Kinh Nghiệm Hướng dẫn Sự kiện làm thay đổi tình hình trận chiến tranh toàn thế giới thứ hai 2022
Quý khách đang tìm kiếm từ khóa Sự kiện làm thay đổi tình hình trận chiến tranh toàn thế giới thứ hai được Update vào lúc : 2022-05-08 10:38:08 . Với phương châm chia sẻ Mẹo về trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi đọc nội dung bài viết vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comment ở cuối bài để Mình lý giải và hướng dẫn lại nha.
Thế chiến 2 kết thúc sau 6 năm 1 ngày Tính từ lúc lúc Đức xâm lược Ba Lan vào trong ngày một/9/1939 và dấy lên cuộc xung đột toàn thế giới lần thứ hai của thế kỷ 20. Thời điểm chính thức kết thúc vào trong ngày 2/9/1945, Thế chiến 2 đã cướp đi sinh mạng của 60-80 triệu người, tương tự khoảng chừng 3% dân số toàn thế giới. Phần lớn những người dân thiệt mạng trong trận chiến đẫm máu nhất lịch sử là dân thường, trong số đó có 6 triệu người Do Thái bị sát hại ở những trại triệu tập phát xít trong cuộc thảm sát Holocaust.
Nội dung chính
- Tây Âu (1940–41)
- Địa Trung Hải
- Phe Trục tiến công Liên Xô
- Chiến tranh bùng nổ tại Thái Bình Dương (1941)
- Chặn đứng bước tiến của phe Trục
- Đồng Minh giành thế dữ thế chủ động (1943–44)
- Đồng Minh áp sát
- Trung Quốc
- Số người chết
- Hậu quả lâu dài
- Khối Đồng Minh
- Hậu quả
- Quân đội Trung Quốc trong trận Thường Đức
- Quân đội Australia sẵn sàng sẵn sàng khai hoả khẩu súng dã chiến 25 pao trong trận El Alamein thứ nhất
- Máy bay ném bom bổ nhào Stuka của Đức xuất hiện trên mặt trận Xô – Đức trong năm 1943
- Lực lượng Hải quân Hoa Kỳ tại vịnh Lingayen
- Wilhelm Keitel ký văn kiện đầu hàng của Đức Quốc Xã
- Hồng quân Liên Xô trong trận Stalingrad
- 1 tháng 9 1939 – 2 tháng 9 1945 (1939-09-01 – 1945-09-02)[a]
- (6 năm và 1 ngày)
- Khối Đồng Minh thắng lợi
- Đức Quốc Xã, Phát xít Ý và Đế quốc Nhật Bản sụp đổ
- Quân đội Đồng Minh chiếm đóng Đức, Nhật Bản, Áo; Cộng hòa Ý xây dựng, thay thế Vương quốc Ý
- Khởi đầu Kỷ nguyên hạt nhân
- Hội Quốc Liên giải thể, Liên Hiệp Quốc xây dựng
- Hoa Kỳ và Liên Xô trỗi dậy, trở thành hai siêu cường quốc của toàn thế giới; Chiến tranh Lạnh khởi đầu (xem Hậu quả của Chiến tranh toàn thế giới thứ hai)
Liên Xô
Hoa Kỳ
Đế quốc Anh
Trung Quốc- và nhiều nước khác…
Đức Quốc Xã
Đế quốc Nhật Bản
Vương quốc Ý- và nhiều nước khác…
Iosif Stalin
Franklin D. Roosevelt
Winston Churchill
Tưởng Giới Thạch
Adolf Hitler
Chiêu Hòa
Benito Mussolini
34.400.000[1]
16.100.000[2]
8.586.000[3]
k. 11.000.000[4]- và nhiều nước khác…
- k. 10.000.000
k. 4.100.000- và nhiều nước khác…
- Tử vong quân sự chiến lược:
- Trên 16.000.000
- Tử vong dân sự:
- Trên 45.000.000
- Tổng tử vong:
- Trên 61.000.000
- (1937–1945)
- …click more
- Tử vong quân sự chiến lược:
- Trên 8.000.000
- Tử vong dân sự:
- Trên 4.000.000
- Tổng tử vong:
- Trên 12.000.000
- (1937–1945)
- …click more
- Vào năm 1937 gần Thượng Hải, vụ giết hại, tra tấn và tiến công tù binh Nhật Bản và những thường dân Trung Quốc bị cáo buộc hợp tác với Nhật, được ghi lại trong tấm ảnh được chụp bởi người marketing thương mại Thụy Sĩ Tom Simmen.[234] (Năm 1996, con trai của Simmen phát hiện hình ảnh, hiển thị những người dân lính Trung Hoa Quốc Dân Đảng đã hành quyết dân chúng và binh lính Nhật bằng phương pháp chém đầu và xử bắn, cũng như tra tiến công khai minh bạch)[cần dẫn nguồn]
- Cuộc nổi loạn Tungchow tháng 8 năm 1937, lính Trung Quốc tuyển mộ bởi chính Nhật Bản đã nổi loạn và chuyển vào bên trong Tongzhou, Bắc Kinh, trước lúc tiến công thường dân Nhật Bản và giết chết 280 người.[cần dẫn nguồn]
- Quân Quốc Dân đảng ở tỉnh Hồ Bắc, vào tháng 5 năm 1943, ra lệnh cho toàn bộ thị xã chuyển đi và tiếp theo đó “cướp bóc” của cải còn sót lại, bất kỳ dân thường đã từ chối hoặc không chuyển đi, đều bị sát hại.[cần dẫn nguồn]
- Liên Xô: 21.000.000 người (theo tài liệu nghiên cứu và phân tích của Krivosheev năm 2005, số lượng này hoàn toàn có thể lên tới 26.600.000 người, gồm có 8,7 triệu quân nhân và hơn 18 triệu thường dân[235])
- Đức: 9.700.000 người (theo tài liệu nghiên cứu và phân tích năm 2000 của tiến sỹ Rüdiger Overmans, số lượng này gồm có 5.300.000 quân nhân, 3.170.000 thường dân và 1.400.000 người Đức ở những vương quốc khác)
- Ba Lan: 6.028.000 người (theo tài liệu của Viện IPN – Ba Lan năm 2000, số lượng này là 5.600.000 đến 5.800.000 người, trong số đó có tầm khoảng chừng 3.000.000 người Do Thái)
- Nam Tư: 1.600.000 người
- Pháp: 620.000 người
- Italia: 890.000 người [236]
- Tiệp Khắc: 364.000 người
- Hoa Kỳ: 325.000 người
- Anh: 320.000 người.
- Hoa Kỳ: khoảng chừng 300.000 người
- Nhật Bản: khoảng chừng 2.200.000 người
- Trung Quốc: ước tính 15-20.000.000 người[237]
- Hai miền Triều Tiên: khoảng chừng 1.000.000 người
- Ấn Độ: 2.587.000 người, chưa tính 5 triệu người chết do Nạn đói Bengal năm 1943
- Việt Nam: gần 2.000.000 người (hầu hết do Nạn đói năm Ất Dậu, năm 1944-1945)
- Indonesia: khoảng chừng 3.000.000 đến 4.000.000 người
- Những thiệt hại của những cường quốc châu Âu trong trận chiến này khiến họ mất đi thật nhiều khả năng quân sự chiến lược và kinh tế tài chính khả dĩ hoàn toàn có thể duy trì khối mạng lưới hệ thống thuộc địa. Trong khi đó những dân tộc bản địa thuộc địa đã chống lại một cách sống còn, quyết không nhân nhượng (như trường hợp Việt Nam, Algérie).[cần dẫn nguồn]
- Thời kỳ bị Đức chiếm đóng đã gây ra tác động thâm thúy đến tâm ý những dân tộc bản địa châu Âu. Họ nghe biết mất mát của trận chiến tranh và nỗi khổ đau khi phải chịu ách thống trị. Điều này không ít đã ảnh hưởng đến quyết tâm muốn trở lại cai trị những dân tộc bản địa thuộc địa của tớ. Đồng thời họ cũng nhận thức rằng sự tồn tại của chủ nghĩa thực dân và tư duy bá quyền trong quan hệ chính trị quốc tế đó đó là một trong những nguyên nhân dẫn đến trận chiến này. Các nước Đồng Minh đã ký kết Hiến chương Đại Tây Dương cam kết giải phóng cho những thuộc địa và giải trừ quân bị sau khi thế chiến thứ II kết thúc nhằm mục đích xây dựng một toàn thế giới mới tốt đẹp hơn và tránh lặp lại những trận chiến tương tự trong tương lai.[cần dẫn nguồn]
- Các cuộc chiếm đóng của Đức Quốc xã ở Bắc Phi và Nhật Bản ở châu Á đã tàn phá uy tín của Anh, Pháp, Hà Lan riêng với khối mạng lưới hệ thống thuộc địa của tớ. Các dân tộc bản địa thuộc địa đã nhận được thức được rằng những cường quốc cai trị mình vẫn hoàn toàn có thể bị vượt mặt.[cần dẫn nguồn]
- Sự trỗi dậy của Mỹ và việc mở rộng ảnh hưởng của Liên Xô cũng tạo ra sự ủng hộ cho trào lưu giải phóng dân tộc bản địa vì hai nước này muốn xóa khỏi chủ nghĩa thực dân, thiết lập một trật tự toàn thế giới mới, lôi kéo những nước thuộc địa mới giành được độc lập trở thành liên minh, xâm nhập thị trường và khai thác tài nguyên tại những nước từng là thuộc địa. Các đế quốc tại Tây Âu phải tùy từng viện trợ Mỹ để tái thiết nên chịu áp lực đè nén chính trị của Mỹ phải phóng những thuộc địa. Hơn nữa Mỹ và Liên Xô đều hình thành nhờ vào hệ tư tưởng chống chủ nghĩa thực dân. Mỹ từng là thuộc địa của Anh và đã chiến đấu để giành độc lập còn Liên Xô là liên minh những vương quốc từng là những tỉnh, những chư hầu của Đế quốc Nga đã giành độc lập sau khi chính sách Sa hoàng sụp đổ.[cần dẫn nguồn]
- Phong trào giải phóng dân tộc bản địa xảy đến là yếu tố tất yếu. Những Đk vào thời điểm cuối cuộc Thế chiến thật sự là thời cơ lớn cho những nước thuộc địa.[cần dẫn nguồn]
- Đức: Cường quốc chính của phe Trục tại châu Âu và nước đứng đầu trong chủ nghĩa phát xít, trận chiến tranh khởi đầu khi Đức xâm lược Ba Lan, và trận chiến tranh chấm hết tại mặt trận châu Âu sau khi Đức đầu hàng.[cần dẫn nguồn]
- Pháp: Lực lượng chính của Đồng Minh tại lục địa châu Âu, Pháp đã tuyên chiến với Đức sau việc xâm lược Ba Lan. Pháp không nhiệt huyết trong việc tham chiến và không chống cự nổi lực lượng Đức sau khi bị xâm lược vào năm 1940. Khi cơ quan ban ngành thường trực Pháp đầu hàng nhục nhã, giang sơn bị mất vào tay Phát Xít, một cơ quan ban ngành thường trực bù nhìn thân Đức được xây dựng ở miền nam với danh nghĩa quản trị và vận hành phần còn sót lại của nước Pháp không biến thành Đức chiếm đóng, nhưng một số trong những thuộc địa của Pháp vẫn trung thành với chủ với lực lượng Pháp Tự do vốn đứng về phía Đồng minh.
