Thủ Thuật về Nếu hai giá trị cơ bản của tác phẩm Chí Phèo Chi Tiết
Bạn đang tìm kiếm từ khóa Nếu hai giá trị cơ bản của tác phẩm Chí Phèo được Update vào lúc : 2022-05-18 15:20:06 . Với phương châm chia sẻ Thủ Thuật Hướng dẫn trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi tìm hiểu thêm Post vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại phản hồi ở cuối bài để Ad lý giải và hướng dẫn lại nha.
Giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo
- 1. Dàn ý phân tích giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo
- 2. Giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo mẫu 1
- 3. Giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo mẫu 2
- 4. Giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo mẫu 3
- 5. Giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo mẫu 4
- 6. Giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo mẫu 5
- 7. Giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo mẫu 6
- 8. Giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo mẫu 7
- 9. Giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo mẫu 8
- 10. Giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo mẫu 9
- 11. Giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo mẫu 10
Nội dung chính
- Giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo
- 1. Dàn ý phân tích giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo
- 2. Giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo mẫu 1
- 3. Giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo mẫu 2
- 4. Giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo mẫu 3
- 5. Giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo mẫu 4
- 6. Giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo mẫu 5
- 7. Giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo mẫu 6
- 8. Giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo mẫu 7
- 9. Giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo mẫu 8
- 10. Giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo mẫu 9
- 11. Giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo mẫu 10
- Soạn bài lớp 11: Chí Phèo
- Soạn văn bài: Chí Phèo
- Phân tích tác phẩm Chí phèo của Nam cao
- Phân tích tấn thảm kịch bị cự tuyệt quyền làm người của Chí Phèo
Văn mẫu lớp 11: Phân tích giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo của Nam Cao dưới đây được VnDoc.com tổng hợp và sưu tầm xin gửi tới bạn đọc cùng tìm hiểu thêm. Bài viết được tổng hợp gồm những bài văn mẫu lớp 11 hay cho những em học viên tìm hiểu thêm, củng cố kỹ năng thiết yếu cho bài kiểm tra môn Ngữ văn 11 sắp tới đây đây của tớ. Mời những em học viên cùng tìm hiểu thêm rõ ràng và tải về nội dung bài viết dưới đây nhé.
1. Dàn ý phân tích giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo
1. Mở bài
Giới thiệu về tác phẩm: Trong tác phẩm, nhà văn Nam Cao không riêng gì có trình diện nỗi khổ của con người, khổ vì đói nghèo, khổ vì tha hóa nhân cách mà còn thể hiện sự đồng cảm, trân trọng với những giá trị “người” bên trong những con người đầy khổ đau, những nạn nhân đáng thương của xã hội ấy.
2. Thân bài
– Giá trị nhân đạo hiểu một cách đơn thuần và giản dị nhất, đó đó đó là yếu tố cảm thông, đồng cảm trước nỗi đau của con người
– Trong truyện ngắn Chí Phèo, tư tưởng nhân đạo của nhà văn Nam Cao được thể hiện ở đoạn hướng ngòi bút mày mò đời sống bị đọa đày cả về thể xác và tinh thần của những người dân lao động lương thiện.
+ Chí Phèo là anh canh điền hiền lành, lương thiện nhưng môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường bất công đã đẩy Chí đến con phố lưu manh hóa.
–> khi ý thức được thảm kịch kinh khủng của cuộc sống mình, lúc biết không thể quay trở lại con phố lương thiện như mình khao khát thì Chí thà lựa chọn cái chết chứ nhất quyết không chịu làm con quỷ dữ nữa.
–> bên trong những con người bị tha hóa cả về nhân hình lẫn nhân tính như Chí Phèo vẫn tồn tại những phần rất người
+ Thị Nở là người đàn bà xấu ma chê quỷ hờn, lại dở hơi, nhà có mả hủi nhưng bên trong diện mạo xù xì, gớm ghiếc ấy lại là tình thương đầy ấm áp, là tấm lòng thiện lương đáng quý.
–> sự quan tâm, thương yêu chân thành của Thị Nở đã cảm hóa và thức tỉnh phần nhân tính còn sót lại bên trong Chí Phèo.
– tác giả Nam Cao đã cất lên tiếng kêu cứu đầy thảm thiết và phẫn uất khi giá trị của con người bị cái đen tối, bất công của xã hội chà đạp, tha hóa.
– tác giả nêu lên yếu tố nhức nhối: làm thế nào để cứu con người khỏi cái xã hội vùi dập vô nhân tính ấy
– Tư tưởng nhân đạo của nhà văn Nam Cao còn được thể hiện thông qua thái độ đồng cảm, trân trọng riêng với giá trị của con người
+ Đó là phần lương thiện bên trong con người Chí Phèo
+ Tình thương yêu đáng trân trọng bên trong Thị Nở.
3. Kết bài
Có thể nói Chí Phèo là truyện ngắn mang giá trị nhân đạo thâm thúy khi hướng tới đồng cảm, trân trọng giá trị bên trong tâm hồn của những con người xấu số, nạn nhân của xã hội.
2. Giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo mẫu 1
Nam Cao là một nhà văn lớn của dân tộc bản địa. Ông chuyên viết về người nông dân nghèo khổ trong xã hội cũ. Họ không những nghèo mà thậm chí còn còn bị đẩy vào bước đường cùng, bị tha hóa cả nhân hình lẫn nhân tính. Điển hình trong số đó là tác phẩm Chí Phèo. Qua những biến cố nghiệt ngã trong cuộc sống Chí từ một chàng thanh niên hiền lành chịu khó trở thành một con quỷ dữ của làng Vũ Đại, Nam Cao không những nói lên thực sự cay đắng về số phận của những người dân nông dân xấu số và bất lực dưới ách thống trị tàn ác của thực dân phong kiến, mà còn thể hiện giá trị nhân đạo rất thâm thúy. Ông cảm thương và xót xa cho những mảnh đời cơ cực.
Trung tâm của tác phẩm là Chí Phèo – đại diện thay mặt thay mặt cho những người dân nông dân bị bần hàn hóa tới mức đánh mất chính bản thân mình mình, nhảy vào con phố tội lỗi và tối tăm. Chí dù không cha không mẹ nhưng Chí vẫn trở thành một con người tốt. Chí làm thuê làm mướn, chịu thương chịu khó kiếm sống nuôi thân. Nhưng đường đời vốn dĩ lắm truân chuyên, Chí bị mái ấm gia đình Bá Kiến đẩy vào tù. Năm tháng tù đày và lòng hận thù biến Chí trở thành một con người hoàn toàn khác từ ngoại hình cho tới tính cách. Chí xăm trổ những hình thù quái dị, cái đầu trọc lốc, cái răng cạo trắng hớn… trông gớm chết. Trước đây Chí tốt đẹp bao nhiêu thì giờ đây lại xấu xa, tồi tệ bấy nhiêu. Con đường tha hóa của Chí tỉ lệ thuận với việc tàn ác, bất nhân của chính sách phong kiến. Trong xã hội ấy còn thật nhiều người in như Chí. Chí chỉ là một nhân vật điển hình trong phần người phần đông ấy. Họ bị như vậy không phải vì bản thân quá yếu hèn, không còn nghị lực vươn lên, mà vì sự tàn ác của chính sách quá rộng. Trong khi đó họ lại chỉ là những người dân nông dân thấp cổ bé họng, không tiền, không vị thế, không tri thức. Làm sao hoàn toàn có thể chống lại được với giai cấp đầy quyền lực tối cao và tàn nhẫn? Nam Cao bày tỏ sự xót thương và đồng cảm thâm thúy với Chí và những con người xấu số như Chí.
Trong chuỗi ngày dài dằng dặc với những niềm cay đắng chồng chất in như những vết sẹo chằng chịt trên khuôn mặt trong những lần vạch mặt ăn vạ, nhà văn đã đưa thị Nở đến với Chí. Sự kiện này đã làm Chí tỉnh thức và tìm lại được chính mình. Sau đêm gặp thị, Chí tỉnh táo và nhận thức được mọi thứ xung quanh mình. Cuộc sống thật giản đơn và lại niềm sung sướng đến vậy. Tiếng mái chèo gõ cá, tiếng chim hót, tiếng người nói lao xao đi chợ, và dáng dấp của một người đàn bà ngay cạnh bên, toàn bộ đã mang lại cho Chí sự quyết tâm trở lại làm người lương thiện. Đằng sau những tiếng chửi chua ngoa, sau những trận rượu say xỉn triền miên, ta lại thấy một Chí Phèo đầy lòng nhân ái và giàu tình yêu thương. Có thể thị dở hơi nên thị không ý thức được điều mình đang làm là sống cùng với một thằng không cha không mẹ, chuyên đi rạch mặt ăn vạ nhưng Chí đang hoàn toàn tỉnh táo.
Trước mặt Chí là người đàn bà ế chồng, xấu xí và ngờ nghệch nhưng điều này có là gì khi Chí cảm nhận được tình cảm rất chân thực và trong sáng của thị. Thị chẳng hề đắn đo tâm ý hay có bất kì một thành kiến nào riêng với một kẻ đi ở tù về như Chí. Thị dở nhưng tấm lòng của thị rất thánh thiện. Bát cháo hành thị nấu được nêm gia vị bằng sự đồng cảm, bằng tình yêu thương rất chân thực. Bát cháo ấy đã thức tỉnh phần người trong Chí trỗi dậy. Chí muốn cùng thị thực thi ước mơ ngày nào của tớ: có một mái ấm gia đình nho nhỏ, chồng cày thuê cuốc mướn, vợ dệt vải thêu thùa. Ước mơ ấy không riêng gì có của riêng Chí mà của thật nhiều người. Chí không chê thị dở, lại càng không chê thị xấu. Có thể do tình yêu mù quáng, nhưng ước mơ kia của Chí là yếu tố rất đúng đắn và trang trọng. Sau bao nhiêu biến cố xẩy ra, sau những vết sẹo kéo dãn trên mặt, Chí lại trở về là một con người rất hiền lành, rất tốt tính. Mối tình của Chí với thị như một ân huệ mà Nam Cao muốn dành riêng cho người con đẻ của tớ, để Chí được một lần trong đời sống niềm sung sướng dù chỉ là rất ít. Bởi ngay tiếp theo đó, thị đã nghe lời bà cô cự tuyệt Chí.
Thêm lần nữa Chí chìm vào cơn say. Nhưng cơn say này khác với những cơn say trước. Bởi nó có lẫn men rượu với hơi cháo hành thoang thoảng. Sự vô vọng và lòng hận thù lại trào dâng trong Chí, dẫn bước chân Chí tới thẳng nhà Bá Kiến dù trong đầu xác lập đến nhà thị Nở để giết chết con khọm già nhà nó. Nhưng họ đâu có tội tình gì. Chí ra nông nỗi này đều do Bá Kiến gây ra. Chí giết chết hắn rồi tự tử. Chí không thích sống tiếp cuộc sống đằng đẵng những khổ đau này nữa. Ngay cả một ước mơ giản đơn nhất Chí cũng không được quyền thực thi. Chí được sinh là làm người nhưng lại sống như một con quỷ dữ, chẳng ai dám lại gần Chí. Cho tới khi thị đến nhưng ở đầu cuối thị cũng quay sống lưng lại với Chí. Chí cảm thấy đơn độc và lạc lõng giữa biển người mênh mông. Chí sợ rằng tuổi già của tớ sẽ trở nên cô độc và đau khổ… Chí chết, Chí sẽ không còn hề phải tiếp tục chìm trong men say nữa, cũng chẳng phải xuất hiện trước mặt mọi người với dáng dấp trông gớm chết.
Dù Chí chết, nhưng còn tồn tại một Chí Phèo con trong bụng thị Nở. Thị cúi xuống và nghĩ tới cái lò gạch xa xa. Bá Kiến chết còn tồn tại Lý Cường. Hắn cũng gian ác và xảo trá như cha hắn.
Chí chết, câu truyện kết thúc nhưng những bất công và những số phận xấu số như Chí Phèo vẫn còn đấy tồn tại nhiều trong xã hội. Không biết rằng có bao nhiêu thị Nở để mang lại niềm niềm sung sướng dù là rất ít cho những cuộc sống ấy. Qua đó, nhà văn Nam Cao muốn gửi gắm và bày tỏ niềm xót thương, sự đồng cảm của tớ riêng với những người nông dân cùng khổ. Đồng thời ông cũng ngợi ca những phẩm chất tốt đẹp, những tấm lòng lương thiện còn sót lại sau những xô bồ, tất bật của môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường lao đao, lận đận.
Bằng nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp xây dựng nhân vật điển hình, Nam Cao đã dựng lên một Chí Phèo mang giá trị nhân đạo vô cùng thâm thúy.
3. Giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo mẫu 2
Truyện ngắn Chí Phèo là một trong những siêu phẩm của văn học hiện thực khi viết về người nông dân trước cách mạng tháng Tám. Trong tác phẩm, nhà văn Nam Cao không riêng gì có trình diện nỗi khổ của con người, khổ vì đói nghèo, khổ vì tha hóa nhân cách mà còn thể hiện sự đồng cảm, trân trọng với những giá trị “người” bên trong những con người đầy khổ đau, những nạn nhân đáng thương của xã hội ấy. Tinh thần nhân đạo thâm thúy cũng là một trong những giá trị nổi trội làm ra sức sống mạnh mẽ và tự tin của Chí Phèo trong tâm của mỗi fan hâm mộ.
Giá trị nhân đạo hiểu một cách đơn thuần và giản dị nhất, đó đó đó là yếu tố cảm thông, đồng cảm trước nỗi đau của con người, là yếu tố nâng niu, trân trọng những nét trẻ trung trong tâm hồn của những con người nhỏ bé; giá trị nhân đạo còn thể hiện trong thái độ bênh vực con người, lên án những thế lực bạo tàn đã chà đạp, tước lên quyền tự do, quyền sống của tớ.
Trong truyện ngắn Chí Phèo, tư tưởng nhân đạo của nhà văn Nam Cao được thể hiện ở đoạn hướng ngòi bút mày mò đời sống bị đọa đày cả về thể xác và tinh thần của những người dân lao động lương thiện. Chí Phèo là anh canh điền hiền lành, lương thiện nhưng môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường bất công đã đẩy Chí đến con phố lưu manh hóa, trở thành con quỷ dữ làng Vũ Đại. Thế nhưng, tác giả Nam Cao không lên án Chí như một thứ người- vật như bao người dân làng Vũ Đại mà ông đã hướng ngòi bút đến mày mò đến nội tâm sâu thẳm của con quỷ dữ ấy.
Bên ngoài vẻ bất cần, liều lĩnh của kẻ chỉ biết “rạch mặt ăn vạ” lại là bản chất của một người nông dân lương thiện với những khát khao bình dị “chồng cày thuê cuốc mướn, vợ dệt vải”. Và khi ý thức được thảm kịch kinh khủng của cuộc sống mình, lúc biết không thể quay trở lại con phố lương thiện như mình khao khát thì Chí thà lựa chọn cái chết chứ nhất quyết không chịu làm con quỷ dữ nữa.
