981) đã phục vụ những tư liệu quý báuđể tìm hiểu về toàn cảnh Việt Nam thời Lý – Trần, những yếu tố xung quanh đếnvăn hóa, xã hội Việt Nam thời Lý – Trần, nhất là những quy định, luật định củanhà nước riêng với xã hội.GS. Văn Tạo (chủ biên) trong cuốn “Sử học và hiện thực tập II – Mườicuộc cải cách, thay đổi lớn trong lịch sử Việt Nam”, Nxb KHXH, Tp Hà Nội Thủ Đô (2000)đã viết về những cuộc cải cách thay đổi trong xã hội Việt Nam thời trung đại: Công2cuộc thay đổi của Lý Công Uẩn, Trần Thủ Độ, cải cách của Hồ Quý Ly, cải cáchcủa Lê Thánh Tông đã đề cập đến việc hình thành những luật lệ, quy định mới trongkinh tế – xã hội Việt Nam để “phép vua với tay tới lệ làng”.Thể chế chính trị của những triều đại phong kiến Việt Nam đã được đề cậptrong cuốn “Thể chế chính trị Việt Nam trước cách mạng tháng Tám dưới gócnhìn tân tiến” của Lưu Văn An, Nxb Chính trị quốc Gia, Tp Hà Nội Thủ Đô, xuất bản năm2008. Đây là tài liệu quan trọng để tìm hiểu về sự việc hình thành và tăng trưởng củathể chế chính trị, luật pháp qua những triều đại.Quốc triều hình luật (Luật hình triều Lê) của Nxb Tư Pháp, Tp Hà Nội Thủ Đô,2013 là bộ luật chính thống và quan trọng nhất của nhà Lê đã khái quát tình hìnhViệt Nam thời Lê sơ, quy định rõ ràng về những luật lệ, quy định của nhà nước đốivới địa phương trong những nghành kinh tế tài chính – văn hóa truyền thống – xã hội… để thấy được việcquản lý ngặt nghèo của nhà nước TW riêng với cơ quan nhỏ nhỏ nhất là làngxã, hoàn tất quy trình quản trị và vận hành làng xã trong lịch sử phong kiến Việt Nam.Cuốn “Lê Thánh Tông – vị vua anh minh, nhà cải cách vĩ đại” củaLuật sư Lê Đức Tiết, Nxb Tư Pháp, Tp Hà Nội Thủ Đô, 2007 là khu công trình xây dựng khái quát toànbộ sự nghiệp của Lê Thánh Tông, với nội dung nghiên cứu và phân tích những cải cách vềhành chính, pháp lý, kinh tế tài chính, quân sự chiến lược của vua Lê Thánh Tông… đã làm cho kỉcương phép nước nghiêm minh, thuần phong mĩ tục nở rộ, vua trở thành ngườicó quyền lực tối cao cao nhất thống trị toàn bộ giang sơn, kéo làng xã, kéo ruộng đất vàođội ngũ phục vụ cho nhà vua bằng những chủ trương, giải pháp rất là khônkhéo.Tất cả những khu công trình xây dựng trên là nguồn tư liệu tìm hiểu thêm quý báu để tôithực hiện việc nghiên cứu và phân tích của tớ.3. Đối tƣợng, phạm vi, trách nhiệm nghiên cứu3.1. Đối tƣợngQuá trình kiểm soát và điều chỉnh của nhà nước phong kiến Việt Nam thế kỉ X – XVđể “phép vua với tay tới lệ làng”.3.2. Phạm vi đề tài- Giới hạn thời hạn: Với đề tài Quá trình kiểm soát và điều chỉnh của nhà nước3phong kiến Việt Nam thế kỉ X – XV để “phép vua với tay tới lệ làng” được giớihạn trong phạm vi thời hạn rõ ràng, rõ ràng từ thế kỷ X – XV.- Giới hạn không khí: Với đề tài Quá trình kiểm soát và điều chỉnh của nhà nướcphong kiến Việt Nam thế kỉ X – XV để “phép vua với tay tới lệ làng” được giớihạn trong phạm vi không khí toàn bộ lãnh thổ Việt Nam gồm có 13 đạo, kéodài đến Quảng Nam (tương ứng tỉnh Thành Phố Thành Phố Đà Nẵng, Quảng Nam ngày này).- Giới hạn về nội dung: Đề tài triệu tập làm rõ những giải pháp của cáctriều đại phong kiến Việt Nam thế kỉ X – XV thực thi tiềm năng “phép vua vớitay tới lệ làng”.3.3. Nhiệm vụ nghiên cứuLàm rõ quy trình những nhà nước phong kiến Việt Nam thế kỉ X – XV thựchiện những chủ trương, luật lệ để nỗ lực với cánh tay quyền lực tối cao của tớ tới cáclàng xã, giảm sút đi tính tự trị của những làng xã.4. Phƣơng pháp nghiên cứu và phân tích và nguồn tài liệu4.1. Phƣơng pháp nghiên cứuĐể hoàn thành xong đề tài tôi đã sử dụng những phương pháp hầu hết sau:Phương pháp lịch sử, lôgic, phương pháp sưu tầm tư liệu, so sánh so sánh,phân loại khối mạng lưới hệ thống tư liệu.4.2. Nguồn tài liệuCơ sở tài liệu của đề tài là nguồn tài liệu chính thống gồm có những hệthống giáo trình, sách tìm hiểu thêm, những tác phẩm khu công trình xây dựng nghiên cứu và phân tích của cáctác giả được công bố ở những nhà xuất bản, tạp chí. Đây là nguồn tài liệu quantrọng, là cơ sở để xây dựng nghiên cứu và phân tích đề tài này, phục vụ những kiến thức và kỹ năng đểhoàn thành đề tài.5. Đóng góp của đề tàiThứ nhất, thông qua việc tìm hiểu về quy trình kiểm soát và điều chỉnh của những triềuđại phong kiến Việt Nam thế kỉ X – XV nhằm mục đích thực thi tiềm năng “phép vua vớitay tới lệ làng” góp thêm phần làm rõ những biến hóa về kinh tế tài chính, chính trị, văn hóa truyền thống, xãhội Việt Nam trong quy trình thế kỉ X – XV.Thứ hai, làm cơ sở lí luận cho việc nghiên cứu và phân tích thể chế chính trị – xã hội4Việt Nam thời trung đại, đặc biệt quan trọng dưới những vương triều Lý, Trần, Hồ, Lê sơ.Thứ ba, đặt nền móng cho việc nghiên cứu và phân tích luật pháp nước nhà qua cácthời kì lịch sử.Thứ tư, kết quả nghiên cứu và phân tích sẽ trở thành nguồn tư liệu để