Thống chế Wilheim Keitel thay mặt nước Đức Quốc xã ký giấy đồng ý đầu hàng Đồng Minh Liên Xô, Mỹ, Anh, Pháp ngày 9 tháng 5 năm 1945 tại Karlshorst, Berlin[cần dẫn nguồn]
- Anh: Trong khi Anh không hoàn toàn có thể sản xuất và nhân lực to lớn như Mỹ hay Liên Xô, họ vẫn là một cường quốc quan trọng, có nhiều góp phần trong thắng lợi của lực lượng Đồng Minh trên những mặt trận. Đế quốc Anh cũng là lực lượng Đồng Minh duy nhất chiến đấu chống lại quân Phát Xít trên toàn bộ những mặt trận chủ chốt từ thời điểm ngày thứ nhất của trận chiến. Sau thế chiến thứ hai nước Anh suy yếu, mất phần lớn thuộc địa và mất luôn vai trò là cường quốc số 1 toàn thế giới. Anh phải nhờ vào sự tương hỗ của Mỹ để tái thiết giang sơn.[cần dẫn nguồn]
- Ý: Một liên minh của Đức vào ban đầu, Ý có thật nhiều tham vọng lãnh thổ. Họ chỉ tham chiến sau khi số phận của Pháp đã an bài. Nỗ lực chiếm Hy Lạp và Ai Cập thất bại, thêm vào đó nhiều thất bại thủy quân tại vùng Địa Trung Hải đã đã cho toàn bộ chúng ta biết Ý không đủ sẵn sàng sẵn sàng cho cuộc trận chiến tranh này. Sức chiến đấu kém, tinh thần bạc nhược trong cả những lúc chiến đấu trên lãnh thổ của tớ cũng như sự lãnh đạo yếu kém đã khiến Ý thất bại. Sau khi bị quân Đồng Minh xâm chiếm, nước Ý phát xít bị sụp đổ, một cơ quan ban ngành thường trực mới xây dựng theo phía Đồng Minh và đánh lại liên minh Đức của tớ.[cần dẫn nguồn]
- Liên Xô: Ban đầu họ muốn lập liên minh với Anh, Pháp nhưng không thành, nên tiếp theo đó chuyển sang ký hòa ước với Đức. Tuy nhiên, sau khi Đức thình lình tiến công vào năm 1941, Liên Xô theo phía Đồng Minh. Liên Xô bị nhiều tổn thất trước quân đội Đức, nhưng ở đầu cuối cũng thay đổi khunh hướng và chiếm đóng Berlin để thắng lợi tại châu Âu. Chính tại mặt trận Xô – Đức, quân đội phe Trục đã phải gánh chịu những tổn thất to lớn số 1: theo số liệu mới gần đây thì tổng số quân Đức bị chết, bị thương hoặc bị bắt làm tù binh trong trận chiến tranh toàn thế giới lần thứ hai là gần 14 triệu người, trong số đó riêng ở mặt trận Xô – Đức là 11,3 triệu người, chưa tính hơn 1 triệu quân Nhật và liên minh châu Á của Nhật bị Liên Xô tiêu diệt hoặc bắt giữ trong Chiến dịch Mãn Châu. Liên Xô sẽ là lực lượng có góp phần lớn số 1 trong thắng lợi của phe Đồng Minh tại Châu Âu. Sau thế chiến thứ hai, Liên Xô nổi lên thành siêu cường có tiềm lực kinh tế tài chính và quân sự chiến lược mạnh nhất châu Âu và đủ sức đối đầu đối đầu với Hoa Kỳ.[cần dẫn nguồn]
- Nhật Bản: Một trong những cường quốc phe Trục, Nhật Bản có nguyên do tham chiến riêng. Do không đủ tài nguyên để phục vụ cho nền công nghiệp ngày càng tăng trưởng, Nhật đã nỗ lực giành tài nguyên từ khu vực tây Thái Bình Dương và Đông Á. Nhưng họ không đủ tiềm lực để vượt mặt quân Đồng Minh, bị đẩy lùi và ở đầu cuối bị thả bom nguyên tử. Cuối cùng Nhật Bản phải đầu hàng không Đk.[cần dẫn nguồn]
- Trung Quốc: vương quốc Đông Á này từng là nền văn minh số 1 toàn thế giới nhưng tụt hậu trước sự việc tăng trưởng mạnh mẽ và tự tin của nền văn minh phương Tây nên bị những đế quốc phương Tây và Nhật Bản chèn ép. Sau 10 năm tăng trưởng (Nam Kinh thập kỷ) cũng như có sự giúp sức của Hoa Kỳ, năm 1941, Trung Quốc gia nhập phe Đồng minh và trở thành một trong ngũ cường chủ chốt lãnh đạo phe Đồng minh cùng với Hoa Kỳ, Liên Xô, Anh và Pháp. Họ đã khống chế thành công xuất sắc hơn 1 triệu quân Nhật ở vùng Đông Bắc cũng như cầm chân quân Nhật ở những tỉnh phía Đông. Trung Quốc quá to lớn nên người Nhật không đủ quân cũng như kĩ năng phục vụ hầu cần để tiếp tục tiến sâu vào lãnh thổ Trung Quốc. Tuy vậy, nội bộ Trung Quốc bị chia rẽ giữa hai phe Quốc – Cộng, giữa cơ quan ban ngành thường trực TW và những quân phiệt địa phương nên Trung Quốc không thể triệu tập toàn lực chống phát xít Nhật.[cần dẫn nguồn]
- Hoa Kỳ: Ban đầu Hoa Kỳ theo Chủ nghĩa không can thiệp và duy trì chủ trương trung lập do vẫn còn đấy chịu ràng buộc của những cuộc Đại khủng hoảng rủi ro không mong muốn cục bộ kinh tế tài chính và Quốc hội lo sợ về một trận chiến tốn người tốn của như Chiến tranh toàn thế giới thứ nhất. Sau nhiều lời đề xuất kiến nghị của Thủ tướng Anh Winston Churchill và mối lo ngại về yếu tố “Một sự trung lập hoàn toàn là không thể”, Quốc hội Hoa Kỳ phê duyệt chủ trương Cash and Carry của Tổng thống Franklin Roosevelt, được cho phép khối Đồng Minh vay mượn trang thiết bị có sẵn của người Mỹ và thanh toán ngân sách ngay lập tức. Tuy nhiên vào thời gian ở thời gian cuối năm 1941, Hoa Kỳ bị cuốn vào trận chiến tranh khi Nhật tiến công bất thần và Đức tuyên chiến. Hoa Kỳ dùng kĩ năng kinh tế tài chính và công nghiệp bảo vệ an toàn và uy tín để tiếp tế cho toàn bộ những nước Đồng Minh và đã tạo lực lượng và duy trì nỗ lực tại châu Âu và Thái Bình Dương. Hoa Kỳ cũng là nước tham gia trên nhiều mặt trận nhất và viện trợ nhiều nhất cho những nước Đồng Minh. Hoa Kỳ là nước duy nhất tham chiến mà lãnh thổ và nền kinh tế thị trường tài chính hầu như không biến thành trận chiến tranh tàn phá. Hoa Kỳ sẽ là lực lượng có vai trò quan trọng nhất trong thắng lợi của phe Đồng minh tại Châu Á và Thái Bình Dương. Sau thế chiến thứ hai, Hoa Kỳ là nước duy nhất không biến thành tổn thất nặng mà còn thu được nhiều món lợi và nổi lên thành siêu cường có tiềm lực kinh tế tài chính và quân sự chiến lược mạnh nhất toàn thế giới.[cần dẫn nguồn]
- Ảnh hưởng toàn thế giới lâu dài: Hầu hết những vương quốc đã theo phía này hay phía kia trong trận chiến tranh. Một số vương quốc theo cả hai phía vào những thời gian rất khác nhau. Mọi lục địa có người ở, trừ Nam Mỹ, đều phải có chiến sự. Ngay cả những nước trung lập cũng trở nên ảnh hưởng thâm thúy trong trận chiến tranh và sau trận chiến tranh.[cần dẫn nguồn]
- Phát triển kỹ thuật: Trong nhiều nghành kỹ thuật, sự tiến triển rất nhanh gọn vì mặt trận có nhu yếu tăng cấp cải tiến kỹ thuật. Diễn tiến này còn có rất rõ ràng trong những nghành kỹ thuật quân sự chiến lược, từ máy bay đến xe cộ và máy tính.[cần dẫn nguồn]
- Bom nguyên tử: Chiến tranh toàn thế giới thứ hai đã dẫn đến một cuộc đối đầu đối đầu giữa một số trong những nước để khai thác nguồn tích điện nguyên tử và tăng trưởng vũ khí hạt nhân. Lần thứ nhất, con người nắm được trong tay mình một thứ vũ khí hoàn toàn có thể hủy hoại cả quả đât và toàn thế giới. Nước Mỹ thắng cuộc trong đối đầu đối đầu này và đã sử dụng vũ khí nguyên tử lần thứ nhất trên toàn thế giới để tạo ra ưu thế trong việc phân loại toàn thế giới sau trận chiến tranh. Nhưng sau khi Liên Xô cũng sở hữu vũ khí hạt nhân, loài người lại đứng trước một rủi ro không mong muốn tiềm ẩn tiềm ẩn tiềm ẩn cực kỳ đáng sợ bởi hai siêu cường này luôn nằm trong sự đối đầu với nhau.[cần dẫn nguồn]
- Chiến tranh tổng lực: Chiến tranh này đã trình làng theo phương pháp trận chiến tranh tổng lực như Thế chiến I (strategic warfare). Chiến tranh này sẽ không còn những chỉ là để vượt mặt quân địch và xâm chiếm lãnh thổ, mà còn phải tiến công thẳng vào những khu dân cư và công nghiệp để phá hủy kĩ năng sản xuất và ý chí của đối phương.[cần dẫn nguồn]
- Kháng cự của người dân: Chiến tranh du kích không phải mới, nhưng trong hầu hết những nước bị quân địch (nhất là Đức và Nhật) chiếm giữ, nhiều cuộc nổi dậy kháng chiến đã nổ ra. Mặc dù những trào lưu này thường không tự giải phóng được giang sơn, họ cũng làm quân chiếm đóng phải hao tổn công sức của con người, và lãnh thổ không bao giờ bị chiếm giữ toàn bộ. Việc này đã chứng tỏ rằng, việc chinh phục và lôi kéo một dân tộc bản địa đối nghịch bằng vũ lực là một chuyện không thuận tiện và đơn thuần và giản dị.[cần dẫn nguồn]
- ^ Có nhiều ngày khác đã được đề xuất kiến nghị là ngày mà Thế chiến thứ hai khởi đầu hoặc kết thúc, đấy là khoảng chừng thời hạn được nói tới thường xuyên nhất.
- ^ Merritt Miner 2022, tr. 54.
- ^ “Research Starters: US Military by the Numbers”. The National WWII Museum | New Orleans (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 24 tháng 1 năm 2022.
- ^ “Fact File: Commonwealth and Allied Forces”. BBC – WW2 People’s War – Timeline. Truy cập ngày 24 tháng 1 năm 2022.
- ^ Meng Guoxiang & Zhang Qinyuan, 1995. “关于抗日战争中我国军民伤亡数字问题”.[cần số trang]
- ^ Overmans 2004, tr. 199.
- ^ Weinberg 2005, tr. 6.
- ^ Wells, Anne Sharp (2014) Historical Dictionary of World War II: The War against Germany and Italy. Rowman & Littlefield Publishing. tr. 7.
- ^ Ferris, John; Mawdsley, Evan (2015). The Cambridge History of the Second World War, Volume I: Fighting the War (bằng tiếng Anh). Cambridge: Cambridge University Press.
- ^ Förster & Gessler 2005, tr. 64.
- ^ Ghuhl, Wernar (2007) Imperial Nhật bản’s World War Two Transaction Publishers pp. 7, 30
- ^ Polmar, Norman; Thomas B. Allen (1991) World War II: America war, 1941–1945 ISBN 978-0-394-58530-7
- ^ Seagrave, Sterling (ngày 5 tháng 2 trong năm 2007). “post Feb 5 2007, 03:15 PM”. The Education Forum. Bản gốc tàng trữ ngày 13 tháng 6 năm 2008. Truy cập ngày 13 tháng 6 năm 2008. Americans think of WW2 in Asia as having begun with Pearl Harbor, the British with the fall of Singapore, and so forth. The Chinese would correct this by identifying the Marco Polo Bridge incident as the start, or the Japanese seizure of Manchuria earlier.
- ^ Ben-Horin 1943, tr. 169; Taylor 1979, tr. 124; Yisreelit, Hevrah Mizrahit (1965). Asian and African Studies, p.. 191.
For 1941 see Taylor 1961, tr. vii; Kellogg, William O (2003). American History the Easy Way. Barron’s Educational Series. p.. 236 ISBN 0-7641-1973-7.
There is also the viewpoint that both World War I and World War II are part of the same “European Civil War” or “Second Thirty Years War”: Canfora 2006, tr. 155; Prins 2002, tr. 11. - ^ Beevor 2012, tr. 10.
- ^ Why Nhật bản and Russia never signed a WWII peace treaty Lưu trữ 2022-06-04 tại Wayback Machine. Asia Times.
- ^ Ingram 2006, tr. 76–78.
- ^ Kantowicz 1999, tr. 149.
- ^ Shaw 2000, tr. 35.
- ^ Brody 1999, tr. 4.
- ^ Zalampas 1989, tr. 62.
- ^ Mandelbaum 1988, tr. 96; Record 2005, tr. 50.
- ^ Schmitz 2000, tr. 124.
- ^ Adamthwaite 1992, tr. 52.
- ^ Shirer 1990, tr. 298–99.
- ^ Preston 1998, tr. 104.
- ^ Rothberg, Fredericks & O’Keefe 2009, tr. 22.Lỗi sfn: không còn tiềm năng: CITEREFRothbergFredericksO’Keefe2009 (trợ giúp)
- ^ Myers & Peattie 1987, tr. 458.
- ^ Smith & Steadman 2004, tr. 28.
- ^ Coogan 1993: “Although some Chinese troops in the Northeast managed to retreat south, others were trapped by the advancing Japanese Army and were faced with the choice of resistance in defiance of orders, or surrender. A few commanders submitted, receiving high office in the puppet government, but others took up arms against the invader. The forces they commanded were the first of the volunteer armies.”
- ^ Busky 2002, tr. 10.
- ^ Evans 2008, tr. 1–2.
- ^ David T. Zabecki (ngày một tháng 5 năm 2015). World War II in Europe: An Encyclopedia. Routledge. tr. 1663. ISBN 978-1-135-81242-3. The earliest fighting started 0445 hours when marines from the battleship Schleswig-Holstein attempted to storm a small Polish fort in Danzig, the Westerplate
- ^ Keegan 1997, tr. 35.
Cienciala 2010, tr. 128, observes that, while it is true that Poland was far away, making it difficult for the French and British to provide tư vấn, “[f]ew Western historians of World War II … know that the British had committed to bomb Germany if it attacked Poland, but did not do so except for one raid on the base of Wilhelmshaven. The French, who committed to attacking Germany in the west, had no intention of doing so.” - ^ Beevor 2012, tr. 32; Dear & Foot 2001, tr. 248–49; Roskill 1954, tr. 64.
- ^ James Bjorkman, New Hope for Allied Shipping Lưu trữ 2022-12-18 tại Wayback Machine, Retrieved ngày 17 tháng 12 năm 2022.
- ^ Zaloga 2002, tr. 80, 83.
- ^ Ginsburgs, George (1958). “A Case Study in the Soviet Use of International Law: Eastern Poland in 1939”. The American Journal of International Law. 52 (1): 69–84. doi:10.2307/2195670. JSTOR 2195670.
- ^ Hempel 2005, tr. 24.
- ^ Zaloga 2002, tr. 88–89.
- ^ Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không còn nội dung trong thẻ ref mang tên ibiblio1939
- ^ Nuremberg Documents C-62/GB86, a directive from Hitler in October 1939 which concludes: “The attack [on France] is to be launched this Autumn if conditions are all possible.”
- ^ Liddell Hart 1977, tr. 39–40.
- ^ Bullock 1990, pp. 563–64, 566, 568–69, 574–75 (1983 ed.).
- ^ Blitzkrieg: From the Rise of Hitler to the Fall of Dunkirk, L Deighton, Jonathan Cape, 1993, tr. 186–87. Deighton states that “the offensive was postponed twenty-nine times before it finally took place.”
- ^ Smith và đồng nghiệp 2002, tr. 24.
- ^ a b Bilinsky 1999, tr. 9.