Thế mới thấy bên trong những con người bị tha hóa cả về nhân hình lẫn nhân tính như Chí Phèo vẫn tồn tại những phần rất người, đó là bản chất lương thiện sáng trong mà tình hình đen tối của xã hội không thể diệt trừ mà chỉ hoàn toàn có thể làm nó bị tê liệt.
Thị Nở là người đàn bà xấu ma chê quỷ hờn, lại dở hơi, nhà có mả hủi nhưng bên trong diện mạo xù xì, gớm ghiếc ấy lại là tình thương đầy ấm áp, là tấm lòng thiện lương đáng quý. Và cùng chính vì sự quan tâm, thương yêu chân thành của Thị Nở đã cảm hóa và thức tỉnh phần nhân tính còn sót lại bên trong Chí Phèo. Cũng từ khi gặp được Thị, Chí Phèo đã nhớ về những mơ ước bình dị lúc còn trẻ, khát khao được lương thiện và làm hòa với mọi người.
Cũng qua tấn thảm kịch tha hóa của Chí Phèo, tác giả Nam Cao đã cất lên tiếng kêu cứu đầy thảm thiết và phẫn uất khi giá trị của con người bị cái đen tối, bất công của xã hội chà đạp, tha hóa. Từ đó tác giả nêu lên yếu tố nhức nhối: làm thế nào để cứu con người khỏi cái xã hội vùi dập vô nhân tính ấy, mang lại môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường chính đáng để con người được sống lương thiện. Cần phải tiêu diệt xã hội bất công không tình người ấy để con người được sống nhân đạo hơn.
Không chỉ trình diện thảm kịch của người lương thiện khi bị chà đạp, tha hóa về nhân hình, nhân tính tác giả Nam Cao còn lên án nóng giãy hiện thực xã hội phong kiến bạo tàn đã gây ra bao thảm kịch cho con người. Đại diện cho giai cấp thống trị ở đây đó đó là Bá Kiến, lão cường hào ma mãnh, xảo quyệt của làng Vũ Đại, một tay hắn đã đẩy bao kẻ vào con phố tha hóa, phá nát bao cơ nghiệp của những người dân dân xấu số. Đến cuối tác phẩm, tác giả Nam Cao đã khiến cho Chí Phèo vung dao lên để giết chết Bá Kiến, thể hiện thái độ phẫn uất trước sự việc tồn tại của cái bạo tàn, xấu xa.
Tuy nhiên, Bá Kiến chết thì vẫn còn đấy Lí Cường, Chí Phèo chết thì cũng tiếp tục còn bao kẻ lương thiện khác cũng hoàn toàn có thể tiếp tục bị đẩy đến con phố lưu manh hóa. Chỉ hoàn toàn có thể bảo vệ môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường lương thiện của con người khi xã hội phong kiến bạo tàn, chính sách người bóc lột người bị tiêu diệt.
Tư tưởng nhân đạo của nhà văn Nam Cao còn được thể hiện thông qua thái độ đồng cảm, trân trọng riêng với giá trị của con người. Đó là phần lương thiện bên trong con người Chí Phèo, tình thương yêu đáng trân trọng bên trong Thị Nở. Nam Cao đã thể hiện thái độ trân trọng riêng với những con người ở đáy sâu tăm tối của xã hội để thấy được ánh sáng tình người bên trong con người họ.
Có thể nói Chí Phèo là truyện ngắn mang giá trị nhân đạo thâm thúy khi hướng tới đồng cảm, trân trọng giá trị bên trong tâm hồn của những con người xấu số, nạn nhân của xã hội.
4. Giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo mẫu 3
Nam Cao được nghe biết trong lịch sử văn học VN là một nhà văn hiện thực xuất sắc. Ổng để lại nhiều tác phẩm văn học có mức giá trị trên cả hai đề tài về người trí thức tiểu tư sản và người nông dân nghèo. Nhưng tên tuổi của ông vẫn gắn sát với tác phẩm Chí Phèo- Một siêu phẩm của NC, một tác phẩm mang đậm giá trị nhân đạo thâm thúy, đồng thời cũng phê phán cái xã hội thối nát bấy giờ.
Xây hình thành hình tượng người nông dân bị tha hóa trong xã hội thực dân trước Cách mạng tháng Tám là một sáng tạo mới trong nền văn xuôi nước nhà nói chung và của Nam Cao nói riêng. Nhà văn đã cảm nhận được cái vẻ đẹp chất phác, bình dị ẩn chứa trong cái vẻ hình thức bề ngoài thô ráp, xù xì của tớ, mà tiêu biểu vượt trội là nhân vật Chí Phèo- một điển hình nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp về người nông dân bị xô đẩy chà đạp đến mức tha hóa. Chí rủi ro không mong muốn mắn khi được sinh ra trong một mái ấm gia đình không đàng hoàng, không cha không mẹ, không một tấc đất cắm dùi. Có một tình hình sống tội nghiệp, nhưng Chí lớn lên khá khỏe mạnh, hiền lành, lương thiện,… Có một ước mơ giản dị như bao người nông dân khác: một mái ấm gia đình nhỏ, chồng cày cấy, vợ dệt vải… Vốn từng mang trong mình bản chất của một con người đúng nghĩa, Chí phân biệt được đúng sai, tốt xấu qua hành vi bóp chân cho bà Ba- “Hắn cảm thấy nhục hơn là thích”. Sống ở một chiếc xã hội thông thường, người như Chí hoàn toàn hoàn toàn có thể sống một cách lương thiện yên ổn. Nhưng cuộc sống nào có hai chữ
“bình lặng”…Bằng ngòi bút lạnh lùng nhưng đa cảm, Nam Cao đã đã cho toàn bộ chúng ta biết toàn bộ nỗi thống khổ ghê gớm của nhân vật Chí Phèo . Nỗi thống khỏ đó không phải là không cha không mẹ, không nhà không của, không họ hàng thân thích… mà đó đó là Chí Phèo bị xã hội vằm nát của toàn bộ bộ mặt người, cướp đi lình hồn người phải sống kiếp sống tối tăm của loài vật lạ. Đó là nỗi thống khỏ của thành viên sinh ra là hình hài của một con người nhưng lại không được làm người và bị xã hội từ chối, xua đuổi. Tình trạng bi thảm này được tác giả mình chứng cho đoạn mở đầu trình làng một chân dung, một tính cách “mê hoặc”, vừa hé đã cho toàn bộ chúng ta biết một số trong những phẩn bi đát. Dù say rượu đến điên khùng, Chí Phèo vẫn như cảm nhận thấm thía”nông nỗi” khốn khổ của thân phận mình. Anh chửi trời, chửi đời rồi chuyển sang chửi toàn bộ làng Vũ Đại, ở đầu cuối ảnh chửi cái thằng cha con mẹ nào đẻ ra thằng Chí Phèo. Không ai chửi lại vì rất đơn thuần và giản dị là không còn ai coi anh như thể một con người. Nam Cao có vài cái nhìn đầy chìu sâu nhân đạo khi đi vào nội tâm nhân vật để phát hiện và xác lập bản chất lương thiện của những con người khốn khổ. Chí Phèo đến với Thị Nở trong một đêm say rượu. Như điều kì diệu là TN không phải chỉ khơi dậy bản năng ở gã đàn ông say, mà lòng yêu thương mộc mạc, chân thành, sự chăm sóc giản dị của người đàn bà xấu xí, vô duyên và ngớ ngẩn ấy đã làm thức tỉnh Chí Phèo. Trong tâm hồn tưởng như đã chai sạn, thậm chí còn bị hủy hoại của Chí Phèo, phần lương thiện ngày thường bị lấp đi vẫn le lói một ánh sáng lương tri, sẽ bừng sáng lên lúc gặp thời cơ. Lần thứ nhất khi tỉnh giấc, anh bâng khuâng nghe tiếng chim hót, tiếng đập mái chèo đuổi cá , tiếng cười nói của những người dân đi chợ, thì niềm ao ước một mái ấm gia đình nhỏ lại trỗi dậy trong tâm anh sau những tháng ngày dài chìm trong cơn say khướt. Nam Cao đã phát hiện ra ngọn đóm đỏ đăng hắt hiu le lói, việc ở đầu cuối là cho nó chút mồi để nó bùng lên. Nhưng còn đường đời của Chí lại bị chắn đứng lại. Bà cô của TN – Nhân vật đại diện thay mặt thay mặt cho tâm ý của dân làng Vũ Đại đã nhất quyết không cho cháu mình đi lấy một “thằng chỉ có nghề là rạch mặt ăn vạ”. Cánh cửa trở lại lương thiện đã đóng xập trước mặt Chí. Đau khổ CP phải cất lên tiếng thét “Tao muốn làm người lương thiện…”, “Ai cho tao lương thiện?..” Chí đã nhận được thức được bản chất con người của tớ thì không hề nguyên cớ nào lại hoàn toàn có thể biến anh sống trở lại kiếp quỷ dữ, không thể tiếp tục rạch mặt ăn vạ, giết người đốt nhà. Chí đã đâm chết bá kiến và tự kết thúc cuộc sống mình. Đó là một kết cục bi thảm nhất, đồng thời cũng là chiếc chìa khóa giải thoát CP khỏi kiếp đời trớ trêu, cái kiếp số muốn sống như một con người nhưng không thể được. Chính cái xã hội thối nát thời bấy giờ đã tạo ra những thành phầm như Chí Phèo-hình ảnh tiêu biểu vượt trội của người lao động lương thiện bị đẩy vào con phố lưu manh, tôi lỗi từ từ bị tha hóa về thể xác lẫn tâm hồn. Mà đại diện thay mặt thay mặt cho giai cấp thống trị đó đó là Bá Kiến-một tên cường hào cáo già trong nghề thống trị dân đen, được khắc họa qua những rõ ràng ngoại hình độc lạ, từ “giọng nói rất sang”, lối nói ngọt ngào đến cái cười Tào Tháo…Vì sự hờn ghen vớ vẩn của hắn đã đẩy Chí vào con phố tù tội. Chốn lao ngục ấy của bọn thực dân đã tiếp tay cho lão cường hào thâm độc để giết chết phần người trong Chí Phèo, biến Chí thành Phèo, biến người nông dân lương thiện thành quỷ dữ. Sự tha hóa ấy không riêng gì có có Bá Kiến, nhà tù thực dân gây ra, mà còn những người dân dân sống ở làng Vũ Đại mà tiêu biếu nhất là bà cô của TN- Con người đã tạo ra bức tường vô hình dung ngắn cách Chí đến với môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường đích thực của một người lương thiện. Kết thúc câu truyện là một tình tiết đầy ý niệm, biết đâu lại chẳng có một “CP con” bước ra từ cái lò gạch cũ vào đời để “nối nghiệp bố”. Hiện tượng Chí Phèo chưa thể hết khi xã hội tàn bạo vẫn không cho con người được sống hiền lành, tử tế, vẫn còn đấy những người dân dân lương thiện bị đẩy vào con phố lưu manh, tội lỗi. Sức mạnh mẽ và tự tin của tác phẩm là vạch ra được cái quy luật tàn bạo, bi thảm này trong cái xã hội tối tăm của nông thôn việt nam thời đó.
Tác phẩm Chí Phèo mạng đậm giá trị nhân đạo rực rỡ, thể hiện tấm lòng yêu thương của NC riêng với những người dân khốn khổ. Chí Phèo còn là một tiếng kêu cứu thiết tha của những người dân xấu số. Hãy bảo vệ và đấu tranh cho quyền được làm người của những con người lương thiện.
5. Giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo mẫu 4
Trong dòng văn học hiện thực phê phán 1930-1945. Chí Phèo có lẽ rằng là tác phẩm thành công xuất sắc hơn hết trong việc đem lại cho những người dân đọc những ấn tượng mạnh mẽ và tự tin, không thể quên về bức tranh đen tối ngột ngạt, bế tắc của nông thôn Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám, đồng thời thức tỉnh cái phần lương tri tốt đẹp tuyệt vời nhất của con người, khơi dậy lòng chán ghét cái xã hội vạn ác đã chà đạp lên nhân phẩm con người, thương xót, cảm thông với những thân phận cùng đinh bị giày vò, tha hóa trong chính sách cũ.
Căm ghét xã hội thực dân phong kiến thối nát, phê phán mãnh liệt những thế lực thống trị xã hội, trên cơ sở cảm thông, yêu thương trân trọng con người, nhất là những con người bị vùi dập, chà đạp, đó là cảm hứng chung của những nhà văn hiện thực phê phán quy trình 30-45. Tuy nhiên, trong tác phẩm Chí Phèo,Nam Cao đã mày mò hiện thực ấy bằng một chiếc nhìn riêng không liên quan gì đến nhau. Nam Cao không trực tiếp miêu tả quy trình bần hàn, đói cơm, rách nát áo dù này cũng là một hiện thực phổ cập. Nhà văn trăn trở, suy ngẫm nhiều hơn nữa đến một hiện thực con người: con người không được là chính mình, thậm chí còn, không hề được là con người mà trở thành một con “quỉ dữ”, bởi thủ đoạn thâm độc và sự chà đạp của một guồng máy thống trị tàn bạo. Với một chiếc nhìn sắc bén, đầy tính nhân văn, bằng kĩ năng phân tích lý giải hiện thực rất là tinh xảo, bằng vốn sống dồi dào và trái tim nhân ái, nhà văn đã xây hình thành một tác phẩm với những giá trị hiện thực và nhân đạo rực rỡ không thể tìm thấy ở những nhà văn đương thời.
Thật ra trong bất kể tác phẩm nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp chân chính nào, giá trị hiện thực bao giờ cũng đi liền với giá trị nhân đạo. Tác phẩm càng xuất sắc, những giá trị ấy càng thẩm thấu, thống nhất với nhau, khó tách rời. Chí Phèo của Nam Cao cũng không nằm ngoài quy luật ấy. Bởi vì nội dung phản ánh (và tiếp nhận) – yêu thương, trân trọng hay chán ghét, khinh bỉ? Tách riêng ra hai giá trị là làm phá vỡ sự gắn sát hữu cơ của một chỉnh thể nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp vốn dĩ thống nhất.