giảng dạy, họctập trong những trường Đại học, Cao đẳng, Trung học chuyên nghiệp, những trườngPhổ thông.Thứ năm, tương hỗ update nguồn tài liệu cho việc nghiên cứu và phân tích làm đề tài, khóaluận nâng cao về lịch sử Việt Nam cổ trung đại.Thứ sáu, trong quy trình học tập sinh viên hoàn toàn có thể sử dụng làm tài liệu họctập để nghiên cứu và phân tích về luật pháp, chính trị, xã hội Việt Nam qua những thời kì.6. Bố cục đề tàiNgoài phần mở đầu, kết luận, tài kiệu tìm hiểu thêm, phụ lục, khóa luậnđược kết cấu làm 3 chương:Chương 1: Khung cảnh xã hội Việt Nam thế kỉ X – XVChương 2: Quá trình kiểm soát và điều chỉnh của nhà nước phong kiến Việt Nam thếkỉ X – XV để “phép vua với tay tới lệ làng”Chương 3: Tác động của quy trình “phép vua với tay tới lệ làng” tới xãhội Việt Nam thế kỉ X – XV5CHƢƠNG 1KHUNG CẢNH Xà HỘI VIỆT NAM THẾ KỶ X – XV1.1 . Tình hình chính trịNăm 905, công cuộc Phục hồi quyền tự chủ của Khúc Thừa Dụ giànhthắng lợi, kết thúc hơn 1000 năm Bắc thuộc, mở đầu kỉ nguyên độc lập dân tộclâu dài. Ngay từ buổi đầu độc lập, dân tộc bản địa ta bắt tay ngay vào xây dựng chomình một nhà nước riêng theo quy mô quân chủ chuyên chế. Mô hình nhà nướcgồm hai bộ phận: cơ quan ban ngành thường trực TW và cơ quan ban ngành thường trực địa phương.Trong thế kỉ X, những dòng họ cầm quyền từ Khúc, Dương, Ngô, Đinh –Tiền Lê đều ra sức thực thi hàng loạt những giải pháp nhằm mục đích xác lập chính sách phongkiến, xây dựng quy mô nhà nước quân chủ mang dáng dấp của người Việt kháchoàn toàn so với phong kiến phương Bắc với tiềm năng xác lập quyền độc lậptự chủ, xác lập quyền thống trị của dòng họ cầm quyền. Song về cơ bản đâyvẫn là những bước thử nghiệm, là yếu tố chuyển tiếp từ những cơ quan ban ngành thường trực tự trịsang những quy mô nhà nước còn sơ khai đơn thuần và giản dị, những cty, chức quanchưa rõ ràng, không được thể chế hóa. Đây là thể chế chính trị “quá độ”, tạo tiềnđề cho việc xác lập thể chế chính trị quân chủ TW tập quyền hùng mạnhsau này. Đặc biệt, quan hệ giữa nhà nước và những làng xã còn rời rạc. Nhànước chưa thể quản lí được những làng xã, tính tự trị của làng xã còn lớn.Do những vị vua phải triệu tập xử lý và xử lý những việc làm cấp bách tronghoàn cảnh giang sơn vừa có hòa bình, vừa sẵn sàng sẵn sàng đối phó với những thế lực hiếuchiến phương Bắc, nên chưa tồn tại Đk biên soạn pháp lý thành văn để quảnlí, điều hành quản lý việc làm. Tuy nhiên, ngay sau khi lên ngôi, Ngô Quyền đã ban hànhquan chế, nghi thức thao tác và y phục của những quan trong triều. Các vị vua đờisau cũng đưa những quy định nghiêm ngặt để bảo vệ quyền lực tối cao của tớ. Phépnước ngày càng được đánh giá trọng, những vua phát hành những quy định và xử phạt rấtnặng riêng với những người dân vi phạm. Việc xét xử ở TW hầu hết do vua địnhđoạt, còn ở địa phương thì do những quan đảm nhiệm, vì vậy thường mang tính chất chất chủquan, tùy tiện, những quan hệ trong xã hội vẫn hầu hết được kiểm soát và điều chỉnh bằng luậttục, tập quán truyền thống cuội nguồn chứ chưa tồn tại sự can thiệp của nhà nước.6Từ năm 980 đến năm 1009, sự thay thế triều đại Tiền Lê bằng triều Lý làmột tất yếu lịch sử, đem lại sự tăng trưởng ổn định cho dân tộc bản địa. Nhà Lý thành lậpvà củng cố được một thể chế chính trị quân chủ TW tập quyền, đất nướcxây dựng tăng trưởng trên quy mô lớn về mọi mặt. Năm 1010, Lý Thái Tổ dời đôtừ Hoa Lư về Thăng Long và bắt tay vào xây dựng cỗ máy nhà nước. Thể chếchính trị triều Lý là thể chế chính trị kiểu quân chủ tập quyền. Nó được thiết lậpmô phỏng theo quy mô triều đình Tống, nhưng đơn thuần và giản dị, gọn nhẹ hơn và cónhững nét riêng không liên quan gì đến nhau.Khác với triều Ngô, Đinh, Tiền Lê – chính sách cai trị nặng về quân sự chiến lược; doảnh hưởng của Phật giáo, ngay từ trên đầu nhà Lý đã thiết lập thể chế chính trị dânsự. Lần thứ nhất trong lịch sử dân tộc bản địa, một thể chế nhà nước quân chủ trungương tập quyền được thiết lập một cách ngặt nghèo trên quy mô toàn nước, từ trungương đến địa phương. Trong thể chế ấy, vua là TT. Cũng chính từ việctập trung quyền lực tối cao một cách cao độ vào tay nhà vua mà đội ngũ quan lại thờiLý tuy nhiên được phân công phụ trách những nghành nhưng hầu như chỉ tham giagóp ý cho vua, ít được giao việc làm rõ ràng và quan trọng. Vua vừa là hoàng đếcủa nhà nước quân chủ, vừa là thủ lĩnh của toàn bộ hiệp hội dân tộc bản địa; vừa là ngườiđại diện cho giai cấp thống trị, bóc lột, tuy nhiên vẫn còn đấy dáng dấp người cha của cáccông xã [1, Tr.61]. Dưới triều Lý, pháp lý thành văn thứ nhất Ra đời và được ápdụng thống nhất trên toàn nước. Trên cơ sở thiết lập khối mạng lưới hệ thống cơ quan ban ngành thường trực từ trungương đến địa phương, nhà vua đã mở rộng phạm vi quyền lực tối cao của tớ, đã “vớitay” tới hầu