- ^ Murray & Millett 2001, tr. 55–56.
- ^ Spring 1986, tr. 207–26.
- ^ Carl van Dyke. The Soviet Invasion of Finland. Frank Cass Publishers, Portland, OR. ISBN 0-7146-4753-5, p.. 71.
- ^ Hanhimäki 1997, tr. 12.
- ^ Ferguson 2006, tr. 367, 376, 379, 417.
- ^ Snyder 2010, tr. 118ff.
- ^ Koch 1983, tr. 912–14, 917–20.
- ^ Roberts 2006, tr. 56.
- ^ Roberts 2006, tr. 59.
- ^ Murray & Millett 2001, tr. 57–63.
- ^ Commager 2004, tr. 9.
- ^ Reynolds 2006, tr. 76.
- ^ Evans 2008, tr. 122–23.
- ^ Keegan 1997, tr. 59–60.
- ^ Regan 2004, tr. 152.
- ^ Liddell Hart 1977, tr. 48.
- ^ Keegan 1997, tr. 66–67.
- ^ Umbreit 1991, tr. 311.
- ^ Brown 2004, tr. 198.
- ^ Keegan 1997, tr. 72.
- ^ Murray 1983, The Battle of Britain.
- ^ Dear & Foot 2001, tr. 108–09.
- ^ Goldstein 2004, tr. 35
- ^ Steury 1987, tr. 209; Zetterling & Tamelander 2009, tr. 282.
- ^ Overy & Wheatcroft 1999, tr. 328–30.
- ^ Maingot 1994, tr. 52.
- ^ Cantril 1940, tr. 390.
- ^ Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không còn nội dung trong thẻ ref mang tên ibiblio_1940
- ^ Skinner Watson, Mark. “Coordination With Britain”. US Army in WWII – Chief of Staff: Prewar Plans and Operations. Bản gốc tàng trữ ngày 30 tháng bốn năm trước đó đó. Truy cập ngày 13 tháng 5 năm trước đó đó. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
- ^ Bilhartz & Elliott 2007, tr. 179.
- ^ Dear & Foot 2001, tr. 877.
- ^ Dear & Foot 2001, tr. 745–46.
- ^ Clogg 2002, tr. 118.
- ^ Evans 2008, tr. 146, 152; US Army 1986, tr. 4–6
- ^ Jowett 2001, tr. 9–10.
- ^ Jackson 2006, tr. 106.
- ^ Laurier 2001, tr. 7–8.
- ^ Murray & Millett 2001, tr. 263–76.
- ^ Gilbert 1989, tr. 174–75.
- ^ Gilbert 1989, tr. 184–87.
- ^ Gilbert 1989, tr. 208, 575, 604.
- ^ Watson 2003, tr. 80.
- ^ Morrisey, Will (ngày 24 tháng 1 năm 2022), “What Churchill and De Gaulle learned from the Great War”, Winston Churchill, Routledge, tr. 119–126, doi:10.4324/9780429027642-6, ISBN 978-0-429-02764-2
- ^ Garver 1988, tr. 114.
- ^ Weinberg 2005, tr. 195.
- ^ Murray 1983, tr. 69.
- ^ Shirer 1990, tr. 810–12.
- ^ Klooz, Marle; Wiley, Evelyn (1944), Events leading up to World War II – Chronological History, 78th Congress, 2d Session – House Document N. 541, Director: Humphrey, Richard A., Washington: US Government Printing Office, pp. 267–312 (1941), Bản gốc tàng trữ ngày 14 tháng 12 năm trước đó đó, truy vấn ngày 9 tháng 5 năm trước đó đó Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp).
- ^ Sella 1978.
- ^ Kershaw 2007, tr. 66–69.
- ^ Hauner 1978.
- ^ Roberts 1995.
- ^ Wilt 1981.
- ^ Erickson 2003, tr. 114–37.
- ^ Glantz 2001, tr. 9.
- ^ Farrell 1993.
- ^ Keeble 1990, tr. 29.
- ^ Beevor 2012, tr. 220.
- ^ Kleinfeld 1983.
- ^ Jukes 2001, tr. 113.
- ^ Glantz 2001, tr. 26: “By 1 November [the Wehrmacht] had lost fully 20% of its committed strength (686,000 men), up to 2/3 of its ½-million motor vehicles, and 65 percent of its tanks. The German Army High Command (OKH) rated its 136 divisions as equivalent to 83 full-strength divisions.” [Tính đến ngày 1 tháng 11, [Wehrmacht] đã mất hoàn toàn 20% quân lực (686.000 quân), tới 2/3 trong tổng số ½ triệu phương tiện đi lại cơ giới và 65% xe tăng. Bộ Tư lệnh Tối cao Quân lực Đức (OKH) nhận xét 136 sư đoàn của tớ nay chỉ cò tương tự với 83 sư đoàn khá đầy đủ.]
- ^ Reinhardt 1992, tr. 227.
- ^ Milward 1964.
- ^ Rotundo 1986.
- ^ Glantz 2001, tr. 26.
- ^ Deighton, Len (1993). Blood, Tears and Folly. London: Pimlico. tr. 479. ISBN 978-0-7126-6226-0.
- ^ Beevor 1998, tr. 41–42; Evans 2008, tr. 213–14, ghi chú rằng “Zhukov đẩy lùi người Đức về khu vực họ khởi đầu phát động chiến dịch Bão táp 2 tháng về trước. … Chỉ có quyết định hành động tiến công trên toàn mặt trận của Stalin thay vì dồn toàn lực tiến công Cụm Tập đoàn quân Trung tâm Đức đang rút lui mới ngăn [người Đức đối mặt] với thảm họa xấu đi.”
- ^ “Peace and War: United States Foreign Policy, 1931-1941”. U.S. Department of State Publication (1983): 87–97. 1983.
- ^ Maechling, Charles. Pearl Harbor: The First Energy War. History Today. December 2000
- ^ Jowett & Andrew 2002, tr. 14.
- ^ Overy & Wheatcroft 1999, tr. 289.
- ^ Joes 2004, tr. 224.
- ^ Fairbank & Goldman 2006, tr. 320.
- ^ Hsu & Chang 1971, tr. 30.
- ^ Hsu & Chang 1971, tr. 33.
- ^ “Japanese Policy and Strategy 1931 – July 1941”. US Army in WWII – Strategy and Command: The First Two Years. tr. 45–66. Bản gốc tàng trữ ngày 6 tháng 1 năm trước đó đó. Truy cập ngày 15 tháng 5 năm trước đó đó. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
- ^ Anderson 1975, tr. 201.
- ^ Evans & Peattie 2012, tr. 456.
- ^ Coox, Alvin (1985). Nomonhan: Nhật bản against Russia, 1939. Stanford, CA: Stanford University Press. tr. 1046–49. ISBN 978-0-8047-1835-6.
- ^ a b “The decision for War”. US Army in WWII – Strategy, and Command: The First Two Years. tr. 113–27. Bản gốc tàng trữ ngày 25 tháng 5 năm trước đó đó. Truy cập ngày 15 tháng 5 năm trước đó đó. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
- ^ a b “The Showdown With Nhật bản Aug–Dec 1941”. US Army in WWII – Strategic Planning for Coalition Warfare. tr. 63–96. Bản gốc tàng trữ ngày 9 tháng 11 thời gian năm 2012. Truy cập ngày 15 tháng 5 năm trước đó đó. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
- ^ The United States Replies Lưu trữ 2013-04-29 tại Wayback Machine. Investigation of the Pearl Harbor attack.
- ^ Painter 2012, tr. 26: “Hoa Kỳ cắt xuất khẩu dầu sang Nhật Bản vào trong ngày hè năm 1941, buộc những nhà lãnh đạo Nhật Bản phải lựa chọn giữa tiến hành trận chiến tranh để chiếm những mỏ dầu ở Đông Ấn thuộc Hà Lan hoặc nhượng bộ trước áp lực đè nén của Hoa Kỳ.”
- ^ Wood 2007, tr. 9, liệt kê những tiến triển ngoại giao và quân sự chiến lược rất khác nhau, nhận định rằng “mối rình rập đe dọa riêng với Nhật Bản không riêng gì có hoàn toàn là kinh tế tài chính.”
- ^ Lightbody 2004, tr. 125.
- ^ Weinberg 2005, tr. 310
- ^ Dower 1986, tr. 5
- ^ Wood 2007, tr. 11–12.
- ^ Wohlstetter 1962, tr. 341–43.
- ^ Keegan, John (1989) The Second World War. Tp New York: Viking. tr. 256-57. ISBN 978-0399504341
- ^ Bosworth & Maiolo 2015, tr. 313–14.
- ^ Mingst & Karns 2007, tr. 22.
- ^ “The First Full Dress Debate over Strategic Deployment. Dec 1941 – Jan 1942”. US Army in WWII – Strategic Planning for Coalition Warfare. tr. 97–119. Bản gốc tàng trữ ngày 9 tháng 11 thời gian năm 2012. Truy cập ngày 16 tháng 5 năm trước đó đó. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
- ^ “The Elimination of the Alternatives. Jul–Aug 1942”. US Army in WWII – Strategic Planning for Coalition Warfare. tr. 266–92. Bản gốc tàng trữ ngày 30 tháng bốn năm trước đó đó. Truy cập ngày 16 tháng 5 năm trước đó đó. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
- ^ “Casablanca – Beginning of an Era: January 1943”. US Army in WWII – Strategic Planning for Coalition Warfare. tr. 18–42. Bản gốc tàng trữ ngày 25 tháng 5 năm trước đó đó. Truy cập ngày 16 tháng 5 năm trước đó đó. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
- ^ “The Trident Conference – New Patterns: May 1943”. US Army in WWII – Strategic Planning for Coalition Warfare. tr. 126–45. Bản gốc tàng trữ ngày 25 tháng 5 năm trước đó đó. Truy cập ngày 16 tháng 5 năm trước đó đó. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
- ^ Beevor 2012, tr. 247–67, 345.
- ^ Lewis 1953, tr. 529 (Bảng 11).
- ^ Slim 1956, tr. 71–74.
- ^ Grove 1995, tr. 362.
- ^ Ch’i 1992, tr. 158.
- ^ Perez 1998, tr. 145.
- ^ Maddox 1992, tr. 111–12.
- ^ Salecker 2001, tr. 186.
- ^ Schoppa 2011, tr. 28.
- ^ Chevrier & Chomiczewski & Garrigue 2004 Lưu trữ 2022-08-18 tại Wayback Machine, tr. 19.
- ^ Ropp 2000, tr. 368.
- ^ Weinberg 2005, tr. 339.
- ^ Gilbert, Adrian (2003). The Encyclopedia of Warfare: From Earliest Times to the Present Day. Globe Pequot. tr. 259. ISBN 978-1-59228-027-8. Bản gốc tàng trữ ngày 19 tháng 7 năm 2022. Truy cập ngày 26 tháng 6 năm 2022. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
- ^ Swain 2001, tr. 197.
- ^ Hane 2001, tr. 340.
- ^ Marston 2005, tr. 111.
- ^ Brayley 2002, tr. 9.
- ^ Glantz 2001, tr. 31.
- ^ Read 2004, tr. 764.
- ^ Davies 2006, tr. 100 (ấn bản 2008).
- ^ Black 2003, tr. 119.
- ^ Beevor 1998, tr. 239–65.
- ^ Beevor 1998, tr. 383–91.
- ^ Erickson 2001, tr. 142.
- ^ Thompson & Randall 2008, tr. 164.
- ^ Kennedy 2001, tr. 610.
- ^ Rottman 2002, tr. 228.
- ^ Glantz 1986; Glantz 1989, tr. 149–59.
- ^ Kershaw 2001, tr. 592.
- ^ O’Reilly 2001, tr. 32.
- ^ Bellamy 2007, tr. 595.
- ^ O’Reilly 2001, tr. 35.
- ^ Healy 1992, tr. 90.
- ^ Glantz 2001, tr. 50–55.
- ^ Kolko 1990, tr. 45
- ^ Mazower 2008, tr. 362.
- ^ Blinkhorn 2006, tr. 52.
- ^ Read & Fisher 2002, tr. 129.
- ^ Padfield 1998, tr. 335–36.
- ^ Kolko 1990, tr. 211, 235, 267–68.
- ^ Iriye 1981, tr. 154.
- ^ Polley 2000, tr. 148.
- ^ Beevor 2012, tr. 268–74.
- ^ Ch’i 1992, tr. 161.
- ^ Hsu & Chang 1971, tr. 412–16, Map 38
- ^ Weinberg 2005, tr. 660–61.
- ^ Glantz 2002, tr. 327–66.
- ^ Glantz 2002, tr. 367–414.
- ^ Chubarov 2001, tr. 122.
- ^ Holland 2008, tr. 169–84; Beevor 2012, tr. 568–73.
The weeks after the fall of Rome saw a dramatic upswing in German atrocities in Italy (Mazower 2008, tr. 500–02). The period featured massacres with victims in the hundreds Civitella (de Grazia & Paggi 1991; Belco 2010), Fosse Ardeatine (Portelli 2003), and Sant’Anna di Stazzema (Gordon 2012, tr. 10–11), and is capped with the Marzabotto massacre. - ^ Lightbody 2004, tr. 224.
- ^ a b Zeiler 2004, tr. 60.
- ^ Beevor 2012, tr. 555–60.
- ^ Ch’i 1992, tr. 163.
- ^ Coble 2003, tr. 85.
- ^ Rees 2008, tr. 406–07: “Stalin always believed that Britain and America were delaying the second front so that the Soviet Union would bear the brunt of the war.”
- ^ Weinberg 2005, tr. 695.
- ^ Badsey 1990, tr. 91.
- ^ Dear & Foot 2001, tr. 562.
- ^ Forrest, Evans & Gibbons 2012, tr. 191
- ^ Zaloga 1996, tr. 7: “It was the most calamitous defeat of all the German armed forces in World War II.”
- ^ Berend 1996, tr. 8.