Đọc xong tác phẩm Chí Phèo ta thấy gì? Mở đầu tác phẩm là cảnh Chí Phèo ngật ngưởng trên lối đi vừa chửi, từ trời đến người, tiếng chửi hằn học, cay độc và chua xót. Kết thúc là cảnh Chí Phèo giãy đành đạch giữa bao nhiêu là máu tươi. Bao trùm lên toàn bộ, tác phẩm ám ảnh ta một không khí ngột ngạt, bế tắc đến kinh khủng, đầy những xích míc không thể dung hòa của một làng quê Việt Nam trước Cách mạng, với bao cảnh cướp bóc, dọa nạt, giết chóc, ăn vạ, gây gổ… trong số đó Chí Phèo hiện lên như một biếm họa tiêu biểu vượt trội. Hãy nghe nhà văn miêu tả: “Bây giờ thì hắn trở thành người không tuổi rồi. Ba mươi tám hay ba mươi chín? Bốn mươi hay là ngoài bốn mươi. Cái mặt hắn không trẻ cũng không già; nó không hề phải là mặt người: nó là mặt một loài vật lạ, nhìn mặt những loài vật có bao giờ biết tuổi?. Sau khi ở tù về, hắn đang trở thành một con quỉ dữ của làng Vũ Đại mà không tự biết. Cuộc đời hắn không còn ngày tháng bởi những cơn say triền miên. Hắn ăn trong lúc say, thức dậy vẫn còn đấy say, đập đầu rạch mặt, chửi bới, dọa nạt trong lúc say, uống rượu trong lúc say, để rồi say nữa, say vô tận. Chưa bao giờ hắn tỉnh và có lẽ rằng chưa bao giờ hắn tỉnh để nhớ hắn có ở đời. Có lẽ hắn cũng biết rằng hắn là quỉ dữ của làng Vũ Đại để tác quái cho bao nhiêu dân làng. Hắn đâu biết hắn đã phá bao nhiêu cơ nghiệp, đập nát bao nhiêu cảnh yên vui, đập đổ bao nhiêu niềm sung sướng, làm chảy máu nước mắt của bao nhiêu người lương thiện… Tất cả dân làng đều sợ hắn và tránh mặt hắn mỗi lần hắn qua…”
Đoạn văn chất chứa bao nhiêu nỗi thống khổ của một thân phận đang không hề được môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường của một con người. Những khả năng vốn có của một con người – khả năng cảm xúc, nhận thức – hầu như bị phá hủy, chỉ từ lại khả năng đâm chém, phá phách. Chí Phèo bị phá hủy nhân tính lẫn nhân hình như vậy bởi đâu? Nhà văn không triệu tập miêu tả dông dài quy trình tha hóa ấy. Ông thiên về lí giải phân tích cái cội nguồn sâu xa dẫn đến kết cục bi thảm của nó, chỉ bằng một số trong những phác thảo đơn sơ về Bá Kiến, về nhà tù, về bà cô Thị Nở, về dư luận xã hội nói chung… Trong hàng loạt mối link ấy, người đọc thuận tiện và đơn thuần và giản dị nhận ra: sở dĩ Chí Phèo (và không riêng gì có Chí Phèo mà cả những Năm Thọ, những Binh Chức – cả một tầng lớp được nhà văn thành viên hóa qua nhân vật Chí Phèo) từ một thanh niên lành như cục đất hoá thành con quỉ dữ là chính bới Chí, ngay từ thuở lọt lòng đã thiếu hẳn tình ấp ủ yêu thương, và đặc biệt quan trọng khi lớn lên, chỉ được đối xử bằng rẻ khinh, thô bạo và tàn nhẫn. Thủ phạm trực tiếp là Bá Kiến được nhà văn miêu tả là một con cáo già “khôn róc đời”, “ném đá giấu tay”, “già đời trong nghề đục khoét”, biết thế nào là “mềm nắn rắn buông”, “Hay ngấm ngầm đẩy người ta xuống sông, nhưng lại dắt nó lên để nó đền ơn. Hay đập bàn đập ghế đòi cho được 5 đồng, nhưng được rồi lại vứt trả lại 5 hào vì thương anh túng quá!”. Chính hắn đã lập mưu đẩy Chí Phèo vào chỗ tù tội oan uổng và tiếp theo đó sử dụng Chí Phèo như một tay sai đắc lực phục vụ cho quyền lợi và mưu đồ đen tối của tớ. Không có Bá Kiến thì không còn Chí Phèo, nhưng Chí Phèo không riêng gì có là thành phầm của yếu tố thống trị mà thậm chí còn là phương tiện đi lại tối ưu để thống trị: “không còn những thằng đầu bò thì lấy ai mà trị mấy thằng đầu bò”. Chính Bá Kiến đã rút ra cái kết luận mà theo hắn rất chí lí ấy. Là một tội nhân, nham hiểm, nhẫn tâm, nhưng Bá Kiến lại hiện ra hình thức bề ngoài như một kẻ ôn hòa, xởi lởi, biết điều, khiến người đời phải nhìn bằng cặp mắt “kính cẩn”… Vì thế mà hắn đã lường gạt được bao nhiêu dân chất phác lương thiện. Chí Phèo trở thành tay chân đắc lực của hắn; thật sự trở thành công xuất sắc cụ, phương tiện đi lại thống trị cho quân địch của tớ mà không tự biết. Bá Kiến hiện ra trong tác phẩm Chí Phèo như một nhân vật điển hình, sống động và riêng không liên quan gì đến nhau, tiêu biểu vượt trội cho một bộ phận của giai cấp thống trị, được miêu tả, mày mò dưới một ngòi bút bậc thầy. Cùng với hắn là Lý Cường, là chánh Tổng, là đội Tảo… Chính bọn chúng đem lại không khí ngột ngạt không thở được cho nông thôn Việt Nam thành cái thế “Quần ngư tranh thực” (bọn đàn anh chỉ là một đàn cá tranh mồi, chỉ trực rình rập tiêu diệt nhau). Chính chúng là thủ phạm gây ra thảm kịch của những Chí Phèo… Số phận của Năm Thọ, Binh Chức, tuy chỉ được nhắc qua tác phẩm, nhưng cũng góp thêm phần chỉ ra tính khối mạng lưới hệ thống và phổ cập của phương cách tha hóa người dân trong sự thống trị của chúng. Đằng sau những Bá Kiến, Lý Cường, Chánh Tổng… như một sự tương hỗ gián tiếp nhưng tích cực là khối mạng lưới hệ thống nhà tù dã man, dơ bẩn – cả một Đk môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên bất hảo. Quá trình Chí Phèo ở tù không được miêu tả trực tiếp, chỉ biết rằng khi vào tù Chí Phèo là người hiền lành lương thiện. Ra khỏi tù, hắn trở về với cái vẻ hung đồ, cái thói du côn ương ngạnh học được từ đấy. Nhà văn chỉ nói có thế. Nhưng như vậy với bạn đọc thông minh đã và đang quá đủ!
Bằng bút pháp độc lạ, tài hoa linh hoạt, giàu biến hóa, Nam Cao khi tả, khi kể theo một kết cấu tâm ý và mạch dẫn dắt của câu truyện với một phương pháp hình thức bề ngoài tưởng như khách quan, lạnh lùng và tàn nhẫn, nhưng chất chứa bên trong biết bao nỗi niềm quằn quại, đau đớn trước thân phận đau đớn của kiếp người. Lồng vào bức tranh hiện thực trên kia là thái độ yêu ghét, là cách phân tích và nhìn nhận những yếu tố về hiện thực mà nhà văn nêu lên. Ngay việc lựa chọn một nhân vật cùng đinh thống khổ nhất của xã hội làm đối tượng người dùng miêu tả và gởi gắm biết bao thông cảm, suy tư thương xót… tự nó đã mang nội dung nhân đạo. Nhưng giá trị nhân đạo của tác phẩm thể hiện triệu tập nhất ở quan điểm nhận của nhà văn riêng với nhân vật bị tha hóa đến tận cùng. Nam Cao vẫn phát hiện trong chiều sâu của nhân vật bản tính tốt đẹp vốn dĩ, chỉ việc chút tình thương chạm khẽ vào là hoàn toàn có thể sống dậy mãnh liệt, tha thiết. Sự xuất hiện của nhân vật Thị Nở trong tác phẩm có một ý nghĩa thật rực rỡ. Con người xấu đến “ma chê quỉ hờn”, kỳ diệu thay, lại là nguồn ánh sáng duy nhất đã rọi vào chốn tối tăm của tâm hồn Chí Phèo thức tỉnh, gợi dậy bản tính người nơi Chí Phèo, thắp sáng một trái tim đã ngủ mê qua bao ngày tháng bị dập vùi, hất hủi. Sau cuộc gặp gỡ ngắn ngủi với Thị Nở, Chí Phèo giờ đây đã nhận được ra nguồn ánh sáng ngoài kia rực rỡ biết bao, nghe ra một tiếng chim vui vẻ, tiếng anh thuyền chài gõ mái chèo đuổi cá, tiếng lao xao của người đi chợ bán vải… Những âm thanh ấy bao giờ chả có. Nhưng ngày hôm nay Chí mới nghe thấy. Chao ôi là buồn, trong cái phút tỉnh táo ấy, Chí Phèo như đã thấy tuổi già của hắn, đói rét, ốm đau và cô độc – cái này còn sợ hơn đói rét và ốm đau. Cũng may Thị Nở mang bát cháo hành tới. Nếu không, hắn đến khóc được mất trong tâm trạng như vậy… Nhìn bát cháo bốc khói mà lòng Chí Phèo xao xuyến bâng khuâng: Hắn cảm thấy lòng thành trẻ con, hắn muốn làm nũng với thị như làm nũng với mẹ… Ôi sao mà hắn hiền! “Hắn thèm lương thiện – Hắn khát khao làm hòa với mọi người”… Từ một con quỉ dữ, nhờ Thị Nở, đúng hơn nhờ tình thương của Thị Nở, Chí thực sự được trở lại làm người, với toàn bộ những khả năng vốn có. Một chút tình thương, dù là tình thương của một con người dở hơi, bệnh hoạn, thô kệch, xấu xí,… cũng đủ để làm sống dậy cả một bản tính người nơi Chí Phèo. Thế mới biết sức cảm hóa của tình thương kỳ diệu biết nhường nào!
Bằng rõ ràng này, Nam Cao đã soi vào tác phẩm một ánh sáng nhân đạo thật đẹp tươi – Nhà văn như muốn hòa vào nhân vật để cảm thông, chia sẻ những khoảng chừng thời hạn ngắn niềm sung sướng thật khan hiếm của Chí Phèo…
Nhưng, thảm kịch và đau đớn thay, rốt cuộc thì ngay Thị Nở cũng không thể gắn bó với Chí Phèo. Chút niềm sung sướng nhỏ nhoi ở đầu cuối vẫn không đến được với Chí Phèo. Và thật là khắc nghiệt, khi bản tính người nơi Chí Phèo trỗi dậy, cũng là lúc Chí Phèo hiểu rằng mình không hề trở về với lương thiện được nữa. Xã hội đã cướp đi của Chí quyền làm người và vĩnh viễn không trả lại. Những vết dọc ngang trên mặt, kết quả của bao nhiêu cơn say, bao nhiêu lần đâm chém, rạch mặt ăn vạ… đã bẻ gãy chiếc cầu nối Chí với cuộc sống. Và, như Đỗ Kim Hồi nói, “một khi người được nếm trải chút ít mùi vị làm người thì cái xúc cảm người sẽ không còn thể mất… Đấy là mối bi thảm tột cùng mà cách xử lý và xử lý chỉ hoàn toàn có thể là cái chết”. (Tạp chí Văn học số 3-1990)
Cái chết bi thảm của Chí Phèo là lời kết tội đanh thép cái xã hội vô nhân đạo, là tiếng kêu cứu về quyền làm người, cũng là tiếng gọi thảm thiết cấp bách: Hãy cứu lấy con người! Hãy yêu thương con người!
Đó là tư tưởng, tình cảm lớn mang giá trị nhân đạo và hiện thực thâm thúy mà người đọc rút ra được từ những trang sách giàu tính nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp của Nam Cao. Sự phối hợp giữa giá trị hiện thực sắc bén và giá trị nhân đạo cao cả đã làm cho tác phẩm Chí Phèo bất tử, mãi mãi hoàn toàn có thể thức tỉnh trí tuệ và khơi dậy những tình cảm đẹp tươi trong tâm hồn người đọc mọi thời đại.
6. Giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo mẫu 5
Là nhà văn trung thành với chủ với chủ nghĩa chân thực, cũng như những cây bút tả chân đương thời, Nam Cao quan tâm trước hết tới việc đi sâu thể hiện tình cảm khốn khổ của người nghèo bị áp bức, trong số đó có tác phẩm Chí Phèo. Tác phẩm tượng đậm nét về bức tranh đời sống xã hội nông thôn. Đó là khối mạng lưới hệ thống trật tự của làng Vũ Đại: là ấn tượng về tình trạng khép kín của làng xã phong kiến. Đặc biệt nó đã trình diện những quan hệ xã hội phức tạp của hiện thực đã miêu tả trung thực những quan hệ thực. Đồng thời là tình thương riêng với những con người bị xã hội đẩy vào con phố tha hóa, bị hắt hủi… Đó đó đó là giá trị hiện thực và nhân đạo của Chí Phèo.
Nam Cao sẽ là Nhà văn của nông dân trước hết vì có tác phẩm Chí Phèo Tác phẩm có phạm vi phản ánh hiện thực trải ra cả bề rộng không khí và bề dài thời hạn. Làng Vũ Đại trong tác phẩm đó đó là hình ảnh thu nhỏ của xã hội nông thôn Việt Nam đương thời. Ngòi bút Nam Cao tỏ ra tinh xảo khi vạch ra quan hệ thực trong nội bộ bọn cường hào. Chẳng phải vì đất làng Vũ Đại có cái thế quần ngư tranh thực như lời ông thầy địa lí nói nên bọn cường hào chia năm bè bảy cánh đối nghịch nhau, mà do chúng là một đàn cá tranh mồi, mồi thì ngon đây, nhưng năm bè bảy mối. Ngoài mặt tử tế với nhau nhưng trong bụng muốn lẫn nhau lụn bại. Đây là hiện tượng kỳ lạ có tính quy luật ở nông thôn, ảnh hưởng thâm thúy tới đời sống xã hội – ruồi muỗi phải chết oan uổng khi trâu bò húc nhau.
Dựng nên bức tranh xã hội ở nông thôn, trước hết Nam Cao triệu tập làm nổi trội xung đột giai cấp giữa địa chủ cường hào với những người nông dân bị áp bức – phản ánh hiện thực nông thôn trên bình diện xích míc giai cấp. Nó làm ra giá trị nhận thức và sức mạnh phê phán to lớn. Nam Cao đã xây dựng hình tượng điển hình về giai cấp thống trị ở nông thôn: Bá Kiến – lão cường hào cáo già với giọng quát rất sang, cái cười Tào Tháo đã cho toàn bộ chúng ta biết bản chất gian hùng, khôn róc đời. Và tư cách nhem nhuốc của cụ tiên chỉ thói ghen tuông. Bá Kiến nghiền ngẫm về nghề thông trị, rút ra phương châm: mềm nắn, rắn buông, bám thằng có tóc, ai bám thằng trọc đầu, thứ nhất sợ kẻ anh hùng, thứ nhì sợ kẻ cố cùng liều thân… Với chủ trương: lấy thằng đầu bò trị thằng đầu bò, thu dụng những thằng bạt mạng, không sợ chết, không sợ đi tù.
