Kinh Nghiệm Hướng dẫn Cốt lõi tư tưởng nhân nghĩa là gì Mới Nhất
You đang tìm kiếm từ khóa Cốt lõi tư tưởng nhân nghĩa là gì được Cập Nhật vào lúc : 2022-11-28 06:49:09 . Với phương châm chia sẻ Bí quyết Hướng dẫn trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi tìm hiểu thêm nội dung bài viết vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comment ở cuối bài để Tác giả lý giải và hướng dẫn lại nha.
TƯ TƯỞNG NHÂN NGHĨA CỦA NGUYỄN TRÃI – Tác giả PGS.TS Hoàng Thúc Lân
22-12-2022
TƯ TƯỞNG NHÂN NGHĨA CỦA NGUYỄN TRÃI
PGS.TS Hoàng Thúc Lân – Khoa Triết học – ĐHSP Tp Hà Nội Thủ Đô
1. Đặt yếu tố
Nguyễn Trãi (1380 1442), là một trong những lãnh tụ kiệt xuất của trào lưu khởi nghĩa Lam Sơn. Ông có nhiều góp phần to lớn trong việc đưa ra đường lối, kế hoạch, sách lược chống quân Minh xâm lược và xây dựng nhà nước Lê sơ. Ông đã tổng kết những yếu tố có tính chất quy luật của yếu tố nghiệp đấu tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc bản địa trong lịch sử, trong số đó nêu bật tư tưởng nhân nghĩa có ý nghĩa quyết định hành động thắng lợi. Tư tưởng nhân nghĩa của ông Ra đời trong toàn cảnh giang sơn có nhiều dịch chuyển to lớn: Đó là yếu tố suy vong của nhà Trần bị nhà Hồ cướp ngôi, giặc Minh tận dụng tiến công xâm lược, đặt ách đô hộ. Bên cạnh đó, cha ông là Nguyễn Phi Khanh bị giặc Minh bắt đày sang Trung Quốc, ông muốn đi theo cha để hầu hạ, nhưng Nguyễn Phi Khanh khước từ và khuyên ông nên trở về lo cứu nước báo thù nhà.
Trong suốt 10 năm (1407 1417), Nguyễn Trãi tâm ý, trăn trở về một con phố cứu nước, cứu dân. Năm 1418, khi cuộc khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi lãnh đạo nổ ra, Nguyễn Trãi đã nhanh gọn tìm đường vào Thanh Hóa gặp Lê Lợi để trao Bình Ngô sách, trong số đó ông chủ trương dùng tư tưởng nhân nghĩa làm vũ khí đấu tranh. Tư tưởng nhân nghĩa của ông được thể hiện qua nhiều tác phẩm như: Quân trung từ mệnh tập (tập sách gồm những bài văn thư do Nguyễn Trãi thay mặt Lê Lợi viết gửi cho tướng tá nhà Minh, cũng như những lời văn răn dạy tướng sĩ trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn); Bình Ngô đại cáo (bản tổng kết 10 năm chống quân Minh xâm lược, có mức giá trị, ý nghĩa như Bản tuyên ngôn độc lập lần thứ hai của dân tộc bản địa); Một số bài chiếu, biểu viết thời Lê Thái Tổ và Lê Thái.
Tông (1433 – 1442); Lam Sơn thực lục (quyển lịch sử ký sự ghi chép về công cuộc 10 năm khởi nghĩa Lam Sơn do vua Lê Thái Tổ sai soạn vào năm 1432); Vĩnh Lăng thần đạo bi (bài văn bia ở Vĩnh Lăng, kể về thân thế, sự nghiệp của vua Lê Thái Tổ); Ức Trai thi tập ; Quốc âm thi tập (tập thơ chữ Nôm gồm 254 bài); Chí Linh sơn phú (bài phú bằng chữ Hán về nghĩa quân Lam Sơn rút quân lên núi Chí Linh lần thứ ba vào năm 1442); Băng Hồ sự lục (bài văn chữ Hán kể về cuộc sống của Trần Nguyên Hãn); Sách Luật thư (sách viết vào thời hạn 1440 1441).
2. Nội dung tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi
Nội dung tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi thể hiện trên nhiều nghành như:
- thức về độc lập lãnh thổ vương quốc dân tộc bản địa, an dân, trọng dân, ơn dân, thương dân, khoan dung, độ lượng, nhân tình thế thái và cầu hiền.