- ^ “Slovak National Uprising 1944”. Museum of the Slovak National Uprising. Ministry of Foreign and European Affairs of the Slovak Republic. Truy cập ngày 27 tháng bốn năm 2022.
- ^ “Armistice Negotiations and Soviet Occupation”. US Library of Congress. Bản gốc tàng trữ ngày 30 tháng bốn năm 2011. Truy cập ngày 14 tháng 11 năm 2009. The coup speeded the Red Army’s advance, and the Soviet Union later awarded Michael the Order of Victory for his personal courage in overthrowing Antonescu and putting an end to Romania’s war against the Allies. Western historians uniformly point out that the Communists played only a supporting role in the coup; postwar Romanian historians, however, ascribe to the Communists the decisive role in Antonescu’s overthrow Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
- ^ Evans 2008, tr. 653.
- ^ Wiest & Barbier 2002, tr. 65–66.
- ^ Wiktor, Christian L (1998). Multilateral Treaty Calendar – 1648–1995. Kluwer Law International. tr. 426. ISBN 978-90-411-0584-4.
- ^ Shirer 1990, tr. 1085.
- ^ Marston 2005, tr. 120.
- ^ 全面抗战，战犯前仆后继见阎王 [The war criminals tries to be the first to see their ancestors]. Bản gốc tàng trữ ngày 3 tháng 3 năm 2022. Truy cập ngày 16 tháng 3 năm trước đó đó. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
- ^ Howard 2004, tr. 140.
- ^ Drea 2003, tr. 54.
- ^ Cook & Bewes 1997, tr. 305.
- ^ Hubertus Knabe, Tag der Befreiung? Das Kriegsende in Ostdeutschland (Ngày giải phóng? Kết thúc trận chiến tranh ở Đông Đức); mua sách này trên Amazon
- ^ Antony James Beevor, Berlin: The Downfall 1945 (Ngày tàn của Berlin năm 1945), trang 28; mua sách này trên Amazon
- ^ Báo The Guardian trích sách của Antony James Beevor, ngày một tháng 5 năm 2002
- ^ Alfred-Maurice de Zayas, Die Anglo-Amerikaner und die Vertreibung der Deutschen, Tr. 87, Ullstein, 1988. Để kiểm chứng, hoàn toàn có thể mua sách này trên Amazon
- ^ Hanna Schissler The Miracle Years: A Cultural History of West Germany, 1949–1968 [1]
- ^ Franz Wilhelm Seidler và Alfred-Maurice de Zayas, Kriegsverbrechen in Europa und im Nahen Osten im 20. Jahrhundert (Tội ác trận chiến tranh ở châu Âu, Đông Đức trong thế kỷ 20); mua sách này trên PreisTrend hoặc trên Amazon
- ^ Theodor Schieder, Dokumentation der Vertreibung der Deutschen aus Ost-Mitteleuropa (Tư liệu về việc người Đức bị bắt phải di cư khỏi miền đông Trung Âu), nhà xuất bản Deutscher Taschenbuch Verlag (DTV), München, Đức, năm 2004; mua sách trên website của DTV Lưu trữ 2008-10-08 tại Wayback Machine
- ^ William Hitchcock, The Struggle for Europe: The Turbulent History of a Divided Continent, 1945-2002 (Cuộc chiến giành châu Âu: Lịch sử hỗn loạn của một lục địa bị chia cắt, 1945-2002); mua sách này trên Amazon
- ^ Helke Sander và Barbara Johr, phim tư liệu BeFreier und Befreite. Krieg, Vergewaltigung, Kinder (Những kẻ đem lại tự do lại cướp mất tự do. Chiến tranh, hãm hiếp, và trẻ con); mua phim tư liệu này trên Amazon
- ^ “Н. Мендкович. Кто «изнасиловал Германию»? (часть 1). Актуальная история”. Truy cập 14 tháng 2 năm 2015.
- ^ Wolfgang Leonhard, Child of the Revolution,Pathfinder Press, 1979, ISBN 0-906133-26-2
- ^ Norman M. Naimark. The Russians in Germany: A History of the Soviet Zone of Occupation, 1945–1949. Harvard University Press, 1995. ISBN 0-674-78405-7
- ^ Бивор, Энтони. Падение Берлина. 1945. — М.: АСТ; Транзиткнига, 2004. Bản gốc: Anthony Beevor. Berlin. The Downfall 1945. — London. Viking, 2002. (Anthony Beevor. Berlin sụp đổ – 1945. AST; Tranzitkniga. Moskva. 2004. Chương 27: Nạn nhân của thắng lợi)
- ^ НАСИЛИЕ НАД ФАКТАМИ Турченко Сергей, №, 21 Июля 2005г
- ^ Summers, Chris (ngày 29 tháng bốn năm 2002). “Red Army rapists exposed”. BBC News Online. Truy cập ngày 7 tháng 5 năm 2010.
- ^ Gareev, Makhmut; Tretiak, Ivan; Rzheshevsky, Oleg (ngày 21 tháng 7 năm 2005). Насилие над фактами [Abuse of Facts]. Trud (Phỏng vấn) (bằng tiếng Nga). Phóng viên Sergey Turchenko.
- ^ “Дюков А. Р. За что сражались советские люди. «Русский НЕ должен умереть». — М.: Яуза, Эксмо, 2007. — 576 с. — (Война и мы). isbn 978–5–699–22722–8. Тираж 5000 экз”. Bản gốc tàng trữ ngày 28 tháng bốn năm 2009. Truy cập ngày 27 tháng 11 năm trước đó đó.
- ^ Taken by Force: Rape and American GIs in Europe during World War II. J Robert Lilly. ISBN 978-0-230-50647-3 p..12
- ^ Tom Mintier, “Photos document brutality in Shanghai” (CNN, ngày 23 tháng 9 năm 1996. Access date: ngày 25 tháng 8 trong năm 2007.
- ^ Michael Haynes, Counting Soviet Deaths in the Great Patriotic War: a Note, Europe Asia Studies Vol.55, No. 2, 2003, 300–309
- ^ Lịch sử quân sự chiến lược Ý trong Thế chiến 2, bản wikipedia tiếng Anh
- ^ Werner Gruhl, Imperial Nhật bản’s World War Two, 1931–1945 Transaction 2007 ISBN 978-0-7658-0352-8 (Werner Gruhl is former chief of NASA’s Cost and Economic Analysis Branch with a lifetime interest in the study of the First and Second World Wars.
- ^ Bao gồm 6 triệu súng tiểu liên
- ^ McNeill. America, Britain and Russia. tr. 778.
- ^ Wolfgang Schumann (et al.): Deutschland im Zweiten Weltkrieg. Akademie-Verlag, Berlin 1982, Bd. 3, S. 468.(German Language)
- ^ Schreiber, O. (Sep 1951). “Tenth Anniversary of Lend-Lease: How America Gave Aid to Her Allies”. The Australian Quarterly. 23 (3). doi:10.2307/20633372. JSTOR 20633372
- ^ Hans-Adolf Jacobsen: 1939–1945, Der Zweite Weltkrieg in Chronik und Dokumenten. Darmstadt 1961, p.. 568. (German Language)
- ^ Roger Munting, “Lend-Lease and the Soviet War Effort.” Journal of Contemporary History 19, no. 3 (1984): pp. 495-510. Truy cập ngày một tháng 11 năm 2011.
- ^ Roger Munting, The Economic Development of the U.S.S.R (Tp New York: St. Martin’s Press, 1984), 118
- ^ Valeri Yarmenko, phó tiến sỹ sử học, nghiên cứu và phân tích viên cao cấp của Viện Lịch sử quân sự chiến lược Bộ Quốc phòng Nga. Báo điện tử Utro.ru ngày 27-4-2005
- ^ a b c Weeks 2004, tr. 9Lỗi harv: không còn tiềm năng: CITEREFWeeks2004 (trợ giúp)
- ^ Weeks 2004, tr. 146Lỗi harv: không còn tiềm năng: CITEREFWeeks2004 (trợ giúp)
- ^ “Russia and Serbia, A Century of Progress in Rail Transport”. A Look Railways History in 1935 and Before. Open Publishing. tháng 7 năm 2008. Bản gốc tàng trữ ngày 11 tháng 2 năm 2022. Truy cập ngày 9 tháng 6 năm 2022.
- ^ Red Army Handbook, 1939-45, Steve Zaloga – p..215
- ^ Weeks 2004, tr. 107Lỗi harv: không còn tiềm năng: CITEREFWeeks2004 (trợ giúp)
- ^ Parker, Dana T. Building Victory: Aircraft Manufacturing in the Los Angeles Area in World War II, p.. 8, Cypress, CA, 2013. ISBN 978-0-9897906-0-4
- ^ “One War Won.” Lưu trữ 2011-03-01 tại Wayback Machine Time Magazine, ngày 13 tháng 12 năm 1943.
- ^ No Ordinary Time: Franklin & Eleanor Roosevelt: The trang chủ Front in World War II Doris Kearns Goodwin, page 477
- ^ Albert L. Weeks The Other Side of Coexistence: An Analysis of Russian Foreign Policy, (Tp New York, Pittman Publishing Corporation, 1974), p..94
- ^ Lend-Lease: How American supplies aided the USSR in its darkest hour
- ^ Khrushchev, Nikita (2005). Memoirs of Nikita Khrushchev: Commissar, 1918-1945, Volume 1. Sergei Khrushchev. Pennsylvania State Univ Pr. tr. 675–676. ISBN 978-0271058535.
- ^ a b Lend-Lease: How American supplies aided the USSR in its darkest hour
- ^ M. Harrison (1993). The Soviet Economy and relation to the United States and Britain, 1941-1945. Department of Economics. P47
- ^ “Bản sao đã tàng trữ”. Bản gốc tàng trữ ngày 24 tháng 9 năm 2022. Truy cập ngày 5 tháng bốn năm 2022.
- ^ Henderson, Barney; agencies (ngày 2 tháng 2 thời gian năm 2012). “Treasure hunters ‘find $3 billion in platinum on sunken WW2 British ship’”. The Daily Telegraph. London. Truy cập ngày 12 tháng 1 năm 2022.
- ^ Doberin 1986, tr. 99Lỗi harv: không còn tiềm năng: CITEREFDoberin1986 (trợ giúp)
- ^ Braun 1990, tr. 121.Lỗi sfn: không còn tiềm năng: CITEREFBraun1990 (trợ giúp)
- ^ Tooze 2006, pp. 411.
- ^ Steven Zaloga. “Armored Champion: The Top Tanks of World War II”. Stackpole Books, ngày 15 tháng 5 năm 2015. Appendix 2: German AFV Production.
- ^ Lebra, Joyce C. Nhật bản’s Greater East Asia Co-Prosperity Sphere in World War II: Selected Readings and Documents. Tp New York: Oxford University Press, 1975, trang 157, 158, 160
- Adamthwaite, Anthony P. (1992). The Making of the Second World War. Tp New York: Routledge. ISBN 978-0-415-90716-3.
- Anderson, Irvine H., Jr. (1975). “The 1941 De Facto Embargo on Oil to Nhật bản: A Bureaucratic Reflex”. The Pacific Historical Review. 44 (2): 201–31. doi:10.2307/3638003. JSTOR 3638003.
- Applebaum, Anne (2003). Gulag: A History of the Soviet Camps. London: Allen Lane. ISBN 978-0-7139-9322-6.
- ——— (2012). Iron Curtain: The Crushing of Eastern Europe 1944–56. London: Allen Lane. ISBN 978-0-7139-9868-9.
- Bacon, Edwin (1992). “Glasnost’ and the Gulag: New Information on Soviet Forced Labour around World War II”. Soviet Studies. 44 (6): 1069–86. doi:10.1080/09668139208412066. JSTOR 152330.
- Badsey, Stephen (1990). Normandy 1944: Allied Landings and Breakout. Oxford: Osprey Publishing. ISBN 978-0-85045-921-0.
- Balabkins, Nicholas (1964). Germany Under Direct Controls: Economic Aspects of Industrial Disarmament 1945–1948. New Brunswick, NJ: Rutgers University Press. ISBN 978-0-8135-0449-0.
- Barber, John; Harrison, Mark (2006). “Patriotic War, 1941–1945”. Trong Ronald Grigor Suny (sửa đổi và biên tập). The Cambridge History of Russia. III: The Twentieth Century. Cambridge: Cambridge University Press. tr. 217–42. ISBN 978-0-521-81144-6.
- Barker, A.J. (1971). The Rape of Ethiopia 1936. Tp New York: Ballantine Books. ISBN 978-0-345-02462-6.
- Beevor, Antony (1998). Stalingrad. Tp New York: Viking. ISBN 978-0-670-87095-0.
- ——— (2012). The Second World War. London: Weidenfeld & Nicolson. ISBN 978-0-297-84497-6.
- Belco, Victoria (2010). War, Massacre, and Recovery in Central Italy: 1943–1948. Toronto: University of Toronto Press. ISBN 978-0-8020-9314-1.
- Bellamy, Chris T. (2007). Absolute War: Soviet Russia in the Second World War. Tp New York: Alfred A. Knopf. ISBN 978-0-375-41086-4.
- Ben-Horin, Eliahu (1943). The Middle East: Crossroads of History. Tp New York: W.W. Norton.
- Berend, Ivan T. (1996). Central and Eastern Europe, 1944–1993: Detour from the Periphery to the Periphery. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-55066-6.
- Bernstein, Gail Lee (1991). Recreating Japanese Women, 1600–1945. Berkeley & Los Angeles: University of California Press. ISBN 978-0-520-07017-2.
- Bilhartz, Terry D.; Elliott, Alan C. (2007). Currents in American History: A Brief History of the United States. Armonk, NY: M.E. Sharpe. ISBN 978-0-7656-1821-4.
- Bilinsky, Yaroslav (1999). Endgame in NATO’s Enlargement: The Baltic States and Ukraine. Westport, CT: Greenwood Publishing Group. ISBN 978-0-275-96363-7.
- Bix, Herbert P. (2000). Hirohito and the Making of Modern Nhật bản. Tp New York: HarperCollins. ISBN 978-0-06-019314-0.