Nam Cao không đi vào nạn sưu thuế, tô tức, tham nhũng mà ở Chí Phèo Nam Cao đi vào phương diện: người nông dân bị xã hội tàn phá về tâm hồn hủy hoại về nhân cách, bị phủ nhận tư cách làm người. Nỗi thống khổ của Chí Phèo không phải ở đoạn cuộc sống Chí Phèo chỉ là số không: Không nhà cửa, không cha mẹ, không họ hàng thân thích, không tấc đất cắm dùi… mà chính ở đoạn Chí Phèo bị xã hội rạch nát bộ mặt, cướp đi linh hồn, bị loại khỏi xã loài người, sống kiếp quỷ dữ.
Mở đầu tác phẩm là hình ảnh Chí Phèo ngật ngưỡng vừa đi vừa chủi. Nhưng đằng sau chân dung gã say rượu cái gì như thể yếu tố vật vã của một linh đau đớn, vô vọng. Tiếng chửi của Chí Phèo không hẳn là bâng quơ. Tuy nhưng vẫn mơ hồ thấm thìa nỗi khổ của thân phận. Chí Phèo là điển hình một bộ phận cố nông bị đẩy vào con phố lưu manh hóa. Chí Phèo trước hết hiện tượng kỳ lạ có tính quy luật của tình trạng áp bức bóc lột tàn bạo ở nông thôn Việt Nam lúc bấy giờ. Đó là hiện tượng kỳ lạ những người dân nông dân bị đè nén thái quá đã chống trả lại để tồn tại bằng việc bán cả nhân phẩm đang trở thành lượng mù quáng thuận tiện và đơn thuần và giản dị bị bọn thống trị tận dụng.
Vì thế, Chí Phèo từ chỗ liều chết với bố con lão, chỉ việc lời nói và mấy hào chỉ trở thành tay say mới lão. Sức mạnh tố cáo to lớn của hình tượng Chí Phèo trước hết đã làm nổi hình tượng có tính quy luật trình làng ở nông thôn – hiện tượng kỳ lạ lưu manh hóa. Song ý nghĩa khái quát của hình tượng Chí Phèo còn ở Lever cao hơn: sự hủy hoại nhân tính trong xã hội gian ác, không cho con người được làm người. Tác phẩm Chí Phèo không dừng ở này mà với câu truyện về mối tình Chí Thị, bằng giọng vẫn bông lơn, có những lúc như chế giễu chuyện tình của hạng nửa người nửa ngợm thì đây vẫn là chuyện có nội dung trang trọng, tiềm ẩn tư tưởng nhân đạo mới mẻ.
Giữa lúc cả làng Vũ Đại khước từ tiếp xúc, xem Chí như quỷ dữ thì một người đàn bà thuộc dòng giống mả hủi, xấu đến ma chê quỷ hờn lại sở hữu tấm lòng vàng, thấy Chí hiền lành, Thị Nở đó đó là chiếc cầu nối đưa Chí ở đáy sâu của tha hóa thức tỉnh bản chất người lao động. Bằng sự chăm sóc giản dị, tình yêu thương mộc mạc mà chân thành của người đàn bà khốn khổ đã khơi dậy linh hồn Chí Phèo. Chí nghe thấy những âm thanh môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường thường ngày mà bây lâu nay vùi trong những cơn say nên Chí không nghe biết. Nó vang động sâu xa trong tâm Chí, trở thành tiếng gọi môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường khẩn thiết, làm Chí nhớ đến ước mơ ngày nhỏ rất mất thời hạn rồi.
Có lẽ đấy là lần thứ nhất sau bao nhiêu năm Chí tỉnh táo để tự ý thức về thân phận. Để rồi nhận ra sự tác oai, tác quái của tớ lâu nay nay. Và mong ước : giá cứ thế này mãi thì thích nhỉ?… Hay mình sang ở với tớ một nhà cho vui? Khi Thị Nở bê bát cháo hành đến hắn ngạc nhiên bởi đấy là lần thứ nhất hắn được một người đàn bà cho. Hắn nhận ra hương cháo hành – mùi vị tình yêu thương chân thành, niềm sung sướng giản dị mà có thật. Hắn thèm lương thiện, làm hòa với mọi người. Tình yêu của Thị Nở cũng tiếp tục hé ra cho hắn con phố trở lại tình yêu chân chính đã nhân đạo hóa con người. Chẳng phải tình yêu có phần thô sơ lỗ của người đàn bà xấu xí đã gọi dậy linh hồn người trong con quỷ dữ đó sao?
Giá trị nhân đạo còn thể hiện ở tấn thảm kịch tinh thần của Chí Phèo: thảm kịch của con người bị từ chối không được làm người. Khi hiểu ra xã hội không công minh với mình, bà cô Thị Nở – định kiến xã hội đang không chấp nhân cho cháu bà đến với Chí. Chí vật vã đau đớn. Hắn càng uống càng tỉnh , hắn ôm mặt khóc rưng rức. Chí quằn quại, đau đớn vì vô vọng, thấm thìa về tội ác quân địch. Chí Phèo trợn mắt chỉ tay vào Bá Kiến đòi quyền làm người, đòi lại bộ mặt người đã biết thành vằm nát. Kẻ thù bị đền tội, và tiếp theo đó Chí tự sát. Chí phải chết vì ý thức nhân phẩm đã trở về, khước từ kiếp thú vật. Chí Phèo chết giữa ngưỡng cửa trở về môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường. Chí chết quằn quại trong vũng máu, trong khao khát được làm người lương thiện. Ai cho tao lương thiện là lời nói đanh thép, phẫn nộ, làm người đọc sững sờ và day dứt. Đó vẫn là một vướng mắc lớn không lời đáp.
Chí Phèo của Nam Cao được nhìn nhận cao chính ở giá trị tố cáo. Thông qua số phận Chí Phèo, Nam Cao phản ánh thâm thúy hiện thực xã hội Việt Nam lúc giờ đây tình hình người nông dân bị đày đọa, đề nén và bí mật chịu đựng nỗi vô vọng, liều lĩnh phản ứng cực đoan. Nam Cao cũng bày tỏ niềm cảm thông, tình thương yêu riêng với những người nông dân bị đẩy vào con phố lưu manh hóa, phát hiện ràn chất tốt đẹp vốn có của tớ. Song cũng như những nhà văn hiện thực đồng thời, chưa tìm kiếm được cho nhân vật của tớ lối thoát. Sau này, bằng con phố cách nạng. Tô Hoài, Kim Lân đã tìm cho nhân vật mình một hướng đi riêng.
7. Giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo mẫu 6
Nhắc đến Nam Cao, người ta nhớ đến một ngòi bút hiện thực phê phán xuất sắc của văn học Việt Nam trong năm trước đó và sau Cách mạng tháng Tám. Đọc văn Nam Cao, đôi lúc người ta không khỏi rùng mình bởi cái sắc lạnh trong ngôn từ, trong miêu tả, trong quan điểm nhận yếu tố. Nhưng đằng tiếp theo này lại luôn ẩn chứa một tấm lòng nhân đạo thâm thúy, xót thương con người, xót thương số phận từ đó mơ ước về một môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường mới tốt đẹp hơn. ông như chiếc phích nước nóng đã được người đời mệnh danh, ngoài lạnh, mà trong thì luôn ấm nóng tình người. Đọc “Chí Phèo”, tác phẩm thực sự ghi lại sự nghiệp văn học và khuynh hướng sáng tác của nhà văn, dõi theo cuộc sống và số phận của những nhân vật trong chuyện, ta cảm nhận được một cách thật thâm thúy tấm lòng nhân đạo cao cả ấy.
Nhân đạo là đạo đức thể hiện ở sự thương yêu, quí trọng và bảo vệ con người. Giá trị nhân đạo trong một tác phẩm văn học thường thể hiện ở việc tác phẩm ấy quan tấm ra làm sao đến yếu tố con người? Nó ngợi ca gì? Phê phán gì? Thể hiện tình cảm thương yêu, quí trọng con người, hướng tới việc phản ánh ước mơ, nguyện vọng của con người ra sao? Nói tóm lại, một tác phẩm nhân đạo là một tác phẩm hướng tới, tôn vinh, trần trọng, bảo vệ những giá trị thuộc về con người, xây dựng một môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường ngày càng tốt đẹp hơn. ớ mỗi thời kì rất khác nhau, về mặt bản chất, chủ nghĩa nhân đạo không còn gì thay đổi nhưng có nhiều những biểu lộ rất khác nhau.
Nếu như trong văn học dân gian, nhân đạo là phát hiện ra vẻ đẹp con người, tôn vinh và ca tụng người dân lao động cùng những ước mơ, khát vọng của tớ thì trong văn học thời chiến, nhân đạo còn thể hiện ở thái độ lến án, tố cáo, chống lại quân địch. Thời bình, nhân đạo là quan tâm đến đời sống thường ngày, quen thuộc, hoa mĩ mà thân thiện, chân thực của con người, hiểu và cảm thông cho những thảm kịch do thời đại mang lại của tớ. Là một tác phẩm Ra đời trong thời kì trước Cách mạng tháng Tám, khi dân tộc bản địa ta còn đang chìm trong “đêm trường nô lệ”, môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường nhân dân khổ cực, tối tăm, bế tắc, “Chí Phèo” của Nam Cao đã diễn tả thâm thúy thảm kịch của người nông dân trên con phố bị bần hàn hoá, bị tha hoá cả về nhân hình và nhân tính từ đó lớn tiếng phê phán và tố cáo xã hội thâm thúy.
Trước hết, tác phẩm dựng lên một bức tranh hiện thực về cuộc sống và số phận nhân vật xấu số. Tất cả những người dân nông dân trong tác phẩm đều là những người dân xấu số. Bà cô Thị Nở khổ vì cảnh “gái già”, không chồng, không con, o ép mình trong những định kiến xã hội. Thị Nở khổ vì có một hình hài không thông thường, thậm chí còn là dưới mức thông thường, khổ vì là một người đàn bà dở người… Và hơn toàn bộ, Chí Phèo nổi trội lên là một điển hình cho những nỗi khổ chung của người nông dân trong xã hội ấy. Chí Phèo xấu số ngay từ khi sinh ra: Người ta nhặt được hắn trần truồng, tím ngắt trong cái lò gạch bỏ không. Rồi Chí bị chuyền hết từ tay người này sang tay người khác và ở đầu thời gian ở thời gian cuối năm hai mươi tuổi thì trở thành canh điền nhà Bá Kiến.
Ra khỏi cảnh thư thả, Chí lại rơi vào tay một con cáo già nham hiểm. Vì ghen, Bá Kiến đẩy Chí Phèo vào trong nhà tù, bước đầu quy trình lưu manh hoá, biến hình một anh thanh niên trước đó vốn hiền lành như đất thành một con quỹ. Bằng tình thương và lòng nhân đạo thâm thúy của tớ, Nam Cao đã phát hiện ra ở nhân vật một thân phận đầy thảm kịch. Đầu tiên, đó là thảm kịch của một người bị đẩy vào cảnh bần hàn hoá. Chí Phèo cũng từng là một người nông dân có thân phận nghèo hèn như bao người nông dân khác trong làng Vũ Đại. Hắn phải đi ở dợ, đi làm việc thuê cho nhà giàu để kiếm cớ sinh nhai.
Nhưng nếu như Chị Dậu bị đẩy vào cảnh bị bần hàn hoá đến cảnh phải bán con, bán chó, mái ấm gia đình không hề gì hoàn toàn có thể bán được nhưng vẫn còn đấy tồn tại một mái nhà để chui ra chui vào. Anh Pha của Nguyễn Công Hoan bị đẩy từ một người dân có chút máu mặt trong làng, có ruộng, có vườn trở thành một kẻ vô sản. Bi kịch bần hàn hoá của Chí Phèo còn đau đớn hơn. Chí Phèo bị bần hàn đến mức phải doạ nạt, phải cướp giật, phải đập phá của người ta mới có cái để ăn, mới có nơi để sống. Bi kịch thứ nhất đã đầy đau xót nhưng thảm kịch thứ hai còn đau đớn hơn gấp nhiềú lần. Đó là thảm kịch của một con người bị tha hoá, biến chất, trở thành con quỉ dữ của làng Vũ Đại.
Từ một người lương thiện, Chí Phèo bị nhà tù thực dân lưu manh hoá. Rồi Bá Kiến, bằng sự nham hiểm của tớ hoàn thiện nốt quy trình tha hoá thằng lưu manh ấy thành con quỉ dữ. Một con người mà bị xã hội của tớ gạt ra ngoài lề, một người bị cô độc đến tuyệt đối và cách tiếp xúc duy nhất hoàn toàn có thể là qua tiếng chửi nhưng đáp lại cũng chỉ là mấy con chó, còn dân làng thì “không còn ai chịu ra Ịời”; Một kẻ mà người ta tránh như tránh một loài vật nào đó rất đáng để sợ như Chí cũng thật đáng thương. Nhưng không riêng gì có tạm ngưng ở đó, Nam Cao còn khiến người ta xót xa hơn cho Chí Phèo bởi hắn làm toàn bộ những việc đó trong lúc say.
Chí Phèo say tràn từ hết cơn say này sang cơn say khác. Và “hắn say thì hắn làm bất kể việc gì mà người ta sai hắn làm”, “hắn đã phá đi bao nhiêu cơ nghiệp, đạp đổ bao nhiêu niềm sung sướng, làm ngã xuống và nước mắt của biết bao người lương thiện”. Hắn trở thành con quỉ dữ trong mắt mọi người. Chí Phèo trở thành nạn nhân của những mưu mô xảo quyệt, thành nạn nhân của chính xã hội ây. Vì hắn say nên hắn gây tội ác. Và cũng chính vì hắn say nên hắn làm toàn bộ những điều này một cách vô thức. Hắn trở thành một công cụ trong tay người khác, càng đáng sợ bao nhiêu hắn lại càng đáng thương bấy nhiêu. Ngòi bút của Nam Cao cứ thế, lạnh lùng, miêu tả một cách chân thực mà không thể hiện một thái độ chủ quan nào nhưng đọc lên trên người ta vẫn thấy một tâm hồn cũng đang đau đớn, quằn quại trong những thảm kịch của chính những nhân vật của tớ.
Nhà văn từng ý niệm: “Đôi mắt của người nghệ sĩ hoàn toàn không phải là hai con mắt ráo hoảnh” của phường ích kỉ mà là hai con mắt của tình thương, hai con mắt của lòng nhân đạo”. Và ông đã dùng hai con mắt ấy để phát hiện, cảm thông cho thảm kịch của con người. Đằng sau cái thằng Chí Phèo ngật ngưỡng say rượu tưởng chừng chỉ biết rạch mặt ãn vạ, đánh đập, dọa nạt người khác, Nam Cao phát hiện ra vẫn tồn tại tính người, tồn tại cái mà người ta gọi là lương thiện. Phải có một lòng thương yêu và niềm tin thâm thúy vào con người ông mới hoàn toàn có thể mày mò ra trong tâm hồn tưởng như đã thành sỏi đá ấy nhịp đập thoi thóp của một trái tim ấm nóng. Thằng Chí Phèo của hiện tại đã từng là một anh Chí nông dân, hiền lành, nhút nhát, bị bà Ba gọi lên bóp chân còn thấy run.