hết những nghành. Từ đây quan hệ giữa nhà nước và làng xã đãtiến lên một nấc mới.Bước sang thời Trần, nhà nước với tiềm năng là với tay đến những làng xã,nhằm mục đích thiết lập chính sách quân chủ chuyên chế TW tập quyền. Bộ máy nhànước triều Trần ở TW được tổ chức triển khai với quy mô và trình độ cao hơn, chặtchẽ hơn, sự phân cấp rõ ràng hơn so với triều Lý, gồm ba khối: những quan đạithần, những bộ, những cty trình độ. Đặc biệt, ở thời Trần những người dân quảnlí những làng xã được đưa vào khối mạng lưới hệ thống xã quan, cơ quan ban ngành thường trực địa phương là bộphận quan hệ trực tiếp giữa TW và dân, phản ánh tính thống nhất của nhà7nước. Từ đây, quan hệ giữa nhà nước và những làng xã trở nên mạnh mẽ và tự tin hơntrước. Và để tăng cường tính pháp lí cho những cơ quan, nhà Trần phát hành bộ luậtQuốc triều thông chế. Theo đó, cỗ máy quan lại được quy định rõ ràng và chặtchẽ về trách nhiệm, quyền hạn của từng cấp cơ quan, từng chức vụ rõ ràng, đảmbảo sự lãnh đạo thống nhất của nhà vua.Vào cuối thời Trần, quy mô thể chế chính trị quân chủ quý tộc vớiquyền lực lỏng lẻo thuộc về những thân vương, quý tộc nhờ vào cơ sở kinh tế tài chính điềntrang, thái ấp đang không hề thích hợp. Sau khi lên ngôi, Hồ Quý Ly đã bắt taythiết lập thể chế quân chủ TW tập quyền. Vua nắm quyền tuyệt đối, tậptrung, không phân loại. Nhà Hồ cũng vận dụng thể chế chính trị lưỡng đầu chếnhư thời Trần để quản lí nhà nước. Đối với những cấp địa phương, nhà Hồ giám sáthết sức ngặt nghèo để xử lí những người dân chống lại vương triều. Song về cơ bản, thểchế chính trị này vẫn chưa phải là công cụ hữu hiệu để thực thi hóa tiềm năng vớitay tới làng xã mà những triều đại trước nêu lên.Tuy vậy, trong thời hạn trị vì ngắn ngủi, nhà Hồ đã phát hành nhiềuchính sách về pháp lý, trong số đó có nhiều bộ luật quy định những biện pháptrừng phạt nghiêm khắc đến tàn bạo như: đồ hình, lưu hình, tử hình, chôn sống,dìm xuống nước… [1, Tr.91], nhằm mục đích tăng cường tính chuyên chế và để trừng trịnhững kẻ chống đối.Cho đến thế kỉ XV, dưới vương triều Lê sơ, thể chế TW tậpquyền và khuynh hướng chuyên quyền độc đoán ngày càng tăng. Các chính sách vàthể chế nhà nước được quy định thành luật lệ, quy định lương bổng, ruộng lộc,phẩm tước rõ ràng và thống nhất. Quyền lực của vua được triệu tập cao độ. Bộmáy nhà nước từ TW đến địa phương, nhỏ nhất là cấp xã cũng đều đượctổ chức lại ngặt nghèo, trình độ hóa. “Thể chế chính trị thời Lê sơ được tổ chứcgiống như một sơ đồ hình trôn ốc – thật nhiều tầng nấc nhưng toàn bộ đều tậptrung tới điểm ở đầu cuối là nhà vua” [1, Tr.120].Mục tiêu ở đầu cuối của công cuộc cải tổ cỗ máy nhà nước thời Lê sơ làcủng cố và hoàn thiện một bước nền quân chủ chuyên chế phong kiến, nhằm mục đích tậptrung tuyệt đối quyền lực tối cao vào tay vua. Bộ Luật Hồng Đức thời vua Lê Thánh8Tông Ra đời là đỉnh điểm của tư tưởng về nhà nước pháp quyền; đồng thời làphương tiện, công cụ hữu hiệu để nhà nước quản lí xã hội. Bộ luật còn là một sự kếthợp pháp trị với đức trị trong đạo trị quốc an dân; quan hệ giữa pháp luậtcủa nhà nước với phong tục tập quán của làng xã. Do đó, quan hệ giữa nhànước và làng xã thời kì này ngặt nghèo và ổn định hơn.Có thể nói, cỗ máy nhà nước Việt Nam sau cải cách của Lê Thánh Tôngđã đạt đến đỉnh điểm của quy mô nhà nước quân chủ chuyên chế. Vua tuy vẫngiữ những hiệu suất cao cơ bản tuy nhiên với quyền lực tối cao triệu tập hơn, quyết đoánhơn. Như vậy, đến trong năm 70 của thế kỉ XV, quy trình phong kiến hóa nhànước Việt Nam đã hoàn thành xong. Sau cải cách Lê Thánh Tông, xã hội Việt Nambước vào quy trình “quân chủ chuyên chế TW tập quyền kiểu quanliêu”.1.2. Tình hình kinh tế tài chính – xã hộiDưới chính sách phong kiến, nông nghiệp là nền tảng của xã hội và chi phốitất cả những nền kinh tế thị trường tài chính khác, “dĩ nông vi bản” là câu nói thể hiện quan điểm này.Các nhà nước phong kiến đặc biệt quan trọng quan tâm đến yếu tố ruộng đất, ruộng đất làvấn đề sống còn của những triều đại, nó đảm bảo tính chuyên chế và uy quyền củanhà vua. Việc quản trị và vận hành được ruộng đất trong xã hội tạo ra mối ràng buộc chặtchẽ Một trong những người dân nông dân với nhà nước phong kiến. Thời kỳ Bắc thuộc,phong kiến Trung Quốc đã tìm mọi cách vươn xuống tận cơ sở để nắm lấy và sửdụng làng Việt truyền thống cuội nguồn như một công cụ phục vụ cho mưu đồ thống trị vàđồng hóa của chúng. Từ đầu Công nguyên tuy chính sách Lạc tướng đã biết thành xóa khỏi vàchính quyền đô hộ đã sở hữu được cấp huyện, nhưng vẫn không thể khống chếnổi hạ tầng của xã hội Việt cổ là những công xã (tức là những xóm làng). NgườiViệt suốt thời kì thống trị của phong kiến phương Bắc đang không ngừng nghỉ bảo tồnvà củng cố hiệp hội xóm làng, biến xóm làng thành những pháo đài trang