- Black, Jeremy (2003). World War Two: A Military History. Abingdon & Tp New York: Routledge. ISBN 978-0-415-30534-1.
- Blinkhorn, Martin (2006) [1984]. Mussolini and Fascist Italy (ấn bản 3). Abingdon & Tp New York: Routledge. ISBN 978-0-415-26206-4.
- Bonner, Kit; Bonner, Carolyn (2001). Warship Boneyards. Osceola, WI: MBI Publishing Company. ISBN 978-0-7603-0870-7.
- Borstelmann, Thomas (2005). “The United States, the Cold War, and the colour line”. Trong Melvyn P. Leffler; David S. Painter (sửa đổi và biên tập). Origins of the Cold War: An International History (ấn bản 2). Abingdon & Tp New York: Routledge. tr. 317–32. ISBN 978-0-415-34109-7.
- Bosworth, Richard; Maiolo, Joseph (2015). The Cambridge History of the Second World War Volume 2: Politics and Ideology. The Cambridge History of the Second World War (3 vol) (bằng tiếng Anh). Cambridge: Cambridge University Press. tr. 313–14.
- Brayley, Martin J. (2002). The British Army 1939–45, Volume 3: The Far East. Oxford: Osprey Publishing. ISBN 978-1-84176-238-8.
- British Bombing Survey Unit (1998). The Strategic Air War Against Germany, 1939–1945. London & Portland, OR: Frank Cass Publishers. ISBN 978-0-7146-4722-7.
- Brody, J. Kenneth (1999). The Avoidable War: Pierre Laval and the Politics of Reality, 1935–1936. New Brunswick, NJ: Transaction Publishers. ISBN 978-0-7658-0622-2.
- Brown, David (2004). The Road to Oran: Anglo-French Naval Relations, September 1939 – July 1940. London & Tp New York: Frank Cass. ISBN 978-0-7146-5461-4.
- Buchanan, Tom (2006). Europe’s Troubled Peace, 1945–2000. Oxford & Malden, MA: Blackwell Publishing. ISBN 978-0-631-22162-3.
- Bueno de Mesquita, Bruce; Smith, Alastair; Siverson, Randolph M.; Morrow, James D. (2003). The Logic of Political Survival. Cambridge, MA: MIT Press. ISBN 978-0-262-02546-1.
- Bull, Martin J.; Newell, James L. (2005). Italian Politics: Adjustment Under Duress. Polity. ISBN 978-0-7456-1298-0.
- Bullock, Alan (1990). Hitler: A Study in Tyranny. London: Penguin Books. ISBN 978-0-14-013564-0.
- Burcher, Roy; Rydill, Louis (1995). Concepts in Submarine Design. Journal of Applied Mechanics. 62. Cambridge: Cambridge University Press. tr. 268. Bibcode:1995JAM….62R.268B. doi:10.1115/1.2895927. ISBN 978-0-521-55926-3.
- Busky, Donald F. (2002). Communism in History and Theory: Asia, Africa, and the Americas. Westport, CT: Praeger Publishers. ISBN 978-0-275-97733-7.
- Canfora, Luciano (2006) [2004]. Democracy in Europe: A History. Oxford & Malden MA: Blackwell Publishing. ISBN 978-1-4051-1131-7.
- Cantril, Hadley (1940). “America Faces the War: A Study in Public Opinion”. Public Opinion Quarterly. 4 (3): 387–407. doi:10.1086/265420. JSTOR 2745078.
- Chang, Iris (1997). The Rape of Nanking: The Forgotten Holocaust of World War II. Tp New York: Basic Books. ISBN 978-0-465-06835-7.
- Christofferson, Thomas R.; Christofferson, Michael S. (2006). France During World War II: From Defeat to Liberation. Tp New York: Fordham University Press. ISBN 978-0-8232-2562-0.
- Chubarov, Alexander (2001). Russia’s Bitter Path to Modernity: A History of the Soviet and Post-Soviet Eras. London & Tp New York: Continuum. ISBN 978-0-8264-1350-5.
- Ch’i, Hsi-Sheng (1992). “The Military Dimension, 1942–1945”. Trong James C. Hsiung; Steven I. Levine (sửa đổi và biên tập). China’s Bitter Victory: War with Nhật bản, 1937–45. Armonk, NY: M.E. Sharpe. tr. 157–84. ISBN 978-1-56324-246-5.
- Cienciala, Anna M. (2010). “Another look the Poles and Poland during World War II”. The Polish Review. 55 (1): 123–43. JSTOR 25779864.
- Clogg, Richard (2002). A Concise History of Greece (ấn bản 2). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-80872-9.
- Coble, Parks M. (2003). Chinese Capitalists in Nhật bản’s New Order: The Occupied Lower Yangzi, 1937–1945. Berkeley & Los Angeles: University of California Press. ISBN 978-0-520-23268-6.
- Collier, Paul (2003). The Second World War (4): The Mediterranean 1940–1945. Oxford: Osprey Publishing. ISBN 978-1-84176-539-6.
- Collier, Martin; Pedley, Philip (2000). Germany 1919–45. Oxford: Heinemann. ISBN 978-0-435-32721-7.
- Commager, Henry Steele (2004). The Story of the Second World War. Brassey’s. ISBN 978-1-57488-741-9.
- Coogan, Anthony (1993). “The Volunteer Armies of Northeast China”. History Today. 43. Truy cập ngày 6 tháng 5 thời gian năm 2012.
- Cook, Chris; Bewes, Diccon (1997). What Happened Where: A Guide to Places and Events in Twentieth-Century History. London: UCL Press. ISBN 978-1-85728-532-1.
- Cowley, Robert; Parker, Geoffrey sửa đổi và biên tập (2001). The Reader’s Companion to Military History. Boston: Houghton Mifflin Company. ISBN 978-0-618-12742-9.
- Darwin, John (2007). After Tamerlane: The Rise & Fall of Global Empires 1400–2000. London: Penguin Books. ISBN 978-0-14-101022-9.
- Davies, Norman (2006). Europe War 1939–1945: No Simple Victory. London: Macmillan. ix+544 pages. ISBN 978-0-333-69285-1. OCLC 70401618.
- Dear, I.C.B.; Foot, M.R.D. sửa đổi và biên tập (2001) [1995]. The Oxford Companion to World War II. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-860446-4.
- DeLong, J. Bradford; Eichengreen, Barry (1993). “The Marshall Plan: History’s Most Successful Structural Adjustment Program”. Trong Rudiger Dornbusch; Wilhelm Nölling; Richard Layard (sửa đổi và biên tập). Postwar Economic Reconstruction and Lessons for the East Today. Cambridge, MA: MIT Press. tr. 189–230. ISBN 978-0-262-04136-2.
- Dower, John W. (1986). War Without Mercy: Race and Power in the Pacific War. Tp New York: Pantheon Books. ISBN 978-0-394-50030-0.
- Drea, Edward J. (2003). In the Service of the Emperor: Essays on the Imperial Japanese Army. Lincoln, NE: University of Nebraska Press. ISBN 978-0-8032-6638-4.
- de Grazia, Victoria; Paggi, Leonardo (Autumn 1991). “Story of an Ordinary Massacre: Civitella della Chiana, 29 June, 1944”. Cardozo Studies in Law and Literature. 3 (2): 153–69. doi:10.1525/lal.1991.3.2.02a00030. JSTOR 743479.
- Dunn, Dennis J. (1998). Caught Between Roosevelt & Stalin: America’s Ambassadors to Moscow. Lexington, KY: University Press of Kentucky. ISBN 978-0-8131-2023-2.
- Eastman, Lloyd E. (1986). “Nationalist China during the Sino-Japanese War 1937–1945”. Trong John K. Fairbank; Denis Twitchett (sửa đổi và biên tập). The Cambridge History of China. 13: Republican China 1912–1949, Part 2. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-24338-4.
- Ellman, Michael (2002). “Soviet Repression Statistics: Some Comments” (PDF). Europe-Asia Studies. 54 (7): 1151–1172. doi:10.1080/0966813022000017177. JSTOR 826310. Bản gốc (PDF) tàng trữ ngày 22 tháng 11 thời gian năm 2012. Copy
- ———; Maksudov, S. (1994). “Soviet Deaths in the Great Patriotic War: A Note” (PDF). Europe-Asia Studies. 46 (4): 671–80. doi:10.1080/09668139408412190. JSTOR 152934. PMID 12288331.
- Emadi-Coffin, Barbara (2002). Rethinking International Organization: Deregulation and Global Governance. London & Tp New York: Routledge. ISBN 978-0-415-19540-9.
- Erickson, John (2001). “Moskalenko”. Trong Shukman, Harold (sửa đổi và biên tập). Stalin’s Generals. London: Phoenix Press. tr. 137–54. ISBN 978-1-84212-513-7.
- ——— (2003). The Road to Stalingrad. London: Cassell Military. ISBN 978-0-304-36541-8.
- Evans, David C.; Peattie, Mark R. (2012) [1997]. Kaigun: Strategy, Tactics, and Technology in the Imperial Japanese Navy. Annapolis, MD: Naval Institute Press. ISBN 978-1-59114-244-7.
- Evans, Richard J. (2008). The Third Reich War. London: Allen Lane. ISBN 978-0-7139-9742-2.
- Fairbank, John King; Goldman, Merle (2006) [1994]. China: A New History (ấn bản 2). Cambridge: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-01828-0.
- Farrell, Brian P. (1993). “Yes, Prime Minister: Barbarossa, Whipcord, and the Basis of British Grand Strategy, Autumn 1941”. Journal of Military History. 57 (4): 599–625. doi:10.2307/2944096. JSTOR 2944096.
- Ferguson, Niall (2006). The War of the World: Twentieth-Century Conflict and the Descent of the West. Penguin. ISBN 978-0-14-311239-6.
- Forrest, Glen; Evans, Anthony; Gibbons, David (2012). The Illustrated Timeline of Military History. Tp New York: The Rosen Publishing Group. ISBN 978-1-4488-4794-5.
- Förster, Stig; Gessler, Myriam (2005). “The Ultimate Horror: Reflections on Total War and Genocide”. Trong Roger Chickering; Stig Förster; Bernd Greiner (sửa đổi và biên tập). A World Total War: Global Conflict and the Politics of Destruction, 1937–1945. Cambridge: Cambridge University Press. tr. 53–68. ISBN 978-0-521-83432-2.
- Frei, Norbert (2002). Adenauer’s Germany and the Nazi Past: The Politics of Amnesty and Integration. Tp New York: Columbia University Press. ISBN 978-0-231-11882-8.
- Gardiner, Robert; Brown, David K. sửa đổi và biên tập (2004). The Eclipse of the Big Gun: The Warship 1906–1945. London: Conway Maritime Press. ISBN 978-0-85177-953-9.
- Garver, John W. (1988). Chinese-Soviet Relations, 1937–1945: The Diplomacy of Chinese Nationalism. Tp New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-505432-3.
- Gilbert, Martin (1989). Second World War. London: Weidenfeld and Nicolson. ISBN 978-0-297-79616-9.
- Glantz, David M. (1986). “Soviet Defensive Tactics Kursk, July 1943”. Combined Arms Research Library. CSI Report No. 11. Command and General Staff College. OCLC 278029256. Bản gốc tàng trữ ngày 6 tháng 3 năm 2008. Truy cập ngày 15 tháng 7 năm trước đó đó. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
- ——— (1989). Soviet Military Deception in the Second World War. Abingdon & Tp New York: Frank Cass. ISBN 978-0-7146-3347-3.
- ——— (1998). When Titans Clashed: How the Red Army Stopped Hitler. Lawrence, KS: University Press of Kansas. ISBN 978-0-7006-0899-7.
- ——— (2001). “The Soviet-German War 1941–45 Myths and Realities: A Survey Essay” (PDF). Bản gốc (PDF) tàng trữ ngày 9 tháng 7 năm 2011.
- ——— (2002). The Battle for Leningrad: 1941–1944. Lawrence, KS: University Press of Kansas. ISBN 978-0-7006-1208-6.
- ——— (2005). “August Storm: The Soviet Strategic Offensive in Manchuria”. Combined Arms Research Library. Leavenworth Papers. Command and General Staff College. OCLC 78918907. Bản gốc tàng trữ ngày 2 tháng 3 năm 2008. Truy cập ngày 15 tháng 7 năm trước đó đó. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
- Goldstein, Margaret J. (2004). World War II: Europe. Minneapolis: Lerner Publications. ISBN 978-0-8225-0139-8.
- Gordon, Andrew (2004). “The greatest military armada ever launched”. Trong Jane Penrose (sửa đổi và biên tập). The D-Day Companion. Oxford: Osprey Publishing. tr. 127–144. ISBN 978-1-84176-779-6.
- Gordon, Robert S.C. (2012). The Holocaust in Italian Culture, 1944–2010. Stanford, CA: Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-6346-2.
- Grove, Eric J. (1995). “A Service Vindicated, 1939–1946”. Trong J.R. Hill (sửa đổi và biên tập). The Oxford Illustrated History of the Royal Navy. Oxford: Oxford University Press. tr. 348–80. ISBN 978-0-19-211675-8.
- Hane, Mikiso (2001). Modern Nhật bản: A Historical Survey (ấn bản 3). Boulder, CO: Westview Press. ISBN 978-0-8133-3756-2.
- Hanhimäki, Jussi M. (1997). Containing Coexistence: America, Russia, and the “Finnish Solution”. Kent, OH: Kent State University Press. ISBN 978-0-87338-558-9.
- Harris, Sheldon H. (2002). Factories of Death: Japanese Biological Warfare, 1932–1945, and the American Cover-up (ấn bản 2). London & Tp New York: Routledge. ISBN 978-0-415-93214-1.
- Harrison, Mark (1998). “The economics of World War II: an overview”. Trong Mark Harrison (sửa đổi và biên tập). The Economics of World War II: Six Great Powers in International Comparison. Cambridge: Cambridge University Press. tr. 1–42. ISBN 978-0-521-62046-8.