Anh nông dân ấy đã từng sống lương thiện bằng chính sức lao động của tớ, đã và đang từng có những ước mơ lương thiện: “Chồng cuốc mướn cày thuê, vợ dệt vải..”.. Không ai hoàn toàn có thể tin hay nghĩ rằng cop quỉ dữ ấy hoàn toàn có thể một lần lột xác trở lại làm người. Vậy mà Nam Cao lại tin điều này. ông đã khiến cho một điều kì diệu xẩy ra, dù ngắn ngủi, dù bát thường nhưng là một điều kì diệu vĩ đại, điều kì diệu có hể thay đổi một con người. Cuộc gặp gỡ giữa Chí Phèo và Thị Nở không riêng gì có đơn thuần và giản dị là một cuộc đụng chạm về xác thịt. Đó chỉ là khởi đầu. Buổi tối bên bờ sống trong cái rười rượi của trăng chỉ làm khơi dậy thứ tình yêu mang tính chất chất bản năng con người. Trận ốm lúc nửa đêm mới thực sự khởi đầu cho những tín hiệu của yếu tố thức tỉnh. Lần thứ nhất, sau bao nhiêu lâu không rõ, Chí Phèo không say. Lần thứ nhất, hắn cảm nhận được những âm thanh của môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường: “Mặt trời đã lên rất cao và nắng bên phía ngoài chắc là rực rỡ.
Cứ nghe chim ríu rít bên phía ngoài là đủ biết. (…) Tiếng chim hót ngoài kia vui vẻ quá! Có tiếng cười nói của những người dân đi chợ. Anh thuyền chài gõ mái chèo đuổi cá. Những tiếng quen thuộc ấy hôm nào chẳng có. Nhưng ngày hôm nay hắn mới nghe thấy..”. Và cũng lần thứ nhất, sau bao ngày chìm trong men say, hắn biết thế nào là buồn. Một người khởi đầu biết tâm ý về môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường nghĩa là đã và đang biết tự chiêm nghiệm về phần mình. Và hắn đau đớn khi nhận ra rằng: Hắn là một kẻ trắng tay. Đứng ở bên kia dốc cuộc sống, hắn biết tôi đã già, “Ngoài bốn mươi tuổi đầu..”.. Dầu sao, đó không phải tuổi mà người ta mới khởi đầu sửa soạn, rằng những ước mơ lương thiện từng có ở một anh nông dân lương thiện đang không thể nào thực thi được, dù chỉ là một phần rất nhỏ.
Và rồi, Thị Nở lại sang. Thị sang mang theo cho hắn bát cháo hành, mang cho hắn sự quan tầm chăm sóc chân thành, mang cho hắn tình yêu và từ đó nhen nhóm lại trong hắn giấc mơ được trở lại kiếp người lương thiện. Tình người cùng với hương cháo hành đã dẫn dắt tính người quay trở lại trong hình hài của một con quỉ dữ, thức tỉnh khát khao, thức tỉnh ước mơ, thức tỉnh niềm mong muôn được trở về với xã hội loài người. Và hắn kỳ vọng: “Trời ơi! Hắn thèm lương thiện, hắn muôn làm hoà với mọi người biết bao! Thị Nở sẽ mở đường cho hắn. Thị hoàn toàn có thể sống yên ổn với hắn thì sao người khác lại không thể được. Họ sẽ nhận thấy rằng hắn cũng hoàn toàn có thể không làm hại ai. Họ sẽ nhận lại hắn vào cái xã hội phẳng phiu, thân thiện của những người dân lương thiện”.
Chí Phèo đâu có hoàn toàn đáng sợ như người ta tưởng. Hắn đáng sự chỉ vì bởi ngườỉ ta đã tận dụng để biến hắn thành như vậy. Bản tính lương thiện vẫn tồn tại trong con người Chí Phèo và giờ đây, khi được một tình người chân thành cảm hoá, nó được khơi dậy thành một khát khao mãnh liệt. Tấm lòng nhân đạo cao cả của nhà văn đã khiến ta thâm thía rằng: “ Chao ôi! Đốì với những người dân ở quanh ta, nếu ta không cố tìm mà hiểu họ, thì ta chỉ thấy họ gàn dở, ngu ngốc, bần tiện, xấu xa, bỉ ổi… toàn những cớ khiến cho ta tà nhẫn; không bao giờ ta thấy họ là những người dân đáng thương, không bao giờ ta thương”. Nhưng khi lương thiện và tính người trở về thì cũng là lúc thảm kịch được đưa lên đến mức đỉnh điểm chỉ từ cách xử lý và xử lý ở đầu cuối là cái chết.
Đến đây, khi lương thiện và ý thức về cuộc sống đã quay trở lại, Chí không thể tiếp tục cuộc sống của một con quỉ dữ nhưng cũng không thể trồ lại làm người. Và Chí Phèo đã đâm chết Bá Kiến rồi tự kết liễu đời mình. Bằng tấm lòng yêu thương cao cả và ngòi bút nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp rực rỡ của tớ, Nam Cao đã diễn tả một cách thâm thúy diễn biến tâm lí của Chí Phèo từ kỳ vọng, đến vô vọng đau đớn, phẫn uất và ở đầu cuối là vô vọng. Chí Phèo quằn quại trong vũng máu cũng là quằn quại trong thảm kịch của chính mình. Người ta thấy thương xót cho số phận Chí Phèo còn nhiều hơn nữa là ghét, giận.
Yêu thương con người, phát hiện và trân trọng những ước mơ, khát vọng của tớ, thể hiện niềm tin vào cái “thiên lương” trong sáng trong tâm hồn con người, Nam Cao cũng lớn tiếng lên án, tố cáo xã hội tàn ác chà đạp lên quyền sống, quyền làm người, quyền niềm sung sướng của con người. Lưu manh hoá Chí Phèo là nhà tù thực dân, còn tha hoá và biến hắn thành con quỉ dữ là Bá Kiến. Chế độ thực dân và phong kiến đã cùng nhau thống trị, đẩy người dân vào cảnh “một cổ hai tròng”, không thể nào ngóc đầu lên được. Làng Vũ Đại là mảnh đất nền trống “quần ngư tranh thực” mà ở đó người dân chỉ là những miếng mồi béo bở đế bọn cường hào địa chủ tranh giành, cắn xé.
Bá Kiến có hẳn cả một kho kinh nghiệm tay nghề để thống trị người ta, để biến người ta thành tay sai của tớ, để áp bức, bóc lột. Trong khi hắn chiêm nghiêm, tâm đắc với “đường lối” sáng suốt của tớ thì biết bao người dân vô tội vẫn tiếp tục bị đẩy vào cảnh bần hàn, tha hoá. Đã có những Binh Chức, Năm Thọ, Chí Phèo, và không biết sẽ còn bao nhiêu những “Chí Phèo con” sẽ Ra đời. Cái chết của Chí Phèo và Bá Kiến ở cuối truyện là kết quả tất yếu của những xích míc đã được đưa lên đến mức cao trào. Nó thể hiện lòng nhân đạo to lớn của nhà văn. Chí Phèo chết là một sự giải thoát, còn Bá Kiến chết là một sự trừng phạt. Tuy toàn bộ chỉ mang tính chất chất tự phát và tương lai phía trước vẫn còn đấy sầm uất, nhưng nó đã ẩn chứa trong số đó khát khao mãnh liệt của Nam Cao về sự việc thay đổi xã hội, hướng tới xã hội mới tốt đẹp hơn.
Đọc toàn bộ tác phẩm, không thấy xuất hiện một lời phản hồi, nhận xét hay thương cảm về số phận nhân vật và những thảm kịch trong xã hội. Nam Cao đã miêu tả toàn bộ với một thái độ lạnh lùng của một ngòi bút sắc lạnh. Nhưng vượt lên trên toàn bộ, người ta vẫn cảm nhận được ỗ đó tình thương yêu con người thâm thúy. Tất cả làm ra giá trị nhân đạo của tác phẩm nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp đích thực: “vượt lên phía trên toàn bộ bờ cõi và số lượng giới hạn”, “là một tác phẩm chung cho toàn bộ loài người. Nó phải tiềm ẩn một chiếc gì lớn lao, mạnh mẽ và tự tin, vừa đau đớn lại vừa phấn khởi. Nó ca tụng lòng thương, tình bác ái, sự công bình… Nó làm cho những người dân gần người hơn…”
8. Giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo mẫu 7
Giữa những bộn bề phức tạp của buổi chợ phiên văn chương , Một trong những náo nhiệt đông đúc của quầy bán hàng hiện thực phê phán, Nam Cao được trao là một chủ shop khác đặc biệt quan trọng với tấm lòng nhân đạo và tình thương dành riêng cho những người dân nông dân trước cách mạng tháng Tám năm 1945. Nhà văn đã đưa người đọc đi sâu mày mò nét trẻ trung ẩn sâu bên trong của những số phận xấu số, những con người “cùng hơn hết dân cùng”. Tiêu biểu cho cuộc hành trình dài gian truân vất vả ấy là truyện ngắn “Chí Phèo” . Đọc tác phẩm ta sẽ thấy rõ được tư tưởng nhân đạo cao cả cùng tình thương và nam cao dành riêng cho nhân vật của tớ.
Quả không sai khi nói rằng, mỗi tác phẩm văn học là kết quả được nhào nặn từ đời sống. Nếu tác phẩm văn học chỉ là thành phầm của hư cấu và tưởng tượng mà không mang hơi thở đời sống thì sẽ không còn chuyển được cảm hứng đến với bạn đọc, văn học bao giờ cũng là chuyện cuộc sống mang trong mình thiên chức cao cả của một nhà văn khi sáng tạo nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp. Nam Cao đã xác lập được vai trò, vị trí của tớ trong nền văn học Việt Nam tân tiến thông qua những tác phẩm của tớ, đồng thời tìm ra cho mình một lối đi riêng khác hoàn toàn với những nhà văn cùng thời đầu. Đọc tác phẩm “Chí Phèo” của Nam Cao ta sẽ thấy rõ được điều này. Đây là một trong những truyện ngắn rực rỡ của Nam cao được viết năm 1941. Đầu tác phẩm mang tên “cái lò gạch cũ”, tiếp theo đó Nhà xuất bản tự ý đổi thành “đôi lứa xứng đôi”, đến năm 1946 nhà văn quyết định hành động đặt tên tác phẩm là “Chí Phèo”.
Không in như “chị Dậu”, trong Tắt Đèn của Ngô Tất Tố, anh Pha trong “Bước đường cùng” của Nguyễn Công Hoan phải chịu nỗi đau về mặt vật chất bị cái nghèo đầy đọa, nhưng vẫn giữ được danh dự nhân phẩm, Chí Phèo trong truyện ngắn cùng tên của Nam Cao lại phải chịu nỗi đau đớn về mặt tinh thần bị mọi người đẩy thoát khỏi xã hội, cự tuyệt quyền cơ bản nhất đó là quyền làm người. Đọc tác phẩm toàn bộ chúng ta sẽ không còn khỏi xót xa với những nỗi khổ đau Chí Phèo phải chịu đựng, để từ đó toàn bộ chúng ta cảm nhận được tấm lòng nhân đạo, thâm thúy và Nam cao dành riêng cho Chí Phèo từ đó cứu rỗi linh hồn đầy tội lỗi, rồi đây khao khát được làm người nơi Chí Phèo.
Cả cuộc sống Chí Phèo vốn là một số trong những lượng 0 tròn trĩnh, không cha, không mẹ, không nhà cửa, không tấc đất cắm dùi, ngay từ khi sinh ra chí đã biết thành cha mẹ ruồng bỏ quân hắn vào cái váy đụp rách nát bỏ ở cái lò gạch cũ vắng người qua lại, như mong ước thay một anh thả ông luôn trải qua nhìn thấy hắn từ đó chị lớn lên trong tình thương và sự nuôi nấng của toàn bộ dân làng Vũ Đại. Năm 18 tuổi Chí làm canh điền cho nhà lý kiến. Khi đó hắn là một anh nông dân hiền lành, chăm chỉ, hắn đã và đang từng mơ về một ngôi nhà tại đó vợ chồng niềm sung sướng bên nhau, vợ dệt vải nuôi tằm, chồng cuốc mướn cày thuê, rồi chúng bỏ một con lợn ra nuôi khá giả thì mua dăm ba sào ruộng. Nhưng có ai ngờ thân phận nô lệ đâu khiến cho hắn yên khi thói dâm dục của bà 3 ý kiến nổi lên cùng thói ghen tuông của lão cũng là lúc Chí Phèo bị đẩy vào tù để rồi 7, 8 năm tiếp theo ra tù chí đang trở thành con quỷ dữ của toàn bộ làng vũ đại bị mọi người xa lánh, sợ hãi.
Hắn về lớp này trông khác hoàn toàn không còn ai nhận ra Chí là ai, cái đầu cạo trọc lốc, cái răng cao trắng hơn, cái mắt đen lại rất cơn cơn trông đặc như thằng răng đá, hắn mặc cái quần đen, cái áo tay vàng, cái ngực phanh để lộ những hình chạm trổ rồng phượng, cái chân hình một ông tướng cầm trùy trông gớm chết. Không chỉ thay đổi về nhân hình, chí còn thay đổi cả về nhân tính, hắn về ngày hôm trước, hôm sau đã thấy hắn ngồi uống rượu với thịt chó từ trưa đến chiều say là hắn chửi. Hắn chửi trời, chửi đất, chửi cả dân làng Vũ Đại nhưng chẳng ai đáp lại tức mình hắn chỉ đứa chết mẹ nào đẻ ra thằng Chí Phèo. Không phải ngẫu nhiên mà mở đầu tác phẩm, Nam Cao đã khởi đầu bằng tiếng chửi của chí, tiếng chửi của chí thể hiện sự khát khao muốn được giao hòa, giao cảm với con người với cuộc sống. Nhưng đáp lại tiếng chửi của chí chỉ là tiếng của ba con chó giữ, là con người vậy mà chỉ có 3 con chó dữ đáp lại tiếng hắn. Vậy chẳng khác nào hắn đã biết thành đánh tụt từ hàng con người xuống hàng loài vật, chính trong cơn say ấy ý chí đã biết thành Bá Kiến tận dụng biến hắn trở thành tay sai đắc lực của lão từ khi hắn đang trở thành con quỷ dữ của làng vũ đại, phá nát biết bao mái ấm gia đình.
Đọc tác phẩm ta cứ tưởng rằng cuộc sống của chí sẽ trượt dài trên con phố của yếu tố tha hóa và biến chất, tuy nhiên với tấm lòng nhân đạo cao cả, Nam Cao không hề trách giận Chí Phèo và ngược lại ngòi bút của ông khuynh hướng về nhân vật vẫn tràn trề yêu thương. Ông đã cho Chí Phèo gặp Thị Nở để rồi cuộc gặp gỡ ngẫu nhiên nhưng định mệnh này đã khơi gợi tính người nơi Chí Phèo, với lại ở Chí Phèo khát khao được làm người, ban đầu chí phèo gặp Thị Nở chỉ bằng bản tính thú vật của một gã say rượu nhưng nào ngờ Thị Nở người đàn bà xấu như ma chê quỷ hờn ấy lại là nguồn ánh sáng duy nhất đã nhói vào trái tim đã cằn cỗi, u mê của Chí Phèo để lấy Chí Phèo trở về thoát khỏi tội lỗi. Sau đêm ăn nằm với Thị Nở, lần thứ nhất sau những cơn say Chí hoàn toàn tỉnh táo.