nghiêm chốngBắc thuộc, chống đồng hóa, nhờ vào làng và xuất phát từ làng mà đấu tranhgiành lại nước. Công xã nông thôn Việt Nam với kết cấu ngặt nghèo của nó khôngnhững không biến thành giải thể mà trái lại xuất hiện còn được củng cố trong ngàn nămchống Bắc thuộc.9Nhìn chung, kinh tế tài chính thế kỉ X hầu hết là nền kinh tế thị trường tài chính nhỏ, tự cung tự túc tự cấplà chính. Ruộng đất trên danh nghĩa thuộc về nhà nước, nhưng sở hữu thực tiễn lạithuộc về những công xã nông thôn. Thời kì này, nhà nước chưa đủ sức mạnh để canthiệp vào làng xã, mà chỉ thông qua làng xã để thu tô thuế. Do ruộng đất nằmtrong tay những làng xã, chính vì vậy những nhà nước phong kiến tiêu biểu vượt trội thời gian hiện nay làhọ Khúc phải tìm mọi cách can thiệp, quản lí được làng xã. Vì có chạm đượcđến làng xã thì nhà nước mới hoàn toàn có thể quản lí được ruộng đất trong xã hội, củngcố quyền lực tối cao của tớ.Cùng với việc tăng trưởng kinh tế tài chính, phân hóa xã hội cũng ngày càng sâu sắchơn. Số lượng quý tộc, địa chủ ngày càng tăng nhanh, những tầng lớp thợ thủ công, tiểuthương ngày càng phần đông. Tuy nhiên, nông dân tự do vẫn là giai cấp chủ yếutrong xã hội. Đặc biệt dưới thời Đinh, khi nhà nước lấy Phật giáo làm quốc giáo,những nhà sư có vai trò rất quan trọng và được mọi người kính nể.Thời Lý – Trần, nhân dân Việt Nam đã ra sức xây dựng một nền kinh tếtự chủ, toàn vẹn và tổng thể. Trong những thế kỉ XI – XIV, nông nghiệp là nền tảng hầu hết.Canh tác nông nghiệp được khuyến khích. Như nhận định của sứ thần nhàNguyên là Uông Đại Uyên “Nước Việt Nam đất rộng, người đông, ruộng đấtphần nhiều phì nhiêu”. Nhà thơ Bùi Tông Quán đã từng ca tụng:Đứng mãi nào hay ngày đã muộnKhắp đồng lúa tốt tựa mây xanh.Dân số ngày càng tăng, công cuộc khai hoang lập làng mới ngày càngphát triển. Đất đai ven sông, ven bờ biển được khai thác. Nhiều nông dân rời làngquê đi vào vùng đất phía Nam, bấy giờ còn hoang vắng, khai hoang xây dựnglàng xóm, ruộng đồng. Ruộng đất ngày càng được mở rộng. Hình thành những hìnhthức sở hữu chính về ruộng đất: Ruộng đất thuộc về trực tiếp của nhà nước,ruộng đất công làng xã, ruộng tư của nông dân và quan lại, địa chủ, ruộng điềntrang của quý tộc.Tuy đã trải qua hơn 4 thế kỉ tăng trưởng theo khuynh hướng phong kiến, mặcdù đã tạo nên một loạt những điền trang tư nhân, nhưng tế bào kinh tế tài chính xã hội cơbản vẫn là những làng xã tự do. Tầng lớp địa chủ thường sinh hoạt hầu hết trong10phạm vi làng mình, chịu ít sự chi phối của những chức dịch nhà nước xét duyệt.Phần ruộng đất thuộc về của tớ cũng phân tán trên nhiều cánh đồng khácnhau. Thậm chí dưới thời Trần, những làng được cấp làm thái ấp cho những vươnghầu, quý tộc cũng còn giữ được nhiều tính tự trị của tớ. Theo định hạn, nhànước cử quan lại về những làng kiểm kê dân số, phân loại dân đinh và tuyển chọnbinh sĩ. Trong lúc đó, nhà nước khiến cho làng quản lí và phân phối ruộng đấtcông theo tập quán. Những lúc cần, nhà nước hoàn toàn có thể lấy một bộ phận nào đóban cấp cho một viên tướng có công [7, Tr.16]. Làng xã trở thành một thiết chếbảo vệ người nông dân nông thôn trong thời bình cũng như trong thời chiến.Như vậy, làng xã là nền tảng của xã hội Việt Nam. Nhà nước Lý – Trầnđược xây dựng, củng cố trên cái nền tảng đó nên nhà nước phong kiến Lý –Trần phải nỗ lực với tay tới bộ phận làng xã, đảm bảo vững chãi cơ sở tồn tạicủa mình.Trong xã hội thời Lý – Trần, nông dân là giai cấp hầu hết. Tầng lớp quýtộc, địa chủ ngày càng tăng về số lượng. Sự tăng trưởng mạnh mẽ và tự tin của những ngànhnghề tiểu thủ công nghiệp và thương nghiệp dẫn tới tầng lớp tiểu thương, tiểuchủ ngày càng phần đông trong xã hội. Bên cạnh đó, trong xã hội Trần tầng lớpquý tộc (hầu hết thuộc họ Trần) ngày càng tăng. Mỗi quý tộc đều quản trị và vận hành phần điềntrang, thái ấp của tớ và những nông dân, nông nô sống ở đó. Nguồn sống chủyếu của quý tộc là nhờ vào tô thuế, lao dịch của nông dân. Từ đây, chính sách đẳngcấp được phân biệt rõ ràng, dưới vua là những vương hầu, quan lại rồi đến thứ dân.Vương hầu, quý tộc sở hữu những chức vụ chủ chốt trong triều. Tầng lớp thấpkém nhất trong xã hội lúc bấy giờ là nô tì.Tình hình kinh tế tài chính – xã hội thời kì này cực kỳ phức tạp. Cuối thời Trần,phần lớn đất đai thuộc về của tầng lớp quý tộc. Các điền trang, thái ấp củaquý tộc họ Trần ngày càng được mở rộng, số nô tì, nông nô thao tác trong đóngày càng tăng. Nền kinh tế tài chính không triệu tập được sức mạnh mẽ và tự tin của hiệp hội, xãhội tạm bợ, nạn trộm cướp nổi lên. Vì vậy, trong trong năm cầm quyền Hồ QuýLy đã nỗ lực cải cách và thay đổi trên nhiều nghành, nhằm mục đích ổn định xã hội,xác lập quyền lực tối cao tối cao của nhà vua.11Đầu thế kỉ XV, khi cuộc khủng hoảng rủi ro không mong muốn cục bộ xã hội