- Hart, Stephen; Hart, Russell; Hughes, Matthew (2000). The German Soldier in World War II. Osceola, WI: MBI Publishing Company. ISBN 978-1-86227-073-2.
- Hauner, Milan (1978). “Did Hitler Want a World Dominion?”. Journal of Contemporary History. 13 (1): 15–32. doi:10.1177/002200947801300102. JSTOR 260090.
- Healy, Mark (1992). Kursk 1943: The Tide Turns in the East. Oxford: Osprey Publishing. ISBN 978-1-85532-211-0.
- Hearn, Chester G. (2007). Carriers in Combat: The Air War Sea. Mechanicsburg, PA: Stackpole Books. ISBN 978-0-8117-3398-4.
- Hempel, Andrew (2005). Poland in World War II: An Illustrated Military History. Tp New York: Hippocrene Books. ISBN 978-0-7818-1004-3.
- Herbert, Ulrich (1994). “Labor as spoils of conquest, 1933–1945”. Trong David F. Crew (sửa đổi và biên tập). Nazism and German Society, 1933–1945. London & Tp New York: Routledge. tr. 219–73. ISBN 978-0-415-08239-6.
- Herf, Jeffrey (2003). “The Nazi Extermination Camps and the Ally to the East. Could the Red Army and Air Force Have Stopped or Slowed the Final Solution?”. Kritika: Explorations in Russian and Eurasian History. 4 (4): 913–30. doi:10.1353/kri.2003.0059.
- Hill, Alexander (2005). The War Behind The Eastern Front: The Soviet Partisan Movement In North-West Russia 1941–1944. London & Tp New York: Frank Cass. ISBN 978-0-7146-5711-0.
- Holland, James (2008). Italy’s Sorrow: A Year of War 1944–45. London: HarperPress. ISBN 978-0-00-717645-8.
- Hosking, Geoffrey A. (2006). Rulers and Victims: The Russians in the Soviet Union. Cambridge: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-02178-5.
- Howard, Joshua H. (2004). Workers War: Labor in China’s Arsenals, 1937–1953. Stanford, CA: Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-4896-4.
- Hsu, Long-hsuen; Chang, Ming-kai (1971). History of The Sino-Japanese War (1937–1945) (ấn bản 2). Chung Wu Publishers. ASIN B00005W210.
- Ingram, Norman (2006). “Pacifism”. Trong Lawrence D. Kritzman; Brian J. Reilly (sửa đổi và biên tập). The Columbia History Of Twentieth-Century French Thought. Tp New York: Columbia University Press. tr. 76–78. ISBN 978-0-231-10791-4.
- Iriye, Akira (1981). Power and Culture: The Japanese-American War, 1941–1945. Cambridge, MA: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-69580-1.
- Jackson, Ashley (2006). The British Empire and the Second World War. London & Tp New York: Hambledon Continuum. ISBN 978-1-85285-417-1.
- Joes, Anthony James (2004). Resisting Rebellion: The History And Politics of Counterinsurgency. Lexington: University Press of Kentucky. ISBN 978-0-8131-2339-4.
- Jowett, Philip S. (2001). The Italian Army 1940–45, Volume 2: Africa 1940–43. Oxford: Osprey Publishing. ISBN 978-1-85532-865-5.
- ———; Andrew, Stephen (2002). The Japanese Army, 1931–45. Oxford: Osprey Publishing. ISBN 978-1-84176-353-8.
- Jukes, Geoffrey (2001). “Kuznetzov”. Trong Harold Shukman (sửa đổi và biên tập). Stalin’s Generals. London: Phoenix Press. tr. 109–16. ISBN 978-1-84212-513-7.
- Kantowicz, Edward R. (1999). The Rage of Nations. Grand Rapids, MI: William B. Eerdmans Publishing Company. ISBN 978-0-8028-4455-2.
- ——— (2000). Coming Apart, Coming Together. Grand Rapids, MI: William B. Eerdmans Publishing Company. ISBN 978-0-8028-4456-9.
- Keeble, Curtis (1990). “The historical perspective”. Trong Alex Pravda; Peter J. Duncan (sửa đổi và biên tập). Soviet-British Relations Since the 1970s. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-37494-1.
- Keegan, John (1997). The Second World War. London: Pimlico. ISBN 978-0-7126-7348-8.
- Kennedy, David M. (2001). Freedom from Fear: The American People in Depression and War, 1929–1945. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-514403-1.
- Kennedy-Pipe, Caroline (1995). Stalin’s Cold War: Soviet Strategies in Europe, 1943–56. Manchester: Manchester University Press. ISBN 978-0-7190-4201-0.
- Kershaw, Ian (2001). Hitler, 1936–1945: Nemesis. Tp New York: W.W. Norton]. ISBN 978-0-393-04994-7.
- ——— (2007). Fateful Choices: Ten Decisions That Changed the World, 1940–1941. London: Allen Lane. ISBN 978-0-7139-9712-5.
- Kitson, Alison (2001). Germany 1858–1990: Hope, Terror, and Revival. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-913417-5.
- Klavans, Richard A.; Di Benedetto, C. Anthony; Prudom, Melanie J. (1997). “Understanding Competitive Interactions: The U.S. Commercial Aircraft Market”. Journal of Managerial Issues. 9 (1): 13–361. JSTOR 40604127.
- Kleinfeld, Gerald R. (1983). “Hitler’s Strike for Tikhvin”. Military Affairs. 47 (3): 122–128. doi:10.2307/1988082. JSTOR 1988082.
- Koch, H.W. (1983). “Hitler’s ‘Programme’ and the Genesis of Operation ‘Barbarossa’”. The Historical Journal. 26 (4): 891–920. doi:10.1017/S0018246X00012747. JSTOR 2639289.
- Kolko, Gabriel (1990) [1968]. The Politics of War: The World and United States Foreign Policy, 1943–1945. Tp New York: Random House. ISBN 978-0-679-72757-6.
- Laurier, Jim (2001). Tobruk 1941: Rommel’s Opening Move. Oxford: Osprey Publishing. ISBN 978-1-84176-092-6.
- Lee, En-han (2002). “The Nanking Massacre Reassessed: A Study of the Sino-Japanese Controversy over the Factual Number of Massacred Victims”. Trong Robert Sabella; Fei Fei Li; David Liu (sửa đổi và biên tập). Nanking 1937: Memory and Healing. Armonk, NY: M.E. Sharpe. tr. 47–74. ISBN 978-0-7656-0816-1.
- Leffler, Melvyn P.; Westad, Odd Arne sửa đổi và biên tập (2010). The Cambridge History of the Cold War. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-83938-9, in 3 volumes.
- Levine, Alan J. (1992). The Strategic Bombing of Germany, 1940–1945. Westport, CT: Praeger. ISBN 978-0-275-94319-6.
- Lewis, Morton (1953). “Japanese Plans and American Defenses”. Trong Greenfield, Kent Roberts (sửa đổi và biên tập). The Fall of the Philippines. Washington, DC: US Government Printing Office. LCCN 53-63678. Bản gốc tàng trữ ngày 8 tháng 1 thời gian năm 2012. Truy cập ngày 19 tháng 6 năm 2022.
- Liberman, Peter (1996). Does Conquest Pay?: The Exploitation of Occupied Industrial Societies. Princeton, NJ: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-02986-3.
- Liddell Hart, Basil (1977). History of the Second World War (ấn bản 4). London: Pan. ISBN 978-0-330-23770-3.
- Lightbody, Bradley (2004). The Second World War: Ambitions to Nemesis. London & Tp New York: Routledge. ISBN 978-0-415-22404-8.
- Lindberg, Michael; Todd, Daniel (2001). Brown-, Green- and Blue-Water Fleets: the Influence of Geography on Naval Warfare, 1861 to the Present. Westport, CT: Praeger. ISBN 978-0-275-96486-3.
- Lowe, C.J.; Marzari, F. (2002). Italian Foreign Policy 1870–1940. London: Routledge. ISBN 978-0-415-26681-9.
- Lynch, Michael (2010). The Chinese Civil War 1945–49. Oxford: Osprey Publishing. ISBN 978-1-84176-671-3.
- Maddox, Robert James (1992). The United States and World War II. Boulder, CO: Westview Press. ISBN 978-0-8133-0437-3.
- Maingot, Anthony P. (1994). The United States and the Caribbean: Challenges of an Asymmetrical Relationship. Boulder, CO: Westview Press. ISBN 978-0-8133-2241-4.
- Mandelbaum, Michael (1988). The Fate of Nations: The Search for National Security in the Nineteenth and Twentieth Centuries. Cambridge University Press. tr. 96. ISBN 978-0-521-35790-6.
- Marston, Daniel (2005). The Pacific War Companion: From Pearl Harbor to Hiroshima. Oxford: Osprey Publishing. ISBN 978-1-84176-882-3.
- Masaya, Shiraishi (1990). Japanese Relations with Vietnam, 1951–1987. Ithaca, NY: SEAP Publications. ISBN 978-0-87727-122-2.
- May, Ernest R. (1955). “The United States, the Soviet Union, and the Far Eastern War, 1941–1945”. Pacific Historical Review. 24 (2): 153–74. doi:10.2307/3634575. JSTOR 3634575.
- Mazower, Mark (2008). Hitler’s Empire: Nazi Rule in Occupied Europe. London: Allen Lane. ISBN 978-1-59420-188-2.
- Milner, Marc (1990). “The Battle of the Atlantic”. Trong Gooch, John (sửa đổi và biên tập). Decisive Campaigns of the Second World War. Abingdon: Frank Cass. tr. 45–66. ISBN 978-0-7146-3369-5.
- Merritt Miner, Steven (2 tháng 11 năm 2022). “”Things must be bad the front”: Women in the Soviet Military during WWII”. MCU Journal (bằng tiếng Anh) (Gender): 41–64. doi:10.21140/mcuj.2018si02.
- Milward, A.S. (1964). “The End of the Blitzkrieg”. The Economic History Review. 16 (3): 499–518. JSTOR 2592851.
- ——— (1992) [1977]. War, Economy, and Society, 1939–1945. Berkeley, CA: University of California Press. ISBN 978-0-520-03942-1.
- Minford, Patrick (1993). “Reconstruction and the UK Postwar Welfare State: False Start and New Beginning”. Trong Rudiger Dornbusch; Wilhelm Nölling; Richard Layard (sửa đổi và biên tập). Postwar Economic Reconstruction and Lessons for the East Today. Cambridge, MA: MIT Press. tr. 115–38. ISBN 978-0-262-04136-2.
- Mingst, Karen A.; Karns, Margaret P. (2007). United Nations in the Twenty-First Century (ấn bản 3). Boulder, CO: Westview Press. ISBN 978-0-8133-4346-4.
- Miscamble, Wilson D. (2007). From Roosevelt to Truman: Potsdam, Hiroshima, and the Cold War. Tp New York: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-86244-8.
- Mitcham, Samuel W. (2007) [1982]. Rommel’s Desert War: The Life and Death of the Afrika Korps. Mechanicsburg, PA: Stackpole Books. ISBN 978-0-8117-3413-4.
- Mitter, Rana (2014). Forgotten Ally: China’s World War II, 1937–1945. Mariner Books. ISBN 978-0-544-33450-2.
- Molinari, Andrea (2007). Desert Raiders: Axis and Allied Special Forces 1940–43. Oxford: Osprey Publishing. ISBN 978-1-84603-006-2.
- Murray, Williamson (1983). Strategy for Defeat: The Luftwaffe, 1933–1945. Maxwell Air Force Base, AL: Air University Press. ISBN 978-1-4294-9235-5.
- ———; Millett, Allan Reed (2001). A War to Be Won: Fighting the Second World War. Cambridge, MA: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-00680-5.
- Myers, Ramon; Peattie, Mark (1987). The Japanese Colonial Empire, 1895–1945. Princeton, NJ: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-10222-1.
- Naimark, Norman (2010). “The Sovietization of Eastern Europe, 1944–1953”. Trong Melvyn P. Leffler; Odd Arne Westad (sửa đổi và biên tập). The Cambridge History of the Cold War. I: Origins. Cambridge: Cambridge University Press. tr. 175–97. ISBN 978-0-521-83719-4.
- Neary, Ian (1992). “Nhật bản”. Trong Martin Harrop (sửa đổi và biên tập). Power and Policy in Liberal Democracies. Cambridge: Cambridge University Press. tr. 49–70. ISBN 978-0-521-34579-8.
- Neillands, Robin (2005). The Dieppe Raid: The Story of the Disastrous 1942 Expedition. Bloomington, IN: Indiana University Press. ISBN 978-0-253-34781-7.
- Neulen, Hans Werner (2000). In the skies of Europe – Air Forces allied to the Luftwaffe 1939–1945. Ramsbury, Marlborough, UK: The Crowood Press. ISBN 1-86126-799-1.
- Niewyk, Donald L.; Nicosia, Francis (2000). The Columbia Guide to the Holocaust. Tp New York: Columbia University Press. ISBN 978-0-231-11200-0.
- Overmans, Rüdiger (2004). Deutsche militärische Verluste im Zweiten Weltkrieg (bằng tiếng Đức). München: Oldenbourg-Verlag. ISBN 978-3-486-59414-0.
- Overy, Richard (1994). War and Economy in the Third Reich. Tp New York: Clarendon Press. ISBN 978-0-19-820290-5.
- ——— (1995). Why the Allies Won. London: Pimlico. ISBN 978-0-7126-7453-9.
- ——— (2004). The Dictators: Hitler’s Germany, Stalin’s Russia. Tp New York: W.W. Norton. ISBN 978-0-393-02030-4.
- ———; Wheatcroft, Andrew (1999). The Road to War (ấn bản 2). London: Penguin Books. ISBN 978-0-14-028530-7.
- O’Reilly, Charles T. (2001). Forgotten Battles: Italy’s War of Liberation, 1943–1945. Lanham, MD: Lexington Books. ISBN 978-0-7391-0195-7.
- Painter, David S. (2012). “Oil and the American Century” (PDF). The Journal of American History. 99 (1): 24–39. doi:10.1093/jahist/jas073.