Hắn cảm thấy như mặt trời đã lên rất cao và nắng vàng rực rỡ, người hắn nghe thấy tiếng của những người dân đi chợ về, tiếng của anh thuyền chài có mái chèo đuổi cá . Những âm thanh này hôm nào mà chẳng có nhưng ngày hôm nay hắn mới nghe thấy . Những âm thanh quen thuộc bỗng chắp cánh cho ước mơ rất mất thời hạn rồi trở lại để Chí Phèo chìm đắm trong hồi tưởng với ước mơ về một căn phòng nhỏ, một mái ấm gia đình niềm sung sướng. Đọc đến đây ta bỗng nhớ đến những tiếng sáo trong ‘Vợ Chồng A Phủ” của Tô Hoài . Chính tiếng sáo trong đêm tình ngày xuân đã khiến khao khát sống với Mị được trỗi dậy mãnh liệt… Tỉnh bơ trong dòng tâm ý Chí như thấy được tuổi già ốm đau bệnh tật nhưng sợ nhất vẫn là yếu tố cô độc. May mà Thị Nở bước vào không thì Thị khóc lên được mất. Thị cắp một chiếc rổ bên trong có đựng một nồi gì đậy vung, đó đó đó là nồi cháo hành thơm phức.
Thị Nở múc cháo ra bát cho Chí Phèo cầm lấy bát cháo hành trên tay Chí Phèo húp thật ngon lành, hắn chợt nhận ra cháo hành rất ngon và đấy là lần thứ nhất hắn được một người đàn bà cho mà tránh việc phải cướp giật. Chí Phèo cảm thấy yêu Thị Nở và mong ước Thị sẽ là cây cầu đưa Chí Phèo trở về làm người. Đã có ý kiến nhận xét Thị Nở đó đó là vị thiên sứ mà Nam Cao phải đến để thức tỉnh Chí Phèo. Thiên sứ ấy không còn đôi cánh của thiên thần nhưng lại sở hữu bàn tay ấm áp như ngọn gió, ngọn lửa, ngọn gió thổi bay lớp bụi u mê nơi trái tim còn ngọn lửa thiêu đốt lớp vỏ quỷ dữ cho Chí Phèo trở về làm con người lương thiện. Cùng với đôi tay ấm áp, bát cháo hành cũng là một yếu tố quan trọng lay tỉnh Chí Phèo, nó như một liều thuốc giải độc vượt giữa lớp men rượu thức tỉnh tâm hồn đầy tội lỗi của Chí Phèo, thế nhưng cuộc sống thật trớ trêu khi mà xã hội còn đầy rẫy những định kiến thì khao khát trở về với môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường của mỗi con người thực sự là rất trở ngại vất vả.
Thị Nở cùng tình yêu của thị in như một cây cầu vồng lung linh bảy sắc, xuất hiện rồi biến mất sau lượng mưa, chí chưa bước chân lên trên cầu thì cây cầu đã rút ván. Những lời cay độc của bà cô mà Thị Nở trút lên đầu chí phèo đã khiến hắn hiểu ra mọi chuyện. Chỉ trong chốc lát mọi kỳ vọng mọi ước mơ đều vỡ vụn quá đau khổ Chí Phèo lại tìm tới rượu nhưng rượu đang không hề đủ sức để làm mờ lý trí, rồi hắn ôm mặt khóc rưng rức. Phẫn uất , Chí Phèo xách dao đi trả thù miệng thì nói là đến nhà Thị nở để đâm chết con đĩ Nở, con khọm già. Nhưng chân lại đưa hắn đến nhà bá kiến .Có lẽ thời gian hiện nay hơn ai hết Chí Phèo đã hiểu ai mới là người đã xóa tên mình thoát khỏi cuốn sổ của những con người lương thiện trong cuộc sống tăm tối của Chí Phèo.
Giây phút hắn vung dao lên để kết liễu tên cáo già Bá Kiến là những khoảng chừng thời hạn ngắn rực rỡ nhất . Chí đã và đang phải quyên sinh , một chiếc chết quằn quại đau đớn trên vũng máu tươi trở về làm người. Câu hỏi của Chí “ai cho tao lương thiện? Làm thế nào để mất đi những vết mảnh trai trên mặt này” vút lên đầy đau đớn đánh thẳng vào bộ mặt xã hội đầy bất công lúc mấy giờ để lại nhiều trăn trở cho bạn đọc. Có lẽ Nam Cao chưa thực sự tìm ra lối thoát cho nhân vật của tớ nhưng cái chết của Chí Phèo đã thể hiện tấm lòng nhân đạo thâm thúy của Nam Cao. Nhà văn để nhân vật của tớ chết đi là mong ước chí phèo hoàn toàn có thể giữ lại chút lương thiện ở đầu cuối của tớ.
Với cách xây dựng nhân vật độc lạ, ngôn từ sắc lạnh giàu tính khẩu ngữ, câu văn giàu hình ảnh, giàu tính biểu cảm đã cho ta thấy được cuộc sống đầy đau khổ của những người dân nông dân trước cách mạng tháng 8 phải chịu và sự đồng cảm yêu thương trân trọng mà tác giả dành riêng cho họ.
Chí Phèo đã chết nhưng vẫn còn đấy đó những vướng mắc đầy ai oán không còn lời giải đáp, cùng với chị Dậu, anh Pha, Chí Phèo đã xác lập phải có một cuộc cách mạng để thay đổi môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường lúc bấy giờ. Đồng thời những nhân vật ấy nhắc nhở toàn bộ chúng ta phải ghi nhận trân trọng hơn những niềm sung sướng mà mình đang sẵn có, đồng thời phải ghi nhận góp sức để xây dựng môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường ngày một tốt đẹp hơn./.
9. Giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo mẫu 8
Tác phẩm Chí Phèo khép lại ở trang ở đầu cuối với một cảnh tượng đầy hãi hùng hai xác chết của hai con người – sinh vật. Cả hai đều làm người nhưng không phải là người: Bá Kiến và Chí Phèo. Máu me loang lỗ, lênh láng khắp hai cái xác khiến toàn bộ chúng ta giật mình tự hỏi và hỏi Nam Cao: Đâu là hiện thực? Đâu là nhân đạo?
Toàn truyện Chí Phèo là một sức căng. Nam Cao đã đưa người đọc lạc vào cung bậc rất khác nhau của những sự căng thẳng mệt mỏi về thần kinh bởi nhưng câu chửi choang choang của Chí, bởi những cơn nốc rượu như nước, bởi những lần rạch mặt ăn vạ ghê rợn. Tưởng thế đã là đáng nhớ lắm, Nam Cao còn bất thần đưa tay, lia ngòi bút một lần cuối để kết thúc bản nhạc của tớ, cả trang sách như rung lên khi Chí vung dao chém vào người Bá Kiến và tự kết thúc cuộc sống mình.
Khi Tắt đèn của Ngô Tất Tố, Bước đường cùng của Nguyễn Công Hoan… Ra đời, mấy ai còn tồn tại thể tưởng tượng tới một cảnh đời nào bần hàn hơn, bế tắc hơn, tủi cực hơn thế. Tưởng như môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường chị Dậu và anh Pha đã là tột cùng của nỗi khổ đau ở đời. Nhưng cùng hơn hết những con người bần hàn đó, vẫn vẫn đang còn Chí Phèo đã bước ra từ trang sách của Nam Cao, là hiện thân khá đầy đủ của “những gì là khốn khổ, tủi nhục nhất của người dân cùng ở một nước thuộc địa: bị giày đạp, bị cào xé, bị hủy hoại cả nhân tính lẫn nhân hình. Chị Dậu, anh Pha dù có khổ mấy vẫn được công nhận là người. Còn Chí, con người hiền lành, chất phác qua lần vào tù ra tội đã bán cả nhân tính, nhân hình để trở thành con quỷ dữ làng Vũ Đại.
Thoát được cửa tù con, Chí Phèo lại ra vào cửa tù lớn và lần này thì mãi mãi, Chí bị khóa chặt trong cuộc sống thú vật mà chính sách “ban” cho. Từng ấy xấu số đáng được khiến cho nhân vật nổi loạn lắm, nhưng ngòi bút Nam Cao tỉnh táo và tinh xảo, đủ Đk cùng nhân vật đi đến cuối truyện. Mọi cái được thổi lên với mức độ cao hơn khi Chí Phèo với ý định đến nhà thị Nở, quen chân thuận đường lại đến nhà Bá Kiến; vô tình một cách có ý thức, Nam Cao cho nhân vật của tớ lại đi lệch đường, nhưng đúng hướng, đúng cái đích mà Nam Cao vạch ra cho nhân vật của tớ. Cái chết của Bá Kiến đầy bất thần, không còn ai nghĩ rằng con cáo già như Bá Kiến lại hoàn toàn có thể chết nhanh gọn đến thế. Với Chí Phèo thì không còn gì là không thể bởi sự liều lĩnh của hắn đã được tôi luyện từ lâu rồi trong xã hội cũ. Nam Cao luôn đi tìm nhân phẩm và tình thương yêu chân thực ở những người dân lao động cùng khổ, bị giày xéo và khinh bỉ. Đây cũng là yếu tố “hai con mắt” mà Nam Cao luôn hướng tới, là điểm lưu ý cơ bản của chủ nghĩa hiện thực và nhân đạo của Nam Cao.
“Trong mảng sáng tác về nông dân của Nam Cao, người đọc thường gặp những nhân vật xấu xí, thô lỗ cục cằn và những chuyện nhục nhã của tớ. Chính vì thế mà một số trong những người dân tỏ ra không tin giá trị hiện thực và nhân đạo của ngòi bút Nam Cao. Có biết đâu rằng, chính với đám nhân vật “có yếu tố” này mà cái nhìn hiện thực và quan điểm nhân đạo của nhà văn mới thể hiện rõ, khá đầy đủ nhất (Nguyễn Hoành Khung). Nam Cao tỏ ra là một cây bút tinh xảo với cái nhìn tinh xảo, nhạy cảm trên bình diện xung đột giai cấp. Với Bá Kiến, Nam Cao chứng tỏ mình hiểu rất sâu xa bản chất của giai cấp phong kiến địa chủ. Với Chí Phèo, Nam Cao cũng chứng tỏ một tâm hồn biết đào sâu, tìm tòi, khơi những nguồn chưa khơi để tìm ra một điển hình nhất của một hạng người cùng hơn hết dân cùng, toàn bộ chúng ta quen gọi đó là hình tượng nhân vật “lưu manh hóa”.
Qua cách xây dựng những xung đột, xích míc của truyện. Nam Cao đã chứng tỏ một cảnh sắc hiện thực rất là rõ ràng, mãnh liệt. Ông thấy rõ rằng mối xung đột, mân thuẫn giai cấp ở nông dân – địa chủ, nhất là nông dân đã chín muồi đã tới mức thâm thúy và không gì hoàn toàn có thể xoa dịu. Nam Cao xây dựng quan hệ Bá Kiến – Chí Phèo trở nên rất là nóng giãy, mối tình dang dở với Thị Nở cũng là cách đổ thêm dầu vào lửa, biến cơn say, cơn buồn, cơn thất tình ở Chí Phèo thành lòng căm hận, tức tối, quyết đến nhà Thị Nở để trả thù. Quy luật lại không phải thế, quy luật đã nâng Chí đi nhưng là đến nhà Bá Kiến, chứ không phải ai khác. Kẻ đáng giết Bá Kiến.
Với cái kết thúc bất thần kinh hoàng của thiên truyện ngắn, Nam Cao đã cho toàn bộ chúng ta thấy kết quả tất yếu sẽ xẩy ra, điều này không thể tránh khỏi. Giai cấp thống trị hoàn toàn có thể khôn ngoan, giảo quyệt, mánh khóe, hoàn toàn có thể đàn áp, làm lu mờ cả ý thức của người dân thì vẫn còn đấy âm ỉ trong người dân ngọn lửa của lòng căm thù, chán ghét những kẻ bóc lột mình, ở Chí, mặc dầu tâm trí tê liệt, mọi cái bị “xóa sổ” trong trí nhớ của Chí thì tận trong cơn say, hắn vẫn như mơ màng nhận thấy một điều gì. Đoạn Chí quyết đến nhà Thị Nở để trả thù là biểu lộ hình thức bề ngoài, trong tiềm thức chỉ có Bá Kiến, sâu xa nhất trong quá khứ là Bá Kiến, Thị Nở chỉ là hiện tại. Mọi bức bối, uất ức dồn đến lâu ngày, càng dồn nén xuống thì ắt sẽ có được ngày bùng nổ. Sự chịu đựng quá tải đã làm bừng tỉnh cơn dại trong Chí, anh quyết đi trả thù đời, đi “đòi nợ”.
Ngòi bút của Nam Cao phải vững vàng lắm trên lập trường của chủ nghĩa hiện thực và chủ nghĩa nhân đạo thì mới có những trang viết rành rọt, tỉnh táo đến như vậy. Ông tin rằng trong huyết quản của Chí Phèo vẫn chưa cạn hết dòng máu của người nông dân lao động nên đã cho Chí xách dao đến nhà Bá Kiến, không đòi rượu, đòi tiền mà để đòi lại bộ mặt và tâm hồn tôi đã biết thành phá nát, tước đoạt. Chỉ có lòng nhân đạo cao cả mới hoàn toàn có thể nhìn thấy được ở con người quái dị như Chí Phèo một lòng thiết tha ham sống. Chỉ có Nam Cao mới thấu hiểu sự khao khát được trở lại làm người của Chí, đó là lúc ông miêu tả “tiếng đời thường” thông qua sự cảm thụ của Chí.
Năm ngày liền Chí hiền khô, thậm chí còn không uống một ngụm rượu. Đó là nhờ có Thị Nở đà mang tình yêu thương đến với Chí, tuy nhiên đó là thứ tình cảm dở hơi, không ý thức. Chi tiết bát cháo hành nóng hổi đã sưởi ấm lại con người Chí, kéo hắn về với cuộc sống. Khốn nạn thay, xã hội phong kiến đương thời cũng không để Chí yên thân mà hưởng niềm niềm sung sướng nhỏ bé đó, bà cô của Thị Nở cũng đó đó là một thứ công cụ của xã hội đầy định kiến, ngăn cản Thị Nở trở lại với Chí. Khi bàn tay nhân đạo đã rụt lại, Chí Phèo lại trở về với con người hằng ngày của tớ: say rượu, hung dữ. Nhưng chính quãng thời hạn rất ít được sống bên Thị Nở đã tác động vào tâm ý của Chí.