Việt Nam cuối Trần chưađược xử lý và xử lý thì cuộc trận chiến tranh xâm lược của nhà Minh đã trình làng. Từ 1407– 1427, đất việt nam dưới ách cai trị của nhà Minh, ruộng đất bị bỏ hoang, lựclượng sản xuất bị tàn phá nghiêm trọng. Bên cạnh đó nhà Minh tiến hành xâmchiếm ruộng đất, thiết lập nên những đồn lính và giao cho binh lính tự cày cấy, cáctướng giặc cũng ra sức cướp đoạt ruộng đất của nhân dân, xin cấp lính để làmngười cày. Địa chủ, cường hào ở những địa phương nhân tình thế loạn lạc cũng rasức chấp chiếm ruộng đất của nhân dân và những người dân li tán. Điều này đãkhiến cho số lượng diện tích s quy hoạnh ruộng đất công bị suy giảm, nhưng nông nô, nô tìlại tăng thêm.Buổi đầu vương triều Lê sơ, tuy nhà nước đã thực thi một số trong những chínhsách và giải pháp nhằm mục đích xác lập quyền sở hữu ruộng đất công của nhà nước,tăng cường việc quản lí làng xã… Nhưng những làng xã còn mang nặng tính tự trị,tự quản, vẫn trực tiếp nắm quyền quản lí và phân loại ruộng đất công theo tậptục của làng, tuy nhiên phải chịu dưới quyền sở hữu của nhà nước. Quyền sở hữutối cao của nhà nước về ruộng đất vẫn chưa hoàn toàn được xác lập. Do đó cuốithế kỉ XV, Lê Thánh Tông đã tiến hành cải cách nhằm mục đích phân loại lại ruộng đấtcông, hạn chế vai trò của làng xã riêng với ruộng đất, thể hiện sức mạnh mẽ và tự tin của nhàvua riêng với nền kinh tế thị trường tài chính. Địa chủ phong kiến và nông dân là hai giai cấp chủ yếutrong xã hội thời kì này. Giai cấp địa chủ lại phân thành hai tầng lớp: địa chủ quýtộc, quan chức trung, cao cấp và địa chủ thường. Nông dân chiếm đại hầu hết dâncư, sống ở những làng xã, gồm có nông dân tư hữu, tá điền và nông nô. Nô tì vẫnlà một tầng lớp đáng kể trong xã hội.Chính vì vậy, thời kì này nhà Lê sơ, nhất là dưới thời vua Lê ThánhTông, nhà nước đã tìm mọi cách can thiệp vào khối mạng lưới hệ thống làng xã, can thiệp vàoquyền sở hữu ruộng đất của những làng xã, bắt những làng xã phục tùng nhà nướcphong kiến.1.3. Tình hình văn hóa truyền thống – giáo dục* Văn hóaTrong hơn 1000 năm bị phong kiến phương Bắc đô hộ, việt nam chịu ảnh12hưởng của văn hóa truyền thống Hán. Tuy nhiên với ý thức niềm tự hào dân tộc bản địa, phong kiếnphương Bắc đang không thể đồng hóa được nhân dân ta. Năm 905, Khúc Thừa Dụgiành quyền tự chủ đã kết thúc thời kỳ đô hộ hơn 1000 năm của phong kiếnphương Bắc, ra sức xây dựng cơ quan ban ngành thường trực độc lập, tự chủ, xây dựng một nềnvăn hóa đậm đà bản sắc dân tộc bản địa.Bước sang thế kỷ X – thế kỷ độc lập, dòng văn hóa truyền thống ảnh hưởng chính đếnxã hội Việt Nam là Phật giáo. Phật giáo được tôn vinh, xem là quốc giáo và tácđộng đến đường lối cai trị và thể chế chính trị của những triều đại phong kiến. ThờiLý – Trần cạnh bên văn hóa truyền thống dân gian trong xã hội Việt Nam còn tồn tại ba tôngiáo đó là Nho giáo, Phật giáo, Đạo giáo được gọi là thời kì “Tam giáo đồngnguyên”. Nhà nước Lý – Trần chủ trương duy trì một chủ trương khoan dunghòa hợp và chung sống hòa bình Một trong những tín ngưỡng tôn giáo. Cũng bởi thấmnhuần tư tưởng từ bi, thương người của nhà chùa mà tính chất tập quyền, chuyênchế trong đường lối trị nước của những vua Lý cũng dịu đi. Thời kỳ đầu, nhờ biếtkết hợp và phát huy sức mạnh mẽ và tự tin của Phật giáo, nhà Lý đã duy trì được một xã hộiổn định, ít loạn lạc, chấm hết tình trạng cát cứ.Tuy nhiên, với mong ước xây dựng một nhà nước quân chủ tập quyềntừ TW xuống địa phương nhà Lý đã lựa chọn Nho giáo. Với sự kiện năm1070, vua Lý Thánh Tông cho dựng nhà Khổng miếu tiền thân của Văn Miếusau này ở phía Nam kinh thành, đắp tượng Khổng Tử, Chu Công và Tứ Phối đãđánh dấu dòng văn hóa truyền thống Nho học chính thức xâm nhập vào Việt Nam. Tuy nhiên,với những nguyên tắc cơ bản của phép trị nước Nho giáo chỉ ảnh hưởng đến tầnglớp trên và rất mờ nhạt ở những làng xã.Nhà Trần, do đạo Phật chiếm vị trí duy nhất là quốc giáo nên ảnh hưởng,chi phối đến mọi mặt đời sống xã hội. Thời kỳ đầu nhà Trần thực thi chế độhôn nhân nội tộc, quan lại đều phải là người trong tôn thất. Năm vị vua đầu nhàTrần chịu ảnh thâm thúy của Phật giáo như: Trần Thái Tông, Trần Thánh Tông,Trần Nhân Tông, Trần Anh Tông, Trần Minh Tông. Nhiều khu công trình xây dựng kiến trúcPhật giáo được xây dựng, đặc biệt quan trọng không thể không nhắc tới vua Trần NhânTông vị vua thứ ba của nhà Trần đã lập ra Thiền phái trúc lâm Yên Tử và trở13thành Phật hoàng Trần Nhân Tông.Càng về sau, do yêu cầu xây dựng tăng trưởng nhà nước phong kiến tậpquyền vững mạnh nhà Trần đã nhận được thấy nên phải Open để thu hút nhân tài,góp sức xây dựng giang sơn do đó Phật giáo tuy vẫn tồn tại nhưng không hề vịtrí duy nhất như trước nữa, nhường chỗ cho việc lên ngôi bước đầu của Nho giáovới tư cách là một học thuyết trị nước và vai trò