- Padfield, Peter (1998). War Beneath the Sea: Submarine Conflict During World War II. Tp New York: John Wiley. ISBN 978-0-471-24945-0.
- Pape, Robert A. (1993). “Why Nhật bản Surrendered”. International Security. 18 (2): 154–201. doi:10.2307/2539100. JSTOR 2539100.
- Parker, Danny S. (2004). Battle of the Bulge: Hitler’s Ardennes Offensive, 1944–1945 . Cambridge, MA: Da Capo Press. ISBN 978-0-306-81391-7.
- Payne, Stanley G. (2008). Franco and Hitler: Spain, Germany, and World War II. New Haven, CT: Yale University Press. ISBN 978-0-300-12282-4.
- Perez, Louis G. (1998). The History of Nhật bản. Westport, CT: Greenwood Publishing Group. ISBN 978-0-313-30296-1.
- Petrov, Vladimir (1967). Money and Conquest: Allied Occupation Currencies in World War II. Baltimore, MD: Johns Hopkins University Press. ISBN 978-0-8018-0530-1.
- Polley, Martin (2000). An A–Z of Modern Europe Since 1789. London & Tp New York: Routledge. ISBN 978-0-415-18597-4.
- Portelli, Alessandro (2003). The Order Has Been Carried Out: History, Memory, and Meaning of a Nazi Massacre in Rome. Basingstoke & Tp New York: Palgrave Macmillan. ISBN 978-1403980083.
- Preston, P. W. (1998). Pacific Asia in the Global System: An Introduction. Oxford & Malden, MA: Blackwell Publishers. ISBN 978-0-631-20238-7.
- Prins, Gwyn (2002). The Heart of War: On Power, Conflict and Obligation in the Twenty-First Century. London & Tp New York: Routledge. ISBN 978-0-415-36960-2.
- Radtke, K.W. (1997). “’Strategic’ concepts underlying the so-called Hirota foreign policy, 1933–7”. Trong Aiko Ikeo (sửa đổi và biên tập). Economic Development in Twentieth Century East Asia: The International Context. London & Tp New York: Routledge. tr. 100–20. ISBN 978-0-415-14900-6.
- Rahn, Werner (2001). “The War in the Pacific”. Trong Horst Boog; Werner Rahn; Reinhard Stumpf; Bernd Wegner (sửa đổi và biên tập). Germany and the Second World War. VI: The Global War. Oxford: Clarendon Press. tr. 191–298. ISBN 978-0-19-822888-2.
- Ratcliff, R.A. (2006). Delusions of Intelligence: Enigma, Ultra, and the End of Secure Ciphers. Tp New York: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-85522-8.
- Read, Anthony (2004). The Devil’s Disciples: Hitler’s Inner Circle. Tp New York: W.W. Norton. ISBN 978-0-393-04800-1.
- Read, Anthony; Fisher, David (2002) [1992]. The Fall Of Berlin. London: Pimlico. ISBN 978-0-7126-0695-0.
- Record, Jeffery (2005). Appeasement Reconsidered: Investigating the Mythology of the 1930s (PDF). Diane Publishing. tr. 50. ISBN 978-1-58487-216-0. Truy cập ngày 15 tháng 11 năm 2009.
- Rees, Laurence (2008). World War II Behind Closed Doors: Stalin, the Nazis and the West. London: BBC Books. ISBN 978-0-563-49335-8.
- Regan, Geoffrey (2004). The Brassey’s Book of Military Blunders. Brassey’s. ISBN 978-1-57488-252-0.
- Reinhardt, Klaus (1992). Moscow – The Turning Point: The Failure of Hitler’s Strategy in the Winter of 1941–42. Oxford: Berg. ISBN 978-0-85496-695-0.
- Reynolds, David (2006). From World War to Cold War: Churchill, Roosevelt, and the International History of the 1940s. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-928411-5.
- Rich, Norman (1992) [1973]. Hitler’s War Aims, Volume I: Ideology, the Nazi State, and the Course of Expansion. Tp New York: W.W. Norton. ISBN 978-0-393-00802-9.
- Ritchie, Ella (1992). “France”. Trong Martin Harrop (sửa đổi và biên tập). Power and Policy in Liberal Democracies. Cambridge: Cambridge University Press. tr. 23–48. ISBN 978-0-521-34579-8.
- Roberts, Cynthia A. (1995). “Planning for War: The Red Army and the Catastrophe of 1941”. Europe-Asia Studies. 47 (8): 1293–1326. doi:10.1080/09668139508412322. JSTOR 153299.
- Roberts, Geoffrey (2006). Stalin’s Wars: From World War to Cold War, 1939–1953. New Haven, CT: Yale University Press. ISBN 978-0-300-11204-7.
- Roberts, J.M. (1997). The Penguin History of Europe. London: Penguin Books. ISBN 978-0-14-026561-3.
- Ropp, Theodore (2000). War in the Modern World . Baltimore, MD: Johns Hopkins University Press. ISBN 978-0-8018-6445-2.
- Roskill, S.W. (1954). The War Sea 1939–1945, Volume 1: The Defensive. History of the Second World War. United Kingdom Military Series. London: HMSO.
- Ross, Steven T. (1997). American War Plans, 1941–1945: The Test of Battle. Abingdon & Tp New York: Routledge. ISBN 978-0-7146-4634-3.
- Rottman, Gordon L. (2002). World War II Pacific Island Guide: A Geo-Military Study. Westport, CT: Greenwood Press. ISBN 978-0-313-31395-0.
- Rotundo, Louis (1986). “The Creation of Soviet Reserves and the 1941 Campaign”. Military Affairs. 50 (1): 21–28. doi:10.2307/1988530. JSTOR 1988530.
- Salecker, Gene Eric (2001). Fortress Against the Sun: The B-17 Flying Fortress in the Pacific. Conshohocken, PA: Combined Publishing. ISBN 978-1-58097-049-5.
- Schain, Martin A. sửa đổi và biên tập (2001). The Marshall Plan Fifty Years Later. London: Palgrave Macmillan. ISBN 978-0-333-92983-4.
- Schmitz, David F. (2000). Henry L. Stimson: The First Wise Man. Lanham, MD: Rowman & Littlefield. ISBN 978-0-8420-2632-1.
- Schoppa, R. Keith (2011). In a Sea of Bitterness, Refugees during the Sino-Japanese War. Harvard University Press. ISBN 978-0-674-05988-7.
- Sella, Amnon (1978). “”Barbarossa”: Surprise Attack and Communication”. Journal of Contemporary History. 13 (3): 555–83. doi:10.1177/002200947801300308. JSTOR 260209.
- ——— (1983). “Khalkhin-Gol: The Forgotten War”. Journal of Contemporary History. 18 (4): 651–87. JSTOR 260307.
- Senn, Alfred Erich (2007). Lithuania 1940: Revolution from Above. Amsterdam & Tp New York: Rodopi. ISBN 978-90-420-2225-6.
- Shaw, Anthony (2000). World War II: Day by Day. Osceola, WI: MBI Publishing Company. ISBN 978-0-7603-0939-1.
- Shepardson, Donald E. (1998). “The Fall of Berlin and the Rise of a Myth”. Journal of Military History. 62 (1): 135–54. doi:10.2307/120398. JSTOR 120398.
- Shirer, William L. (1990) [1960]. The Rise and Fall of the Third Reich: A History of Nazi Germany. Tp New York: Simon & Schuster. ISBN 978-0-671-72868-7.
- Shore, Zachary (2003). What Hitler Knew: The Battle for Information in Nazi Foreign Policy. Tp New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-518261-3.
- Slim, William (1956). Defeat into Victory. London: Cassell. ISBN 978-0-304-29114-4.
- Smith, Alan (1993). Russia and the World Economy: Problems of Integration. London: Routledge. ISBN 978-0-415-08924-1.
- Smith, J.W. (1994). The World’s Wasted Wealth 2: Save Our Wealth, Save Our Environment. Institute for Economic Democracy. ISBN 978-0-9624423-2-2.
- Smith, Peter C. (2002) [1970]. Pedestal: The Convoy That Saved Malta (ấn bản 5). Manchester: Goodall. ISBN 978-0-907579-19-9.
- Smith, David J.; Pabriks, Artis; Purs, Aldis; Lane, Thomas (2002). The Baltic States: Estonia, Latvia and Lithuania. London: Routledge. ISBN 978-0-415-28580-3.
- Smith, Winston; Steadman, Ralph (2004). All Riot on the Western Front, Volume 3. Last Gasp. ISBN 978-0-86719-616-0.
- Snyder, Timothy (2010). Bloodlands: Europe Between Hitler and Stalin. London: The Bodley Head. ISBN 978-0-224-08141-2.
- Spring, D. W. (1986). “The Soviet Decision for War against Finland, ngày 30 tháng 11 năm 1939”. Soviet Studies. 38 (2): 207–26. doi:10.1080/09668138608411636. JSTOR 151203.
- Steinberg, Jonathan (1995). “The Third Reich Reflected: German Civil Administration in the Occupied Soviet Union, 1941–4”. The English Historical Review. 110 (437): 620–51. doi:10.1093/ehr/cx.437.620. JSTOR 578338.
- Steury, Donald P. (1987). “Naval Intelligence, the Atlantic Campaign and the Sinking of the Bismarck: A Study in the Integration of Intelligence into the Conduct of Naval Warfare”. Journal of Contemporary History. 22 (2): 209–33. doi:10.1177/002200948702200202. JSTOR 260931.
- Stueck, William (2010). “The Korean War”. Trong Melvyn P. Leffler; Odd Arne Westad (sửa đổi và biên tập). The Cambridge History of the Cold War. I: Origins. Cambridge: Cambridge University Press. tr. 266–87. ISBN 978-0-521-83719-4.
- Sumner, Ian; Baker, Alix (2001). The Royal Navy 1939–45. Oxford: Osprey Publishing. ISBN 978-1-84176-195-4.
- Swain, Bruce (2001). A Chronology of Australian Armed Forces War 1939–45. Crows Nest: Allen & Unwin. ISBN 978-1-86508-352-0.
- Swain, Geoffrey (1992). “The Cominform: Tito’s International?”. The Historical Journal. 35 (3): 641–63. doi:10.1017/S0018246X00026017.
- Tanaka, Yuki (1996). Hidden Horrors: Japanese War Crimes in World War II. Boulder, CO: Westview Press. ISBN 978-0-8133-2717-4.
- Taylor, A.J.P. (1961). The Origins of the Second World War. London: Hamish Hamilton.
- ——— (1979). How Wars Begin. London: Hamish Hamilton. ISBN 978-0-241-10017-2.
- Taylor, Jay (2009). The Generalissimo: Chiang Kai-shek and the Struggle for Modern China. Cambridge, MA: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-03338-2.
- Thomas, Nigel; Andrew, Stephen (1998). German Army 1939–1945 (2): North Africa & Balkans. Oxford: Osprey Publishing. ISBN 978-1-85532-640-8.
- Thompson, John Herd; Randall, Stephen J. (2008). Canada and the United States: Ambivalent Allies (ấn bản 4). Athens, GA: University of Georgia Press. ISBN 978-0-8203-3113-3.
- Trachtenberg, Marc (1999). A Constructed Peace: The Making of the European Settlement, 1945–1963. Princeton, NJ: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-00273-6.
- Tucker, Spencer C.; Roberts, Priscilla Mary (2004). Encyclopedia of World War II: A Political, Social, and Military History. ABC-CIO. ISBN 978-1-57607-999-7.
- Umbreit, Hans (1991). “The Battle for Hegemony in Western Europe”. Trong P. S. Falla (sửa đổi và biên tập). Germany and the Second World War. 2: Germany’s Initial Conquests in Europe. Oxford: Oxford University Press. tr. 227–326. ISBN 978-0-19-822885-1.
- United States Army (1986) [1953]. The German Campaigns in the Balkans (Spring 1941). Washington, DC: Department of the Army. Bản gốc tàng trữ ngày 19 tháng 6 năm 2009. Truy cập ngày 19 tháng 6 năm 2022.
- Waltz, Susan (2002). “Reclaiming and Rebuilding the History of the Universal Declaration of Human Rights”. Third World Quarterly. 23 (3): 437–48. doi:10.1080/01436590220138378. JSTOR 3993535.
- Ward, Thomas A. (2010). Aerospace Propulsion Systems. Singapore: John Wiley & Sons. ISBN 978-0-470-82497-9.
- Watson, William E. (2003). Tricolor and Crescent: France and the Islamic World. Westport, CT: Praeger. ISBN 978-0-275-97470-1.
- Weinberg, Gerhard L. (2005). A World Arms: A Global History of World War II (ấn bản 2). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-85316-3.; comprehensive overview with emphasis on diplomacy
- Wettig, Gerhard (2008). Stalin and the Cold War in Europe: The Emergence and Development of East-West Conflict, 1939–1953. Lanham, MD: Rowman & Littlefield. ISBN 978-0-7425-5542-6.
- Wiest, Andrew; Barbier, M.K. (2002). Strategy and Tactics: Infantry Warfare. St Paul, MN: MBI Publishing Company. ISBN 978-0-7603-1401-2.
- Williams, Andrew (2006). Liberalism and War: The Victors and the Vanquished. Abingdon & Tp New York: Routledge. ISBN 978-0-415-35980-1.
- Wilt, Alan F. (1981). “Hitler’s Late Summer Pause in 1941”. Military Affairs. 45 (4): 187–91. doi:10.2307/1987464. JSTOR 1987464.
- Wohlstetter, Roberta (1962). Pearl Harbor: Warning and Decision. Palo Alto, CA: Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-0597-4.
- Wolf, Holger C. (1993). “The Lucky Miracle: Germany 1945–1951”. Trong Rudiger Dornbusch; Wilhelm Nölling; Richard Layard (sửa đổi và biên tập). Postwar Economic Reconstruction and Lessons for the East Today. Cambridge: MIT Press. tr. 29–56. ISBN 978-0-262-04136-2.