Lúc này, anh có ý thức sống và cống hiến cho chính mình hơn, yên cầu cho mình một lẽ sống, một sự công minh đã biết thành tước đoạt. Giết chết Bá Kiến mới chỉ đạt tới được một nửa việc làm, Chí Phèo hoàn thành xong nốt “việc làm” còn sót lại bằng phương pháp tự giết luôn cả mình. Nếu còn sống, Chí Phèo vẫn tiếp tục cuộc sống quỷ dữ của tớ, vẫn phải đối chọi với con trai của Bá Kiến. Ta còn nhớ Nam Cao đã cho một nhân vật của tớ ăn bả chó tự tử, đó là lão Hạc. Nay ta lại thấy Chí Phèo tự kết liễu mình. Phải chăng, với tâm ý riêng của Nam Cao, những con người quá khốn khổ, quá cùng quẫn thì chỉ có cái chết mới giải thoát được toàn bộ? Chí Phèo phải chết mới chấm hết cuộc sống nhục nhã của tớ để hóa kiếp sang một con người khác tốt đẹp hơn?
Chí Phèo chỉ ao ước trở lại làm một người lao động thông thường với mối tình Thị Nở, nhưng không được. Cách xây dựng nhân vật của Nam Cao thật độc lạ. Chí Phèo vừa là một gã mất trí, công cụ nguy hiểm trong tay bọn thống trị, lại vừa là nô lệ thức tỉnh, trở thành con người dân có đầu óc sáng suốt nhất của làng Vũ Đại khi để ra những vướng mắc có ý nghĩa khái quát thâm thúy vượt quá mức cần thiết thường ngày, vượt quá tầm khôn ngoan lọc lõi của Bá Kiến: “Ai cho tao lương thiện? Làm thế nào cho mất được những vết mảnh chai trên mặt này?” Nỗi ray rứt rất con người, đầy nhân văn nó lại được thốt ra từ miệng một kẻ chuyên uống rượu say mềm. Bá Kiến cũng bất thần, mất cảnh giác nên Chí đã thuận tiện và đơn thuần và giản dị sát hại. Diễn biến rất hợp lý, từng rõ ràng nhỏ thường rất tôn trọng “chủ nghĩa hiện thực”.
Chí Phèo ngay tiếp theo này cũng tự kết liễu đời mình bởi trong mức chừng thời hạn ngắn điên cuồng đó, hắn đã tỉnh táo hơn bao giờ hết và ý thức được mọi điều mình làm. Không tự giết, Chí Phèo cũng tiếp tục phải chết vì con trai Bá Kiên còn đó, vì bao đối tượng người dùng khác luôn nhăm nhe muốn xóa sổ hắn. Giết được Bá Kiến, Chí Phèo như lấy lại được thanh danh cho mình, như đã hài lòng về bản thân, cảm thấy tránh việc phải sống để đòi nợ ai nữa. Hắn không chết cũng tiếp tục không hề ai cho hắn tiền uống rượu, không hề Bá Kiến cho hắn rạch mặt ăn vạ nên hắn chết. Có những cái chết bế tắc, nhưng cái chết của Chí Phèo lại là bước mở đầu cho việc sống, cho việc tháo cũi xổ lồng, giải thoát cho chính mình.
Viết nên những trang sách ấy, Nam Cao vẫn chưa ý thức khá đầy đủ về sức mạnh vĩ đại của quần chúng lao động, sức công phá mãnh liệt của những kiếp người nô lệ, nhưng ông đã lờ mờ nhận thấy một sức sống tiềm tàng trong con người lao động bị áp bức. Đằng sau sự dàm chém hài hùng kia có cái gì như thể yếu tố vật vã vô vọng đang cố vùng vầy để thoát khỏi nó. Bi kịch của Chí không phải là yếu tố nghèo hèn vật chất, thứ vị xã hội mà ở đoạn là người mà không được xã hội loài người dung nạp. Sống trong sự thờ ơ lẫn sợ hãi, xa lánh của mọi người càng làm cho Chí cùng thêm, liều thêm vào cho tới lúc ý thức được điều này thì hắn chỉ từ biết tìm tới cái chết.
Thực ra, trong chuỗi ngày dài trong đời hắn, hắn không hề biết mình đang sống, hắn chưa nghe biết cái chết nghĩa là hắn chưa sống. Kết thúc truyện hắn đã tìm tới cái chết, cũng là lúc hắn nhận ra được môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường thú vật của hắn. Còn Bá Kiến, sẽ còn Chí Phèo. Hết Bá Kiến, Chí Phèo cũng không tồn tại. Ở đây ta còn thấy một sự thâm thúy sâu xa của Nam Cao khi cho toàn bộ hai nhân vật tồn tại tuy nhiên tuy nhiên và có vai trò tác động lẫn nhau. Nếu không phải là Bá Kiến thì anh Chí rất mất thời hạn rồi chưa phải đã là Chí Phèo giờ đây. Bởi ở Bá Kiến là cả sự khôn ngoan lọc lừa, một kẻ biết ném đá giấu tay.
Nam Cao có lần đã nói: Nghệ thuật tránh việc phải là ánh trăng lừa tránh việc là ánh trăng lừa dối. Nghệ thuật hoàn toàn có thể chỉ là tiếng đau khổ kia, thoát ra từ kiếp lầm than. Đó là lời của Điền (Trăng sáng), nhưng cũng là nỗi do dự trong cuộc sống cầm bút của Nam Cao. Ngòi bút của ông khuynh hướng về người dân lao động nghèo khổ nhiều khi là những con người xấu xí như Chí Phèo, Thị Nở… Ông cố ý đưa cái khuôn mặt rách nát nát của Chí hay khuôn mặt kì khôi của Thị vào trang viết bởi chỉ với nhân vật như vậy, Nam Cao mới tố cáo hết sự tàn bạo của giai cấp thống trị và nỗi đau khổ tột cùng của người nô lệ.
Trong Chí Phèo,Nam Cao đã triệu tập xoáy sâu và làm nổi trội lên xích míc xã hội cơ bản ở nông thôn: đó là xích míc cực độ giữa người dân lao động bị I áp bức và bọn thống trị, địa chủ chuyên bóc lột. Kết cục bi thảm của truyện đó đó là kết quả tất yếu, không tránh khỏi xích míc đó. Nam Cao rất tôn trọng bút pháp hiện thực, vì vậy, khi viết ông không ngần ngại đưa vào truyện những rõ ràng trần tục như việc tả Chí Phèo và Thị Nở ở đêm trăng. Cả hai con người gàn dở ấy cũng khao khát yêu đương, cũng luôn có thể có những ham muốn rất con người, nếu ngòi bút Nam Cao không chân thực thì toàn bộ chúng ta không thể thấy hết điều này. Càng hiện thực, càng cho toàn bộ chúng ta thấy một Nam Cao đầy lòng vị tha, nhân ái, một tấm lòng nhân đạo cao cả.
Bi kịch ở cuối truyện là yếu tố tăng cấp cải tiến vượt bậc, tự giải phóng cho nhân vật. Nam Cao lồng cả tình cảm của tớ vào để gián tiếp thể hiện lòng căm thù thâm thúy của tớ riêng với chính sách và sự yêu thương, trân trọng với giai cấp nông dân. Bá Kiến chết đi là mong ước của yếu tố kết thúc một chính sách đen tối bất công. Chí Phèo chết đi là cách duy nhất Nam Cao hóa kiếp cho loài người đau khổ, chỉ có cái chết mới giải thoát được cho họ. Cái nhìn của Nam Cao tuy hơi cực đoan, bế tắc tuy nhiên nó phù thích hợp với logic của truyện ngắn. Khi cái xấu xa đã ăn vào thành tính cách, phẩm chất của con người thì không hề cách nào thay đổi được, chỉ chết đi mới rủ bỏ được toàn bộ. Tìm đến cái chết, nghĩa là Chí Phèo đang tìm kiếm sự sống, một môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường thực sự.
Truyện ngắn Chí Phèo đã ghi lại một sự nghiệp sáng tác lớn của Nam Cao. Ông hiểu rằng phải là hiện thực, văn học mới có ý nghĩa tố cáo thâm thúy chính sách, chỉ có hiện thực mới nhìn thấy hết nỗi đau khổ, dằn vặt trong người dân lao động, và chỉ có hiện thực mới làm nổi trội tấm lòng nhân đạo cao cả của nhà văn. Hành động quyết liệt bất thần của Chí Phèo trong truyện là một diễn biến hợp lý, thể hiện sự “tháo cũi xổ lồng” của người dân. Tuy nhiên Nam Cao mới chỉ nhìn thấy sự phản kháng ở một con người chứ chưa tồn tại ý thức về sức mạnh tiềm tàng trong quần chúng. Nam Cao mới nhìn vào Bá Kiến chứ chưa nhìn vào một trong những khối mạng lưới hệ thống giai cấp thống trị ở khắp giang sơn Việt Nam thuộc địa.
Qua truyện ngắn Chí Phèo, Nam Cao đã chứng tỏ là một cây viết hiện thực tinh xảo, là “thư kí trung thành với chủ của thời đại”, một tấm lòng nhân ái, rộng mở bị ám ảnh bởi số phận đau khổ của kiếp người nô lệ. Chính mảnh đất nền trống nơi ông sinh ra đã tác động, ảnh hưởng lớn tới sự nghiệp sáng tác của ông.
10. Giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo mẫu 9
Nam Cao được mệnh danh là nhà văn có tấm lòng nhân đạo lớn. Chính ông là người đã mang lại cho văn học Việt Nam một chiếc nhìn rõ ràng hơn về con người. Trong số đó có truyện ngắn Chí Phèo, đã làm nổi trội lên một ngòi bút luôn tha thiết tình yêu dành riêng cho con người.
Giá trị nhân đạo sẽ là giá trị cơ bản nhất của tác phẩm văn học chân chính, được tạo ra là niềm đồng cảm của nhà văn dành riêng cho những người dân dân và môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường.Luôn biết phương pháp nâng niu, trân trọng những giá trị của tớ. Bảo vệ họ bằng lẽ phải và lên án những điều xấu xa. Trong tác phẩm Chí Phèo của tớ, Nam Cao đã góp một tiếng nói nhân đạo thâm thúy, tình cảm gắn sát với số phận bi thương của tớ, mở ra cho họ một cách tâm ý theo phía khác và tha thiết trân trọng giá trị bên trong của tớ.
Ở Chí Phèo, lúc trước lúc về thành kẻ lưu manh. Hắn từng là một anh nông dân có trái tim lương thiện và ấm áp. Một người từng chỉ có ước mơ nho nhỏ “chồng cày cuốc mướn” và “vợ dệt vải” Đó là anh nông dân giàu lòng tự trọng, cái gì không thích thì hắn khinh, biết phân biệt giữa tình yêu cao thượng và tình cảm hứng nhục dục thấp hèn. Những lần bị bà ba gọi lên bóp chân cho, Chí Phèo chỉ cảm thấy nhục chứ đâu có yêu đương gì hắn đâu..
Nhưng, tiếp theo đó, Chí đang trở thành một con người khác, Bá Kiến, một tay sai đắc lực của chính sách thực dân phong kiến đã khiến Chí trở thành một người khác. Một kẻ lưu manh theo như đúng nghĩa. Chí không hề là một một anh nông dân hiền lành như đất, nơi ấy đã khiến trở thành “con quỷ dữ của làng Vũ Đại” . Qua đó là thái độ lên án phê phán gắt gao của Nam Cao dành riêng cho xã hội phong kiến lúc bấy giờ. Nhấn mạnh sự khốn cùng của con người..
Sau đó, Chí gặp Thị. Một cơn gió mang lại cho Chí giấc mơ năm xưa, con người năm xưa được thức tỉnh bằng bát cháo hành ấm nóng tình người. Chí lần thứ nhất được một người đàn bà cho cái gì đó. Mọi khi hắn toàn cướp giật, dọa nạt, Hắn thấy sợ, sợ già, sợ bệnh… và nhất là sợ đơn độc. Hắn khát khao trở lại thành người lương thiện, sự thèm khát lương thiện biết bao… “Thị Nở hoàn toàn có thể sống yên ổn với hắn thì sao với những người khác lại không thể được” Nam Cao đã nâng cao giá trị của một kẻ lưu manh, để hắn nhận ra số phận của tớ. Qua đó xác lập khát khao được sống làm người chính đáng của tớ.
Nhưng, Chí Phèo ở đầu cuối cũng chết, cái chết như một vòng luẩn quẩn không vấn đáp. Và Chí chỉ từ là con người trên ngưỡng cửa của yếu tố lương thiện. Cái chết Chí Phèo là hồi chuông báo động, mang tới sự lên tiếng vì chính sách thực dân đã đàn áp và tha hóa con người. Nam Cao không hề có ý định hạ nhục người nông dân , trái lại ông đã xác lập cao giá trị nhân phẩm của tớ. Điều đó chứng tỏ một con mắt luôn biết nhìn đời nhìn người rất mực thâm thúy của ông.
Nam Cao thực là một nhà nhân đạo từ trong cốt tủy. Những gì ông viết đều chắt từ bầu huyết quản, trái tim dành riêng cho con người. Chí phèo xứng danh là một tác phẩm mang giá trị nhân đạo thâm thúy, khi thời hạn có qua đi, nhìn lại ta vẫn nhìn thấy một chí phèo ngật ngưỡng bước ra. Khẳng định giá trị một tác phẩm chân chính và nhân đạo thâm thúy, độc lạ.
11. Giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo mẫu 10
Trong dòng văn học hiện thực phê phán 1930-1945 Nam Cao là người đến sau, trước này đã có những cây bút như Ngô Tất Tố, Nguyễn Công Hoan.Nhưng có lẽ rằng với Chí Phèo, Nam Cao đã đem lại cho toàn bộ chúng ta những ấn tượng mạnh mẽ và tự tin không thể quên về bức tranh đen tối ngột ngạt ,bế tắc của nông thôn Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám, đồng thời thức tỉnh cái phần lương tri tốt đẹp tuyệt vời nhất của con người, khơi dậy lòng chán ghét cái xã hội tàn ác đã chà đạp lên nhân phẩm cuả con người, thương xót, cảm thông với những thân phận cùng đinh bị giày vò, tha hóa trong chính sách cũ.
Căm ghét xã hôi thực dân phong kiến thối nát, phê phán mãnh liệt những thế lực thống trị xã hội, trên cơ sở cảm thông,yêu thương con người, nhất là những con người bị vùi dập, chà đạp, đó là cảm hứng chung của những nhà văn hiện thực phê phán quy trình 30-45. Tuy nhiên,trong tác phẩm Chí Phèo, Nam Cao đã mày mò hiện thực ấy bằng một chiếc nhìn riêng không liên quan gì đến nhau. Nam Cao không trực tiếp miêu tả quy trình bần hàn, đói cơm, rách nát áo dù đó là một hiện thực phổ cập lúc bấy giờ.