ngày càng lớn của giới trí thứcNho học. Nếu những vị vua đầu triều Trần chịu ràng buộc thâm thúy củaPhật giáo, thì 6 vị vua cuối thời Trần lại chịu ràng buộc thâm thúy của Nho giáo,lấy nền giáo dục Nho học làm nguồn tuyển chọn quan lại trong toàn nước thay thếchế độ đơn tộc trước kia.Sau khi lên thay thế nhà Trần, để khắc phục khủng hoảng rủi ro không mong muốn cục bộ kinh tế tài chính, chínhtrị xã hội, Hồ Quý Ly đã tiến hành một cuộc cải cách trên mọi nghành. Tronglĩnh vực văn hóa truyền thống Hồ Quý Ly muốn đưa Nho giáo trở thành quốc giáo bằng nhiềubiện pháp: Đưa ra nhiều chủ trương hạn chế Phật giáo, không ưu đãi tăng ni vàphát triển chùa triền như thời Trần mà còn tồn tại những giải pháp giảm thiểu:“Năm 1396, Hồ Quý Ly bắt toàn bộ những nhà sư chưa tới tuổi 50 phải hoàn tục đểlao động” [7, Tr.78]. Ngoài ra, Hồ Quý Ly làm sách Minh Đạo (con đườngsáng), bày tỏ quan điểm của ông về Nho giáo, hạ thấp vai trò của Khổng Tử, phêphán Nho gia là những người dân “học rộng nhưng tài kém, không quan thiết đến sựtình (phục vụ thực tiễn môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường), chỉ chuyên việc lấy cắp văn chương củangười xưa” [7, Tr.78].Tuy nhiên, cuộc xâm lược của nhà Minh đã làm đứt gãy quy trình Nhogiáo vươn lên thống trị xã hội. Vương triều Lê sơ đã tiếp nối quy trình còn dangdở đó. Ngay sau khi lên ngôi vua Lê Thánh Tông đã đưa Nho giáo trở thànhquốc giáo. Mọi thành phần trong xã hội có học đều được tham gia thi tuyển, đỗ đạtthì đều được ra làm quan phụng sự triều đình. Dưới thời Lê Thánh Tông khôngcó trường hợp quan lại không qua thi tuyển mà được làm quan. Triều đình phongkiến vận dụng triệt để ý niệm của Nho giáo trong việc trị nước. Sau cải cáchcủa Lê Thánh Tông Nho giáo trở thành hệ tư tưởng duy nhất trong xã hội ViệtNam, đưa Việt Nam bước vào quy trình tăng trưởng đỉnh điểm.14* Giáo dụcĐối với những nhà nước phong kiến, ngoài hình thức tuyển chọn quanlại thông qua nhiệm tử (tập ấm), khoa cử là một hình thức để giáo dục đào tạo và giảng dạy,phục vụ đội ngũ quan lại phục vụ cho nhà nước phong kiến. Thế kỷ X, tầng lớpgiữ vai trò trí thức hầu hết trong xã hội đó là những nhà sư, họ là những người dân duynhất trong xã hội biết đọc, biết viết. Nhà sư trở thành người thầy dạy học, nhàchùa trở thành nơi dạy học cho nhân dân.Tuy nhiên thế kỷ XI, cạnh bên tầng lớp trí thức tôn giáo, dưới nhà Lý đãxuất hiện thêm một bộ phận đảm nhiệm việc giáo dục trong toàn nước là trí thứcNho học. Năm 1070, nhà Lý cho xây dựng Văn Miếu. Năm 1075, vua Lý NhânTông lập ra Văn Miếu. Cùng với việc mở Văn Miếu, nhà Lý quan tâmtới việc tổ chức triển khai những kỳ thi Nho học để lựa chọn nhân tài mà những triều đại trướcchưa thực thi được.“Năm 1075, Lý Nhân Tông xuống chiếu tuyển Minh kinhbác học và thi Nho học tam trường. Lê Văn Thịnh trúng tuyển cho vào hầu vuahọc” [15, Tr.48]. Việc mở khoa thi Nho học thứ nhất ghi lại việc nhà Lýchính thức tuyển người theo Nho giáo làm quan cạnh bên tầng lớp quan lại thiênvề kiến thức và kỹ năng Phật giáo trước đó.Tiếp nối nhà Lý, vương triều Trần sau khi xây dựng cũng tổ chức triển khai rấtnhiều kỳ thi Nho học. Năm 1247, nhà Trần nêu lên lệ Tam Khôi để khuyến khíchviệc học tập trong toàn nước. Tuy nhiên, ở thời nhà Lý cũng như nhà Trần quan lạiđược tuyển chọn hầu hết thông qua nhiệm tử, tập ấm. Bên cạnh khối mạng lưới hệ thống trườngdo nhà nước xây dựng còn xuất hiện những trường học tư, tuy nhiên số lượng chưanhiều.Vương triều Hồ cũng rất quan tâm đến giáo dục, năm 1400, Hồ Quý Lytổ chức kỳ thi thứ nhất. Tháng 7 năm 1405, Hồ Hán Thương tổ chức triển khai kỳ thi BộLễ. Nhà Hồ tuy chỉ tồn tại được 7 năm nhưng đã tổ chức triển khai được hai kỳ thi lấy gần200 người trong số đó có một trạng nguyên. Bên cạnh đó, để tương hỗ update đội ngũ quanliêu cho cỗ máy cơ quan ban ngành thường trực, nhà Hồ trọng dụng lấy quan lại đã thi đỗ từ cáctriều đại trước, điều này đã cho toàn bộ chúng ta biết nhà Hồ rất coi trọng bộ phận trí thức Nho học.Đặc biệt nhà Hồ không được cho phép quý tộc tôn thất tham gia cỗ máy nhà nước.15Tuy tồn tại ngắn ngủi nhưng một số trong những nhân tài đỗ đạt dưới thời Hồ sau này phụcvụ cho nhà Lê sơ như Nguyễn Trãi, Lý Tử Tấn, Vũ Mộng Nguyên, Hoàng Hiến,Nguyễn Thành.Nhà Lê sơ là một triều đại hết mực coi trọng giáo dục, vua Lê Thái Tổchú trọng đến việc đào tạo và giảng dạy nhân tài cho giang sơn ngay sau khi lên ngôi. Ông ralệnh cho những chấn trong nước đều phải xây dựng trường học, mở mang nền giáodục trong nước, con em của tớ thường dân đều được đi học trừ con nhà hát xướng vàngười hiện giờ đang bị tội đày. Thời kỳ đầu nhà Lê sơ sử dụng quan lại đã thi tuyển đỗ đạtcủa triều đại trước, ban chức tước cho những người dân dân có công với triều đại. Tuynhiên, quy trình sau do yêu cầu xây dựng