Trước hết, tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi thể hiện lòng yêu nước, tư tưởng độc lập dân tộc bản địa và niềm tự hào dân tộc bản địa thâm thúy. Trong bài Bình Ngô đại cáo, Nguyễn Trãi đã khăng định:
Như nước Đại Việt ta từ trước
Vốn xưng nền văn hiến đã lâu
Núi sông bờ cõi đã chia
Phong tục Bắc Nam cũng khác
Từ Triệu, Đinh, lí , Trần, bao đời gây nền độc lập
Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên xưng đế một phương
Tuy mạnh yếu nhiều lúc rất khác nhau Song hào kiệt đời nào thì cũng luôn có thể có [3]
Đây là lời tuyên bố với toàn toàn thế giới về một giang sơn Đại Việt độc lập. Đó là một giang sơn có nền văn hiến lâu lăm, có lãnh thổ núi sông bờ cõi, có phong tục rõ ràng, có nhà nước bao đời tiếp theo đó, có truyền thống cuội nguồn đấu tranh xây nền độc lập, có vị thế vương quốc ngang bằng với những triều đại Trung Quốc, có hào kiệt đời nào thì cũng luôn có thể có.
Tư tưởng nhân nghĩa về độc lập dân tộc bản địa của Nguyễn Trãi đã tiếp thu những tư tưởng truyền thống cuội nguồn dân tộc bản địa và tăng trưởng tư tưởng này lên một tầm cao mới. Nếu như trong bài thơ Nam quốc sơn hà, nam đế cư Ra đời ở thế kỷ thứ X, của Lý Thường Kiệt đã xác lập yếu tố về lãnh thổ và yếu tố về độc lập lãnh thổ dân tộc bản địa, nhưng toàn bộ là của vua, thì bước sang thế kỷ XV, tư tưởng độc lập dân tộc bản địa của Nguyễn Trãi trong bài Bình Ngô đại cáo đã tiếp tục tăng trưởng lên một bước cao hơn. Ngoài những yếu tố lãnh thổ và độc lập lãnh thổ dân tộc bản địa, thì giờ đây còn được tương hỗ update, mở rộng thêm nhiều yếu tố khác ví như: Đó là một dân tộc bản địa có nền văn hiến lâu lăm, có phong tục tập quán riêng, có nhà nước từ Triệu, Đinh, Lý, Trần tiếp theo đó, có truyền thống cuội nguồn đấu tranh xây nền dân tộc bản địa, có mối tương quan độc lập ngang hàng với những triều đại phong kiến Trung Quốc, có hào kiệt đời nào thì cũng luôn có thể có. Như vậy, tư tưởng độc lập dân tộc bản địa của Nguyễn Trãi, đã thể hiện lòng yêu nước, ý thức tự tôn dân tộc bản địa thâm thúy trở thành nội dung quan trọng nhất trong bản Tuyên ngôn độc lập lần thứ ba của nước Việt Nam.
Tư tưởng nhân nghĩa tuy nhiên đã được Nho giáo của Khổng – Mạnh nêu ra để dạy người Quân tử trong phép cai trị giang sơn, tuy nhiên Nguyễn Trãi đã vận dụng tư tưởng này vào tình hình rõ ràng ở việt nam và đưa ra một ý niệm khác. Rằng nhân nghĩa không riêng gì có là quan hệ giữa người với những người theo quan điểm của Nho giáo, mà là yên dân. Vì vậy, ngay ở phần đầu bài Bình Ngô đại cáo Nguyễn Trãi đã xác lập:
Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân
Quân điếu phạt trước lo trừ bạo [3]
Đây là tư tưởng đối nội, đối ngoại của Nguyễn Trãi, làm cơ sở cho đường lối đấu tranh trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, cũng như làm nền tảng tư tưởng cho công cuộc xây dựng nhà nước Lê sơ thịnh vượng. Đối nội là sử dụng đường lối nhân nghĩa. Nội dung cơ bản của đường lối nhân nghĩa là yên dân. Về tư tưởng đối ngoại là trừ bạo.
Theo Nguyễn Trãi, để yên dân, phải chăm sóc trừ bạo, chống mọi hành vi xâm lược và những thế lực áp bức, bóc lột nhân dân, tạo Đk cho dân có môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường bình yên, ấm no. Yên dân là phải hành vi thuận theo ý trời, phù thích hợp với lòng dân, dám xả thân chiến đấu quyết tử lấy yếu chống mạnh, lấy ít địch nhiều, lấy đại nghĩa thắng hung tàn, lấy chí nhân thay cường bạo. Tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi đã thừa kế truyền thống cuội nguồn dân tộc bản địa ở thời Lý Trần. Yên dân là kế sách giữ nước và chăm sóc thế nước của ông.