Nhà văn trăn trở, suy ngẫm nhiều hơn nữa đến một hiện thực con người: con người không được là chính mình, thậm chí còn không cò được là con người mà trở thành con “quỉ dữ”, do những thủ đoạn thâm độc và sự chà đạp của một thế lực thống trị tàn bạo. Với một chiếc nhìn sắc bén, đầy tính nhân văn, bằng kĩ năng phân tích lý giải hiện thực rất là tinh xảo, bằng vốn sống dồi dào và trái tim nhân ái chan chứa yêu thương, nhà văn đã xây hình thành một tác phẩm với những giá trị hiện thực và nhân đạo rực rỡ không thể tìm thấy ở những nhà văn cùng thời.
Phải nói rằng trong bất kể tác phẩm nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp chân chính nào, giá trị hiện thực bao giờ cũng đi liền với giá trị nhân đạo. Tác phẩm càng xuất sắc, những giá trị ấy càng thẫm thấu và thống nhất với nhau khó tách rời. Chí Phèo của Nam Cao cũng không nằn ngoài quy luật ấy. Đi vào tác phẩm mở đầu là cảnh Chí Phèo ngất ngưỡng trên đường vừa đi vừa chửi, từ trời đến người đã sinh ra hắn, tiếng chửi hằn học, cay độc và chua xót. Kết thúc là cảnh Chí Phèo giãy đành đạch giữa bao nhiêu là máu tươi.
Bao trùm lên toàn bộ, tác phẩm ám ảnh ta một không khí ngột ngạt, bế tắc đến kinh khủng, đầy những xích míc không thể dung hòa của một làng quê Việt Nam trước Cách mạng, với bao cảnh cướp bóc, dọa nạt, giết chóc, ăn vạ gây gổ v.v.. trong số đó Chí Phèo hiện lên như một hiện tượng kỳ lạ điển hình. Ta hãy lắng nghe nhà văn miêu tả: “Bây giờ thì hắn trở thành người không tuổi rồi. Ba mươi tám hay ba mươi chín? Bốn mươi hay ngoài bốn mươi. Cái mặt hắn không trẻ cũng không già ; nó không phải là mặt người : nó là một loài vật lạ, nhìn mặt những loài vật có bao giờ biết tuổi?.
Sau khi ở tù về, hắn đang trở thành một con quỷ dữ của làng Vũ Đại mà không tự biết. Cuộc đời hắn không còn ngày tháng bởi những cơn say triền miên. Hắn ăn trong lúc say, thức dậy vẫn còn đấy say, đập đầu rạch mặt, chửi bới, dọa nạt trong lúc say, uống rượu trong lúc say, để rồi say nưa, say vô tận. Chưa bao giờ hắn tỉnh và có lẽ rằng chưa bao giờ hắn tỉnh để nhớ hắn có ở đời …..Hắn đâu biết hắn đã phá biết bao cơ nghiệp, đập bao cảnh yên vui, đập đổ bao nhiêu niềm sung sướng, làm chảy máu và nước mắt của bao nhiêu người lương thiện …Tất cả dân làng đều sợ hắn và tránh mặt hắn …” Đoạn văn chất chứ bao nỗi thống khổ của một thân phận đang không hề tồn tại được môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường của một con người. Những khả năng nhận ra vốn có của một con người hầu như bị phá hủy, chỉ từ lại khả năng đâm chém, phá phách.
Chí Phèo đã biết thành phá hủy nhân hình lẫn nhân tính như vậy là bởi do đâu? Chúng ta thấy nhà văn không triệu tập miêu tả dông dài quy trình tha hóa này mà dường như ông thiên về lí giải và phân tích đâu là cái cội nguồn sâu xa dẫn đến thảm kịch đó, chỉ bằng một số trong những phác thảo đơn sơ về Bá kiến, về nhà tù thực dân, về bà cô Thị nở, về dư luận xã hội …Tong hàng loạt mối link ấy, toàn bộ chúng ta thuận tiện và đơn thuần và giản dị nhận ra: sở dĩ Chí Phèo từ một thanh niên hiền lành như cục đất hóa thành con quỷ dữ là chính bới Chí, ngay từ thủa lọt lòng đã thiếu hẳn tình ấp ủ yêu thương ,đặc biệt quan trọng khi lớn lên chỉ được đối xử bằng rẻ khinh, thô bạo và tàn nhẫn. Thủ phạm trực tiếp là Bá Kiến được nhà văn miêu tả là một con cáo già “ khôn rốc đời”, “kẻ ném đá giấu tay”, “già đời trong nghề đục khoét”, biết thế nào là “ mềm nắn rắn buông”,” Hay ngấm ngầm đẫy người ta xuống sông, nhưng lại dắt nó lên để nó đền ơn.
Hay đập bàn đập ghế đòi cho được năm đồng, nhưng rồi vứt lại trả năm hào vì thương anh túng quá!”. Chính hắn đã lập mưu đẫy Chí Phèo vào tù và tiếp theo đó sử dụng Chí Phèo như một tay sai đắc lực phục vụ cho quyền lợi và mưu đồ đen tối của tớ. Không có Bá Kiến thì không còn chí Phèo, Chí Phèo không riêng gì có là thành phầm của yếu tố thống trị mà còn là một phương tiện đi lại tối ưu để thống trị: “Không có mấy thằng đầu bò thì lấy ai mà trị mấy thằng đầu bò”, Chính Bá Kiến đã rút ra kết luận mà theo hắn rất chí lí ấy. Là một kẻ nham hiểm ,nhẫn tâm nhưng Bá Kiến lại hiện ra bên phía ngoài là một kẻ ôn hòa, xởi lởi, biết điều, khiến người đời phải nhìn hắn bằng cặp mắt “kính cẩn” …
Vì thế mà hắn lường gạt không biết bao nhiêu người dân chất phát lương thiện. Chí Phèo trở thành tay chân đắc lực của hắn; thật sự bị trở thành công xuất sắc cụ, phương tiện đi lại thống trị cho quân địch của tớ mà không tự biết. Bá Kiến hiện ra trong tác phẩm như một nhân vật điển hình cho một bộ phận của giai cấp thống trị. Cùng với hắn là Lí Cường, Chánh Tổng, Đội Tảo, Bát Tùng …chính chúng đem lại không khí ngột ngạt không thở được cho nông thôn Việt Nam. …như một sự tương hỗ gián tiếp nhưng tích cực là khối mạng lưới hệ thống nhà tù dã man, dơ bẩn. Quá trình Chí Phèo ở tù không được miêu tả trực tiếp, chỉ biết khi vào tù Chí Phèo là người hiền lành lương thiện.
Ra khởi tù, hắn trở làng với cái vẻ hung đồ, ương ngạnh được học từ đó. Với bấy nhiêu thôi đã và đang quá đủ để ta cảm nhận. Bằng bút pháp độc lạ, tài hoa linh hoạt, giàu biến hóa, Nam Cao khi tả, khi kể theo một kết cấu tâm lí và mạch dẫn dắt của câu truyện với một phương pháp hình thức bề ngoài tưởng như khách quan, lạnh lùng và tàn nhẫn nhưng chất chứa bên trong biết bai nỗi niềm quằn quại,đau đớn trước thân phận của kiếp người. Lồng vào bức tranh hiện thực đó là thái độ yêu ghét, là cách phân tích và dánh giá những yếu tố về hiện thực mà nhà văn nêu lên. Ngay việc lựa chọn một nhân vật cùng đinh thống khổ nhất của xã hội làm đối tượng người dùng miêu tả và gửi gắm biết bao thông cảm, suy tư thương xót… tự nó đã mang nội dung nhân đạo. Nhưng giá trị nhân đạo của tác phẩm thể hiện triệu tập nhất ở quan điểm nhận của nhà văn riêng với nhân vật tha hóa đến tận cùng.
Nam Cao vẫn phát hiện trong chiều sâu của nhân vật bản tính tốt đẹp vốn dĩ, chỉ việc chút tình thương chạm khẽ vào là hoàn toàn có thể sống dậy mãnh liệt, tha thiết. Sự xuất hiện của Thị Nở có một ý nghĩa thật rực rỡ. Con người xấu đến “ma chê quỷ hờn, lại là nguồn ánh sáng duy nhất đã rọi vào chốn tăm tối của tâm hồn Chí Phèo, làm gợi dậy tính người ở nơi Chí Phèo. Sau cuộc gặp gỡ với Thị Nở, Chí Phèo giờ đây đã cảm nhận được ánh sáng, âm thanh của cuộc sống – tiếng chim vui vẻ, tiếng anh thuyền chèo gõ mái gọi cá, tiếng lao xao của của người đi chợ bán vải …
Đó là những âm thanh quen thuộc ngày nào chả có nhưng ngày hôm nay Chí mới nghe thấy. Chao ôi là buồn, trong cái phút tỉnh táo ấy Chí Phèo như đã trông thấy tuổi già, đói rét và cô độc – cái này còn sợ hơn hết ốm đau. Cũng may Thị Nở mang bát cháo tới, nhìn bát cháo hành bốc khói mà lòng Chí xao xuyến bâng khuâng: Hắn cảm thấy lòng thành trẻ con, hắn muốn làm nũng với thị như làm nũng với mẹ… Ôi sao mà hắn hiền! “Hắn thèm lương thiện – Hắn khao khát làm hòa với mọi người “… Từ một con quỷ dữ, nhờ Thị Nở, nói đúng hơn nhờ tình thương của Thị Nở, Chí thực sự trở lại làm người, với toàn bộ những khả năng vốn có. Một chút tình thương, dù là tình thương của một người dở hơi, bệnh hoạn, thô kệch, xấu xí … cũng đủ để làm sống dậy cả một bản tính người nơi Chí Phèo. Thế mới biết sức cảm hóa của tình thương kỳ diệu biết nhường nào! Bằng rõ ràng này, Nhà văn Nam Cao đã soi vào tác phẩm một ánh sáng nhân đạo thật đẹp tươi.
Thế nhưng đau đớn thay, rốt cuộc cái mơ ước nhỏ nhoi được làm người lương thiện đó của Chí không đến được với Chí – Ngay Thị Nở cũng không thể gắn bó với Chí – Chí hiểu mình không hề trở về với môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường của hiệp hội lương thiện được nữa. Xã hội đã cướp đi của Chí quyền làm người vĩnh viễn và không trả lại .Những vết dọc ngang trên mặt, kết quả của bao nhiêu cơn say, bao nhiêu lần đâm chém… đã bẻ gãy chiếc cầu nối Chí với cuộc sống.
Cái chết của Chí là lời kết tội đanh thép cái xã hội vô nhân đao, và cũng là tiếng kêu cứu về quyền làm người, cũng là tiếng gọi thảm thiết: Hãy yêu thương con người, Hãy cứu lấy con người. Đó là tư tưởng và tình cảm lớn mang giá trị nhân đạo thâm thúy mà toàn bộ chúng ta cảm nhận từ những trang sách của nhà văn Nam Cao.
——————————
VnDoc.com vừa trình làng tới bạn đọc 8 bài văn mẫu phân tích giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo của Nam Cao. Qua nội dung bài viết này bạn đọc có thế biết được những ý chính nên phải có để xây dựng được nội dung bài viết của riêng mình. Bạn đọc cần khái quát được tác giả, tác phẩm. Tác phẩm Chí Phèo được xem một siêu phẩm đó đó là nhờ ở giá trị nhân đạo vừa thâm thúy, vừa độc lạ, mới mẻ của tác phẩm. Giá trị nhân đạo là giá trị cơ bản cơ bản nhất của tác phẩm văn học chân chính, được tạo ra là niềm đồng cảm riêng với nỗi khổ đau của con người, sự nâng niu, trân trọng những nét trẻ trung trong tâm hồn con người; đồng thời tác phẩm đã và đang đứng về phía những nạn nhân mà lên án những thế lực tàn bạo chà đạp lên niềm sung sướng, quyền sống và phẩm giá của con người. Trong tác phẩm Chí Phèo Nam Cao đã thể hiện cái nhân đạo ở ở đoạn đã mày mò ra nỗi khổ bị đày đọa, lăng nhục, bị cự tuyệt quyền làm người của người lao động lương thiện. Qua số phận của Chí Phèo thì Nam Cao đã đã cất lên tiếng kêu cứu thảm thiết và đầy phẫn uất cho những người dân lao động lương thiện. Thái độ lên án nóng giãy những thế lực tàn bạo đã gây ra tấn thảm kịch đau thương cho những người dân lao động, còn được thể hiện ở thái độ trân trọng, nâng niu những nét trẻ trung người nông dân. Chí Phèo hình tượng một người nông dân bị tha hóa, là con quỷ của làng Vũ Đại. Nam Cao không hề có ý hạ nhục người nông dân mà trái lại đã thể hiện được nhân phẩm của tớ. Thị Nở một con người xấu ma chê quỷ hơn, nhưng trong Thị lại sở hữu tình yêu thương con người, khao khát niềm sung sướng. Đó đó đó là những cái nhìn nhân đạo của Nam Cao trong tác phẩm. Mong rằng với tóm tắt nội dung giá trị nhân đạo trong tác phẩm này bạn đọc sẽ có được thêm nhiều ý tưởng cũng như tài liệu để xây dựng nội dung bài viết của riêng mình nhé.
Trên đây VnDoc đã tổng hợp những bài văn mẫu Phân tích giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Chí Phèo của Nam Cao cho những bạn tìm hiểu thêm ý tưởng khi viết bài. Hi vọng qua nội dung bài viết bạn đọc hoàn toàn có thể học tập tốt hơn môn Ngữ văn lớp 11 nhé. Ngoài ra những bạn hoàn toàn có thể click more phân mục Soạn văn 11 mà VnDoc đã sẵn sàng sẵn sàng để học tốt hơn môn Ngữ văn lớp 11 và biết phương pháp soạn bài lớp 11 những bài Tác giả – Tác phẩm Ngữ Văn 11 trong sách Văn tập 1 và tập 2. Mời những em học viên, những thầy cô cùng những bậc phụ huynh tìm hiểu thêm.
Các bài liên quan đến tác phẩm:
Để thuận tiện hơn trong việc chia sẻ, trao đổi kinh nghiệm tay nghề tài liệu học tập cũng như giảng dạy. VnDoc.com mời bạn đọc cùng tham gia nhóm Tài liệu học tập lớp 11, Ôn thi khối C để sở hữu thêm tài liệu học tập nhé
Reply
9
0
Chia sẻ
Share Link Down Nếu hai giá trị cơ bản của tác phẩm Chí Phèo miễn phí
Bạn vừa đọc nội dung bài viết Với Một số hướng dẫn một cách rõ ràng hơn về Review Nếu hai giá trị cơ bản của tác phẩm Chí Phèo tiên tiến và phát triển nhất và Share Link Down Nếu hai giá trị cơ bản của tác phẩm Chí Phèo Free.
Thảo Luận vướng mắc về Nếu hai giá trị cơ bản của tác phẩm Chí Phèo
Nếu sau khi đọc nội dung bài viết Nếu hai giá trị cơ bản của tác phẩm Chí Phèo vẫn chưa hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comment ở cuối bài để Tác giả lý giải và hướng dẫn lại nha
#Nếu #hai #giá #trị #cơ #bản #của #tác #phẩm #Chí #Phèo