một nhà nước quan liêu nên Lê ThánhTông sử dụng hình thức lựa chọn hiền tài qua khoa cử. “Gần 100 năm dưới thờiLê sơ (1428 – 1527) từ khoa thi Hội thứ nhất năm 1442 đến khoa thi cuối cùngnăm 1526, nhà Lê đã mở được 26 khoa thi, đào tạo và giảng dạy nên 988 tiến sỹ. Thời Lê sơ,nhất là thời Lê Thánh Tông là thuở nào kì thịnh đạt của nền giáo dục – khoacử phong kiến Việt Nam. Riêng 38 năm dưới thời trị của Lê Thánh Tông (1460 1497) có 12 khoa thi Hội, lấy 501 người đỗ tiến sỹ, trong số đó 10 người đỗ trạngnguyên. Trong thời Lê sơ có những kì thi Hội có đến Hàng trăm thí sinh, nhưkhoa thi năm Ất Tỵ (1475) có đến 3000 người tham gia cuộc thi” [15, Tr165].Như vậy, đến thời Lê Thánh Tông cùng với việc thắng thế của Nho giáo,giáo dục Nho học cũng chính thức vươn lên xác lập vị trí của tớ so vớigiáo dục dân gian cũng như giáo dục Phật giáo trong những nhà chùa trước kia.16Tiểu kết chƣơng 1Xã hội Việt Nam từ thế kỷ X – XV có nhiều dịch chuyển mạnh mẽ và tự tin về kinhtế, chính trị, văn hóa truyền thống, giáo dục. Tất cả những triều đại đều mong ước xây dựngmột thể chế chính trị đỉnh điểm, một nền văn hóa truyền thống cổ truyền đậm đà bản sắc dân tộc bản địa, một nềngiáo dục phục vụ nhu yếu xây dựng và tăng trưởng giang sơn. Các triều đại đều cốgắng vươn cánh tay quyền lực tối cao của tớ đến cty hành chính nhỏ nhất là làngxã, quản trị và vận hành làng xã bằng luật pháp của nhà nước, xây dựng chính sách chính trị quânchủ chuyên chế đỉnh điểm. Qua từng triều đại, điều nó lại càng được thể hiện rõnét hơn, đến ở đầu cuối khi chính sách phong kiến chính thức được xác lập ở việt nam,thì này cũng là lúc phép vua thắng được lệ làng.17CHƢƠNG 2QUÁ TRÌNH ĐIỀU CHỈNH CỦA NHÀ NƢỚC PHONG KIẾN VIỆT NAMTHẾ KỈ X – XV ĐỂ “PHÉP VUAVỚI TAY TỚI LỆ LÀNG”2.1. Chính trị2.1.1. Tổ chức cỗ máy nhà nƣớcTrong suốt thời kì phong kiến, những triều đại từ Khúc, Ngô, Đinh, Tiền lêcho đến Lý, Trần, Hồ, Lê sơ sau này, đều luôn nỗ lực với cánh tay quyền lựccủa mình tới những làng xã, giảm sút tính tự trị của làng xã. Vì vậy, qua những triềuđại phong kiến cỗ máy quản lí nhà nước ngày càng được củng cố và đạt đượctính chuyên chế của tớ.Thời Văn Lang – Âu Lạc, quan hệ nhà nước với làng xã còn lỏng lẻo. Đếnthời chống Bắc thuộc, cơ quan ban ngành thường trực nhà Đường cho xây dựng cấp xã ở việt nam,nhưng đến thế kỉ IX, làng xã vẫn là đối tượng người dùng đồng hóa, chứ chưa trở thànhcông cụ thống trị trong khối mạng lưới hệ thống nô dịch của cơ quan ban ngành thường trực phong kiến phươngBắc. Sự tồn tại của những làng xã với những “pháo đài trang nghiêm xanh” là nơi phong tục, tậpquán, truyền thống cuội nguồn của làng xã được duy trì lâu dài.Sang đến thế kỉ X là yếu tố thay thế nhau nắm quyền của những vương triềuKhúc, Dương, Ngô, Đinh, Tiền Lê và toàn bộ những vương triều này đều muốn thiếtlập quy mô cỗ máy nhà nước theo Xu thế tập quyền, đồng thời chính quyềntrung ương đã khởi đầu thử nghiệm việc quản lí làng xã. Bắt đầu từ chính quyềnđộc lập thứ nhất của tớ Khúc, làng xã Việt Nam mới thực sự trở thành cấp cơ sởcủa khối mạng lưới hệ thống quản lí hành chính nhà nước. Khúc Hạo đã tổ chức triển khai lại cỗ máy quảnlí nhà nước từ TW cho tới cấp xã nhằm mục đích xây dựng một cơ quan ban ngành thường trực dântộc thống nhất. Ông chia toàn nước thành những cty hành chính những cấp: lộ,phủ, châu, giáp, xã. Đổi những hương ở những huyện làm giáp, đặt mỗi giáp một quảngiáp và một phó tri giáp để giữ việc đánh thuế. Ngoài những hương cũ đổi thànhgiáp, Khúc Hạo còn chia đặt thêm những giáp mới, tổng số 314 giáp (thời chínhquyền đô hộ nhà Đường ở việt nam có 159 hương). Đơn vị hành chính thấp nhấtlà xã có những chức Chánh lệnh trưởng, Lãnh trưởng quản trị và vận hành. Những cty hànhchính cấp cơ sở được xây dựng trên cơ sở là những cty kinh tế tài chính – xã hội vốn18có của công xã nông thôn để tăng cường sự quản lí trực tiếp của chính quyềntrung ương riêng với cấp cơ sở và xác lập quyền tự chủ của giang sơn.Như vậy, so với cỗ máy cai trị Giao Châu từ nhà Đường đến Hậu Lương là“nắm từ trên xuống”, thấp nhất là với tay được đến cấp “hương” chứ không thểnắm đến cấp “xã”. Nay họ Khúc – một cơ quan ban ngành thường trực dân tộc bản địa, nhờ vào dân, phảisát dân, phải “nắm từ dưới lên”, nắm từ cấp cơ sở là cấp “xã” [12, Tr.42].Sang đến thời Đinh, Tiền Lê, cơ quan ban ngành thường trực TW do vua đứng đầu,vua nắm mọi quyền hành cả về dân sự cũng như quân sự chiến lược. Dưới vua là quan văn,võ (trong số đó cao nhất là Định Quốc Công), ngoại giáp, thập đạo tướng quân, vềsau có thêm: thái sư, đại tổng quản, đô hộ phủ sĩ sư, tả và hữu điện tiền chỉ huysứ, chi hậu… Ở địa phương, ban đầu toàn nước phân thành 10 đạo, dưới đạo là cấpcơ sở – cấp giáp, đứng đầu là quản giáp, phó tri giáp; dưới giáp là cấp