Tư tưởng Nhân nghĩa của Nguyễn Trãi không riêng gì có là quan hệ tốt đẹp giữa người với những người, mà còn là một tư tưởng trọng dân, biết ơn dân. Nho giáo Trung Quốc phân loại xã hội thành hai loại: Loại Quân tử và loại Tiểu nhân, trong số đó Quân tử là loại người dân có học, hiểu biết, có đức, có tài năng, là người cai trị; còn loại Tiểu nhân là loại người bị trị, thấp hèn, không còn học tập, kém hiểu biết. Thế nhưng trong suốt cuộc sống, Nguyễn Trãi không hề nói gì đến việc phân biệt của Nho giáo nói trên, mà hầu hết ông nói về người dân với quan điểm coi trọng dân và biết ơn dân. Ông nhận thức rằng: Lực lượng làm ra thóc gạo, cơm ăn, áo mặc là dân, rằng điện ngọc cung vàng của vua chúa cũng đều do mồ hôi nước mắt của dân mà có, thường nghĩ quy mô lớn lao, lộng lẫy đều là sức lao khổ của quân dân
Tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi còn là một thương dân. Khi nước nhà bị xâm lược, ông xót xa và bất bình trước những hành vi dã man của quân Minh xâm lược.
Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn
Vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ [3]
Ông tố cáo tội ác tày trời của quân Minh:
Độc ác thay trúc Nam Sơn không ghi hết tội
Dơ bẩn thay nước Đông Hải không rửa sạch mùi [3]
Ông day dứt với nỗi thống khổ của người dân: Trước họ Hồ thất đức, giặc Ngô lăng loàn, có người thì thân bị hãm ở tạc đình, có người danh bị buộc ở ngụy chức [6]. Hoặc mới rồi họ Hồ cướp nước, lật đổ tổ tông nhà Trần, trên dối triều đình, dưới khổ dân chúng. Nguyễn Trãi còn trực tiếp khuyên can nhà vua và những quan lại phải làm cho dân giầu, phải nuôi dưỡng và thương yêu dân Nguyện xin bệ hạ yêu thương nuôi dưỡng dân để nơi làng xóm quê thôn không hề tồn tại tiếng sầu than oán giận [8]. Hoặc nay những quan trấn thủ phủ vệ vâng mệnh Triều đình, chăn nuôi dân chúng ví như cha mẹ nuôi con, ai cũng hết lòng thương yêu [7].
Nguyễn Trãi là ngưởi rất thân thiện dân, thấu hiểu nỗi gian lao, vất vả của dân, cho nên vì thế nỗi lòng của ông luôn luôn nghĩ về dân, chia sẻ với nỗi cực khổ của dân dưới chính sách đô hộ của giặc Minh và sự áp bức, bóc lột của vua quan. Ông là một vị quan lại của triều đình dưới chính sách phong kiến, nếu theo Nho giáo ông phải có tư
tưởng trung quân, sống chết trung thành với chủ với vua. Nhưng riêng với ông lại khác, ông là người dân có tư tưởng Trung quân, ái quốc. Ông trung thành với chủ với vua bởi một tinh thần trách nhiệm rất cao với vua và với non sông giang sơn. Vì trung thành với chủ với vua, cho nên vì thế ông mới khuyên can vua phải yêu dân, thương dân. Ông khơi gợi những điều sâu sa, rõ ràng để vua thấu hiểu cảm thông, quan tâm đến quyền lợi của dân. Theo ông, vua có quan tâm đến dân, thương dân thì mới tập hợp được dân, mới khai thác được sức mạnh mẽ và tự tin của dân về vật chất lẫn tinh thần, mới xây dựng lực lượng hùng hậu của dân trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc bản địa, cũng như trong công cuộc xây dựng giang sơn phồn vinh. Vì vậy, tư tưởng nhân nghĩa của ông về Trung quân, ái quốc là trung thành với chủ với vua trên cơ sở yêu nước, đưa quyền lợi vương quốc, dân tộc bản địa lên số 1. Đó là yếu tố khác lạ giữa tư tưởng trung quân của ông với tư tưởng trung quân của Nho giáo Trung Quốc.
Trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc bản địa đầy gian truân quyết tử, mang tính chất chất chất một mất, một còn, tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi còn nêu cao tư tưởng Đại nghĩa.
Đem đại nghĩa thắng hung tàn
Lấy chí nhân thay cường bạo [3]
Đại nghĩa ở đấy là Chính nghĩa cao cả, nói cách khác là yếu tố quyết tử vì đai nghĩa. Nguyễn Trãi xác lập trong cuộc đấu tranh chống quân Minh xâm lược toàn bộ chúng ta là chính nghĩa. Chúng ta đem Chính nghĩa cao cả để chiến đấu, thắng lợi quân thù hung tàn, đồng thời toàn bộ chúng ta lấy sự hiểu biết của con người để thay cường bạo. Đó là sức mạnh mẽ và tự tin của lập trường chính nghĩa và trí tuệ con người Việt Nam.
Đối với quân địch, tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi còn là một khoan dung độ lượng, nhân tình thế thái. Đó là kế hoạch Tâm công- đánh vào lòng người. Nguyễn Trãi đã nghiên cứu và phân tích, chắt lọc những tinh hoa về binh pháp xưa để vận dụng vào rõ ràng cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc bản địa ở Việt Nam. Tâm công là dùng lý lẽ tác động vào tinh thần và ý thức của quân địch, nói rõ điều hơn, lẽ thiệt, thuyết phục, cảm hóa chúng, từ đó làm lung lay ý chí xâm lược, hàng ngũ của chúng rã rời, đồng ý con phố hòa giải, rút quân về nước. Tuy nhiên, kế hoạch Tâm công được nghĩa quân Lam Sơn kết phù thích hợp với trận chiến đấu trên mặt trận quân sự chiến lược có ý nghĩa quyết định hành động để đảm bảo thắng lợi.
Tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi riêng với quân địch khi chúng đã thất bại, đầu hàng là khoan dung. Với tư tưởng Đem đại nghĩa thắng hung tàn, Nguyễn Trãi chủ trương không giết quân địch để hả giận, mà còn tạo Đk cho chúng rút quân về nước một cách bảo vệ an toàn và uy tín và không mất thể diện. Ông viết thư cho Vương Thông rằng: Cầu đường sửa xong, thuyền xe sắm đủ, hai tuyến phố thủy lục, tùy từng ý muốn, đưa quân ra cõi, yên ổn muôn phần [8]. Quan điểm của ông là thắng không kiêu, bại không nản. Điều quan trọng là làm cho quân địch bại trận phải tâm phục, khẩu phục bởi tư tưởng nhân đạo cao cả của Đại Việt. Với ông, trả thù báo thù là thường tình của mọi người; mà không thích giết người là bản tâm của người nhân [8]. Lòng khoan dung và đức hiếu sinh riêng với tất cả quân địch trog tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi là yếu tố quy tụ trong ông truyền thống cuội nguồn và tính cách của dân tộc bản địa Việt Nam. Tư tưởng khoan dung riêng với quân địch là thể hiện một tầm nhìn xa, trông rộng có ý nghĩa kế hoạch, sách lược thâm thúy để thực thi tiềm năng ở đầu cuối là chấm hết trận chiến tranh, Phục hồi nền độc lập, lập lại hòa bình, thực thi yên dân nghĩ kế nước nhà trường cửu, tha cho mười vạn hùng binh. Gây lại hòa hảo cho hai nước, dập tắt trận chiến tranh cho muôn đời [9]. Theo Nguyễn Trãi, toàn bộ chúng ta thực thi khoan dung quân địch cũng vì vương quốc dân tộc bản địa, đem lại quyền lợi cho dân, cho nước.
Xã tắc từ đây vững chãi
Giang sơn từ đây thay đổi [3].
Tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi còn là một ý tưởng xây dựng một giang sơn thái bình, thịnh trị, trên thì vua sáng, tôi hiền, dưới thì muôn dân an vui, lạc nghiệp. Đó là ước mơ của nhân dân sau bao nhiêu năm trận chiến tranh giặc giã về một giang sơn quốc thái dân an, đồng thời cũng là yêu cầu lịch sử xây dựng và tăng trưởng giang sơn ở thời Lê sơ thế kỷ XV.
Tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi còn là một tư tưởng Cầu tài. Đây là yếu tố thể hiện vai trò trách nhiệm của Nguyễn Trãi với dân, với nước trước yêu cầu của lịch sử nêu lên. Lịch sử những triều đại trước đó xây dựng cỗ máy quan lại thường tiến hành bằng phương pháp tiến cử con cháu, họ hàng thân thích của vua chúa, quan lại. Điều đó dẫn tới chính sách thế tập kéo dãn. Chất lượng đội ngũ quan lại yếu kém, quen sống trong nhung lụa, xa dân, không thấy được môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường thực tiễn của dân, cũng như yêu cầu của giang sơn. Theo Nguyễn Trãi, nhà nước nên trọng dụng nhân tài. Nhân tài là từ nhân dân mà ra. Dân mới là yếu tố làm ra nền thái bình thịnh trị của giang sơn. Một chính sách chỉ thực sự thịnh trị khi mà người dân đem hết tài năng ra giúp sức. Chính vì vậy, trong Chiếu cầu hiền tài Nguyễn Trãi nêu rõ: Triều đình phải có chủ trương cầu hiền bằng nhiều cách thức như thông qua thi tuyển, hoặc tiến cử văn võ đại thần, công hầu, đại phu từ tam phẩm trở lên, từng người đều cử một người, hoặc ở triều đình, hoặc ở thôn dã, bất kể là đã xuất sĩ hay chưa, nếu có tài năng văn võ, hoàn toàn có thể trị dân, coi quân, thì tùy tài trao chức, hoặc ứng cử người dân có tài năng ở hàng kinh luân bị khuất ở hàng quân nhỏ, người hào kiệt náu ở nơi đồng nội, lẫn ở hàng binh lính, phải tự mình đề đạt để gánh vác việc dân, việc nước [11].
3. Kết luận
Tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi rất to lớn và thâm thúy, nó bao trùm cả cuộc sống hoạt động và sinh hoạt giải trí của ông. Nó có mức giá trị to lớn không những trong thời đại của ông, mà còn tồn tại giá tri riêng với những thời về sau. Nguyễn Trãi đã góp sức cả cuộc sống vì dân, vì nước, đem lại niềm tự hào cho dân tộc bản địa. Thế nhưng, cũng chính vì do đức cao, tâm sáng, luôn đưa quyền lợi dân tộc bản địa lên số 1 của ông, đã biết thành một số trong những quan lại nhà
Lê sơ chống đối. Ông có đủ tài năng, trí tuệ để vượt lên trên mọi trở ngại vất vả, thử thách của thời đại, nhưng ông lại thất bại bởi những tư tưởng nhỏ nhen, hèn kém, đố kỵ, tranh công. Sự vĩ đại của ông đã đẩy ông vào vụ án Lệ chi viên đầy máu và nước mắt. Sau 22 năm Tính từ lúc ngày Nguyễn Trãi bị tru di tam tộc, vua Lê Thánh Tông, anh minh, sáng suốt, đã xuống chiếu giải oan cho ông. Cuối cùng công lý đã được làm sáng tỏ Ức Trai tâm thượng quang Khuê tảo. Ông mãi mãi là một vị anh hùng dân tộc bản địa và tư tưởng của ông có ảnh hưởng thâm thúy riêng với toàn bộ tiến trình lịch sử của giang sơn về sau.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
sưu tầm và in, NXBKHXH. Tp Hà Nội Thủ Đô.
10. Nguyễn Trãi (1976), Nguyễn Trãi toàn tập, (Chiếu cầu hiền tài), Viện Sử học sưu tầm và in, NXBKHXH, Tp Hà Nội Thủ Đô.
Post by: admin admin22-12-2022
Reply
6
0
Chia sẻ
Chia Sẻ Link Cập nhật Cốt lõi tư tưởng nhân nghĩa là gì miễn phí
Bạn vừa tìm hiểu thêm nội dung bài viết Với Một số hướng dẫn một cách rõ ràng hơn về Review Cốt lõi tư tưởng nhân nghĩa là gì tiên tiến và phát triển nhất và Chia SẻLink Download Cốt lõi tư tưởng nhân nghĩa là gì miễn phí.
Giải đáp vướng mắc về Cốt lõi tư tưởng nhân nghĩa là gì
Nếu sau khi đọc nội dung bài viết Cốt lõi tư tưởng nhân nghĩa là gì vẫn chưa hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comment ở cuối bài để Admin lý giải và hướng dẫn lại nha
#Cốt #lõi #tư #tưởng #nhân #nghĩa #là #gì