xã, đứngđầu là chánh lệnh trưởng và tá lệnh trưởng. Năm 1002, Lê Hoàn đổi 10 đạothành lộ, dưới có phủ, châu. Các lộ, châu đều phải có quản giáp, thứ sử, trấn tướng…trông coi. Nhằm bảo vệ quyền lực tối cao của dòng họ, nhà vua đã cử hoàng tử trôngcoi những châu về toàn bộ những mặt. Chính quyền TW vẫn chưa “với tay” đếnđược toàn bộ những vùng. Ở những vùng cao, miền núi, vùng đồng bằng xa xôi vẫn nằmngoài phạm vi trấn áp của triều đình và vẫn do những thủ lĩnh địa phương quảnlí theo truyền thống cuội nguồn tự quản làng xã.Có thể thấy, cỗ máy quản lí thời kì này ngày càng được mở rộng với chứcnăng, trách nhiệm rõ ràng hơn, nhưng phần lớn những quan vẫn thao tác kiêm nhiệm,chưa tồn tại cơ quan trình độ giúp việc. Hệ thống cơ quan ban ngành thường trực địa phương thờikì đầu còn lỏng lẻo, mang nặng tính “tự trị”, nhưng về sau đã được tổ chức triển khai chặtchẽ hơn, đặc biệt quan trọng dưới triều Tiền Lê.Đến nhà Lý, với tiềm năng xây dựng một nhà nước tập quyền chính quy, nênđã ra sức hoàn thiện cỗ máy cơ quan ban ngành thường trực từ TW đến địa phương. Đứngđầu là vua (nhà vua), vua quyết định hành động mọi việc trong nước. Dưới vua là tể tướngđứng đầu những quan đại thần trong triều đình. Hệ thống quan lại được chia làmhai ban: ban văn và ban võ. Ban văn có tam thái (thái sư, thái phó, thái bảo),tam thiếu (thiếu sư, thiếu phó, thiếu bảo), bên võ có thái úy, thiếu úy, bình19chương sự.Dưới thời Lý, cơ quan ban ngành thường trực địa phương được phân thành 24 lộ đứng đầu là Anphủ chánh phó sứ (ở miền núi gọi là châu, trại). Dưới lộ là những huyện do trihuyện đứng đầu. Đơn vị hành chính cơ sở là hương và xã, đứng đầu là những xãquan. Dưới xã là giáp, giáp đã tham gia quản lí xã hội một cách hữu hiệu, giúpgiải quyết nhiều việc làm quan trọng ở làng xã: quản lí dân đinh, thu tô thuế,điều động dân đinh trong lao dịch và binh dịch. Đối với vùng sâu, vùng xa nhàLý đặc biệt quan trọng quan tâm đến những dân tộc bản địa ít người với chủ trương tranh thủ những tùtrưởng ở địa phương thông qua con phố hôn nhân gia đình (gả công chúa), nhưng cũngnghiêm khắc trừng trị, trấn áp những tù trưởng có thủ đoạn chống lại triều đình.Bằng những giải pháp này đã thắt chặt mối đoàn kết dân tộc bản địa và mở rộng ảnhhưởng của triều đình đến những vùng sâu, vùng xa. Như vậy, trên cơ sở thiết lập hệthống cơ quan ban ngành thường trực ở địa phương, với đội ngũ quan lại trung thành với chủ, nhà vua đãmở rộng được phạm vi quyền lực tối cao của tớ trên toàn nước, đã “với tay” tới hầu hếtcác nghành cơ bản của lối sống xã hội.Đến triều Trần, nhà Trần đã tiếp tục củng cố thể chế chính trị quân chủtrung ương tập quyền. Vua đứng đầu nhà nước, thay trời trị dân, có quyền lựctuyệt đối, toàn vẹn và tổng thể. Nhà Trần mở ra một tổ chức triển khai triều đình mới, trong số đó quyềnlực thực tiễn trên vua còn tồn tại Thái thượng hoàng. Các ông vua sau thuở nào giantrị vì đã nhường ngôi cho con để làm Thái thượng hoàng, nhưng vẫn kiểm soátviệc trông coi chính vì sự của con. Đây là thể chế chính trị lưỡng đầu chế. Dướivua là tả, hữu tướng quốc. Giúp việc cho những tướng quốc có những chức hànhkhiển, những quan lại triều đình: tam thái, tam thiếu. Bên dưới quan lại chia làmhai ban văn, võ. Bên văn gồm thượng thư những bộ (lại, bộ, binh, hình). Giúp việccho thượng thư có thị lang và lang trung. Bên võ, khi nên phải có chức tiết chế chỉhuy toàn quân, lúc thường đặt chức phiêu kị tướng quân giao cho hoàng tử. Bêndưới có chức đại tướng quân, đô tướng quân, đô thống chí.Ở địa phương, thời Trần có ba cấp là lộ – phủ (châu) – hương (xã): Lộ chiathành những phủ (miền xuôi) hoặc châu (miền núi). Phủ, châu phân thành cáchương, xã. Năm 1297, Nhân Tông đổi giáp thành hương, ở trung du và miền núi20
Share Link Download Nhưng việc làm nào đã cho toàn bộ chúng ta biết nhà nước phong kiến trong những thế kỉ X XV quan tâm đến giáo dục miễn phí
Bạn vừa tìm hiểu thêm tài liệu Với Một số hướng dẫn một cách rõ ràng hơn về Clip Nhưng việc làm nào đã cho toàn bộ chúng ta biết nhà nước phong kiến trong những thế kỉ X XV quan tâm đến giáo dục tiên tiến và phát triển nhất và Chia Sẻ Link Down Nhưng việc làm nào đã cho toàn bộ chúng ta biết nhà nước phong kiến trong những thế kỉ X XV quan tâm đến giáo dục Free.
Hỏi đáp vướng mắc về Nhưng việc làm nào đã cho toàn bộ chúng ta biết nhà nước phong kiến trong những thế kỉ X XV quan tâm đến giáo dục
Nếu sau khi đọc nội dung bài viết Nhưng việc làm nào đã cho toàn bộ chúng ta biết nhà nước phong kiến trong những thế kỉ X XV quan tâm đến giáo dục vẫn chưa hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comment ở cuối bài để Admin lý giải và hướng dẫn lại nha
#Nhưng #việc #làm #nào #cho #thấy #nhà #nước #phong #kiến #trong #những #thế #kỉ #quan #tâm #đến #giáo #dục