- Wood, James B. (2007). Japanese Military Strategy in the Pacific War: Was Defeat Inevitable?. Lanham, MD: Rowman & Littlefield. ISBN 978-0-7425-5339-2.
- Yoder, Amos (1997). The Evolution of the United Nations System (ấn bản 3). London & Washington, DC: Taylor & Francis. ISBN 978-1-56032-546-8.
- Zalampas, Michael (1989). Adolf Hitler and the Third Reich in American magazines, 1923–1939. Bowling Green University Popular Press. ISBN 978-0-87972-462-7.
- Zaloga, Steven J. (1996). Bagration 1944: The Destruction of Army Group Centre. Oxford: Osprey Publishing. ISBN 978-1-85532-478-7.
- ——— (2002). Poland 1939: The Birth of Blitzkrieg. Oxford: Osprey Publishing. ISBN 978-1-84176-408-5.
- Zeiler, Thomas W. (2004). Unconditional Defeat: Nhật bản, America, and the End of World War II. Wilmington, DE: Scholarly Resources. ISBN 978-0-8420-2991-9.
- Zetterling, Niklas; Tamelander, Michael (2009). Bismarck: The Final Days of Germany’s Greatest Battleship. Drexel Hill, PA: Casemate. ISBN 978-1-935149-04-0.
- Barrett, David P.; Shyu, Lawrence N. (2001). China in the Anti-Japanese War, 1937–1945: Politics, Culture and Society. Tp New York: Peter Lang. ISBN 978-0-8204-4556-4.
- Budiansky, Stephen (2001). Battle of Wits: The Complete Story of Codebreaking in World War II. London: Penguin Books. ISBN 978-0-14-028105-7.
- Davidson, Eugene (1999). The Death and Life of Germany: An Account of the American Occupation. University of Missouri Press. ISBN 978-0-8262-1249-8.
- Fitzgerald, Stephanie (2011). Children of the Holocaust. Mankato, MN: Compass Point Books. ISBN 978-0-7565-4390-7.
- Garthoff, Raymond L. (1969). “The Soviet Manchurian Campaign, August 1945”. Military Affairs. 33 (2): 312–36. doi:10.2307/1983926. JSTOR 1983926.
- Gilbert, Martin (2001). “Final Solution”. Trong Dear, Ian; Foot, Richard D. (sửa đổi và biên tập). The Oxford Companion to World War II. Oxford: Oxford University Press. tr. 285–92. ISBN 978-0-19-280670-3.
- Hedgepeth, Sonja; Saidel, Rochelle (2010). Sexual Violence against Jewish Women During the Holocaust. Lebanon, NH: University Press of New England. ISBN 978-1-58465-904-4.
- Macksey, Kenneth (1997) [1979]. Rommel: Battles and Campaigns. Cambridge, MA: Da Capo Press. ISBN 978-0-306-80786-2.
- Morison, Samuel Eliot (2002). History of United States Naval Operations in World War II. 14: Victory in the Pacific, 1945. Champaign, IL: University of Illinois Press. ISBN 978-0-252-07065-5.
- Schofield, B.B. (1981). “The Defeat of the U-Boats during World War II”. Journal of Contemporary History. 16 (1): 119–29. doi:10.1177/002200948101600107. JSTOR 260619. S2CID 161422881.
- Sommerville, Donald (2008). The Complete Illustrated History of World War Two: An Authoritative Account of the Deadliest Conflict in Human History with Analysis of Decisive Encounters and Landmark Engagements. Leicester: Lorenz Books. ISBN 978-0-7548-1898-4.
- (tiếng Anh) Databasis van die Tweede Wêreldoorlog. Lưu trữ 2009-04-16 tại Wayback Machine
- (tiếng Đức) Die Deutsche Welle se spesiale afdeling oor die Tweede Wêreldoorlog. Lưu trữ 2005-05-07 tại Wayback Machine
- (tiếng Anh) Kanada en die Tweede Wêreldoorlog Lưu trữ 2009-04-14 tại Wayback Machine
- (tiếng Đức) Die einde van die Tweede Wêreldoorlog in Duitsland
- (tiếng Anh) Die Tweede Wêreldoorlog
- Chiến tranh toàn thế giới II (1939 – 45) tại Từ điển bách khoa Việt Nam
- World War II (1939–1945) tại Encyclopædia Britannica (tiếng Anh)
- WW2 People’s War – Dự án của BBC: Thu thập những câu truyện của những người dân thông thường trong Chiến tranh toàn thế giới thứ hai
- BBC Online – History – World War II Lịch sử BBC: Thế chiến thứ hai
- West Point Maps of the European War
- West Point Maps of the Asian-Pacific War
- Radio News From 1938 to 1945
- World War II Propaganda Leaflet Archive Lưu trữ 2014-03-26 tại Wayback Machine
- The Art of War Online Exhibition the UK National Archive
- Deutsche Welle special section on World War II
- Atlas of the World Battle Fronts
Ảnh: Getty
Đức thực thi kế hoạch “trận chiến tranh chớp nhoáng” (blitzkrieg) để càn quét khắp Hà Lan, Bỉ và Pháp trong những tháng đầu của cuộc trận chiến tranh và buộc hơn 300.000 lính Anh và quân liên minh phải sơ tán khỏi Dunkirk. Tháng 6/1941, Adolf Hitler phá vỡ hiệp ước không xâm lược với Liên Xô, tiến hành Chiến dịch Barbarossa, đưa quân đến tận cửa ngõ Moscow.
Ở thời gian Mỹ bước vào cuộc Chiến tranh toàn thế giới thứ hai sau khi Nhật Bản dội bom Trân Châu cảng, quân Đức đã sở hữu lĩnh được được quá nhiều phần của châu Âu từ Biển Đen đến eo biển Manche. Tuy nhiên, quân Đồng minh đã hòn đảo chiều trận chiến và dưới đấy là những sự kiện mấu chốt đưa Thế chiến 2 đi đến kết quả cuối cùng.
Đức thất bại trên 2 mặt trận
Sau khi càn quét trên khắp châu Âu trong 3 năm đầu của trận chiến, lực lượng Phe trục mở rộng được đặt vào phòng thủ sau khi Hồng quân Liên Xô phản công và đẩy lùi lực lượng này trong Trận chiến Stalingrad đầy quyết liệt, diễn ta từ thời điểm tháng 8/1942 đến tháng 2/1943. Trận chiến quyết liệt vì thành phố được đặt theo tên của nhà lãnh đạo Joseph Stalin đã khiến 2 triệu người thương vong, trong số đó có hàng trăm nghìn dân cư Stalingrad thiệt mạng.
Khi lính Liên Xô khởi đầu tiến về Mặt trận Phía Đông, những Đồng minh phương Tây đã đưa quân tới Sicily và miền Nam Italy, dẫn tới sự sụp đổ của chính phủ nước nhà độc tài Benito Mussilini vào tháng 7/1943. Lực lượng Đồng minh tiếp theo đó mở Mặt trận phía Tây với cuộc đổ xô Normandy đầy tham vọng vào trong ngày 6/6/1944. Sau khi giành được vị trí chắc như đinh ở miền Bắc nước Pháp, quân Đồng minh giải phóng Paris vào trong ngày 25/8 cùng năm, rồi Brussels trong vòng gần đầy 2 tuần tiếp theo đó.
Trận Ardenes (còn gọi là Trận Bulge)
Đức nhận thấy bị dồn ép ở cả hai phía khi quân Liên Xô tiến vào Ba Lan, Czechoslovakia (Tiệp Khắc), Hungary và Romania, trong lúc Đồng minh phương Tây tiếp tục tiến về phía Đông. Bị buộc phải chiến đấu trên 2 mặt trận khi những nguồn lực đang hết sạch dần, một Hilter ngày càng liều lĩnh đã quyết định hành động cho tiến hành chiến dịch “sống còn” ở Mặt trận phía Tây với kỳ vọng chia cắt những phòng tuyến của quân Đồng minh. Phát xít Đức tiến công bất thần phòng tuyến 128km dọc Rừng rậm Ardennes ở Bỉ và Luxemburg vào trong ngày 16/12/1944.
Ảnh: Getty
Quân Đức đã xuyên thủng một lỗ hổng lớn và tràn sang khu quân sự chiến lược của quân Đồng Minh. Trận đánh này còn được gọi là Trận Bulge vì khi nhìn trên map quân sự chiến lược, cuộc tiến công của quân Đức tạo ra một mũi dùi, in như một khối u (bulge trong tiếng Anh nghĩa là phình ra).
Những bước tiến ban đầu của chiến dịch hoàn toàn có thể sẽ là thắng lợi ở đầu cuối của quân Đức. Phía Mỹ đã mất khoảng chừng 20.000 người trong trận chiến này – một trong những trận chiến đẫm máu nhất của Mỹ trong thế chiến 2. Tuy nhiên, sau nhiều ngày chiến đấu, quân Đồng Minh giành lại được thế dữ thế chủ động và đẩy lui quân Đức. Sau thắng lợi quyết định hành động này, quân Đồng Minh đã tràn vào nước Đức.
Đức đầu hàng
Sau khi đánh bom Dresden và những thành phố khác của Đức khiến hàng trăm nghìn dân thường thiệt mạng, Đồng minh phương Tây vượt Sông Rhine và di tán theo phía Đông về Berlin. Khi tới gần thủ đô của Đức, họ phát hiện ra sự kinh hoàng của Holocaust và đã giải phóng những trại triệu tập như Bergen-Belsen và Dachau. Với cả hai mặt trận đều đang sụp đổ và thất bại là yếu tố không thể tránh khỏi, Hitler tự sát trong boongke phía dưới tòa nhà Reich Chancellery (Văn phòng Thủ tướng) vào trong ngày 30/4/1945.
Người tiếp theo Hitler, Đại Đô đốc Karl Dönitz, khởi đầu đàm phán hòa bình và ngày 7/5 được cho phép tướng Alfred Jodl ký văn bản đầu hàng vô Đk của toàn bộ những lực lượng Đức, có hiệu lực hiện hành ngay ngày hôm sau.
Bản copy thông tin Đức đầu hàng đăng trên báo Stars and Stripes. Ảnh: Getty
Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Liên Xô Stalin khước từ thỏa thuận hợp tác đầu hàng được ký tại trụ sở của Tướng Mỹ Dwight D. Eisenhower ở Reims, Pháp, và buộc Đức phải ký một thỏa thuận hợp tác khác vào trong ngày hôm sau ở Berlin – thời gian hiện nay đang do Liên Xô chiếm đóng.
Mỹ thả bom nguyên tử xuống Hiroshima và Nagasaki
Dù sau khi quân Đồng minh giành thắng lợi ở châu Âu, Thế chiến 2 vẫn tiếp tục ở mặt trận Thái Bình Dương. Các lực lượng Mỹ đã tiến dần về Nhật Bản sau bước ngoặt thắng lợi trong Trận Midway tháng 6/1942. Trận Iwo Jima và Okinawa vào trong ngày đông và ngày xuân năm 1945 là những trận đẫm máu nhất của trận chiến. Dù vậy, quân đội Mỹ ước tính sẽ có được tới 1 triệu người thương vong nếu tiến hành bất kể cuộc đổ xô nào vào đại lục Nhật Bản.
Vài tuần sau vụ thử bom nguyên tử thành công xuất sắc thứ nhất ở Alamagordo, New Mexico vào trong ngày 16/7/1945, Tổng thống Harry Truman, người tiếp quản quyền Tổng thống gần đầy 4 tháng trước đó sau khi Tổng thống Franklin D. Roosevelt qua đời, đã được cho phép quân đội sử dụng bom nguyên tử chống lại Nhật bản với kỳ vọng hoàn toàn có thể nhanh gọn kết thúc trận chiến tranh.
Ngày 6/8/1945, máy bay ném bom B-29 mang tên Enola Gay thả một quả bom nguyên tử xuống thành phố Hiroshima, khiến (ước tính) 80.000 người thiệt mạng ngay lập tức. Hàng chục nghìn người khác thiệt mạng tiếp theo đó vì phơi nhiễm phóng xạ.
Hình ảnh Hiroshima một ngày sau khi Mỹ thả bom nguyên tử. Ảnh: Getty
Do Nhật Bản không đầu hàng ngay sau vụ thả bom nguyên tử xuống Hiroshima, Mỹ tiếp tục thả một quả bom nguyên nữa xuống Nagasaki chỉ 3 ngày tiếp theo đó, khiến 35.000 người thiệt mạng ngay lúc đó và khoảng chừng 50.000 người khác thiệt mạng do những hậu quả về sau.
Liên Xô tuyên bố trận chiến tranh, Nhật đầu hàng
Ngoài những sự kiện Mỹ thả bom xuống Hiroshima và Nagasaki, Nhật còn phải chịu thêm nhiều sức ép khi Liên Xô chính thức tuyên bố trận chiến tranh vào trong ngày 8/8 và đưa quân tới khu vực Manchuria mà Nhật chiếm đóng ở Đông Bắc Trung Quốc.
Nhật hoàng Hirohito quyết định hành động Nhật Bản buộc phải đầu hàng. Buổi trưa ngày 15/8 (giờ Nhật Bản), Nhật hoàng đọc chiếu thư đồng ý đầu hàng trên đài phát thanh.
Ngày 2/9/1945, Thế chiến 2 kết thúc khi Tướng Mỹ Douglas MacArthur đồng ý tuyên bố chính thức đầu hàng của Nhật Bản trên chiến hạm Missouri thả neo trên Vịnh Tokyo cùng với một hạm đội hơn 250 tàu chiến của quân Đồng minh.
Tại lễ ký thỏa thuận hợp tác chấm hết 2.194 ngày trận chiến tranh trên toàn thế giới, Tướng MacArthur tuyên bố với toàn thế giới qua sóng radio rằng: “Ngày ngày hôm nay đã im tiếng súng. Một thảm kịch lớn đã chấm hết. Một thắng lợi lớn đã giành được”./.
Chiến tranh toàn thế giới thứ hai (còn được nhắc tới với những tên thường gọi Đệ nhị thế chiến, Thế chiến II hay Đại chiến toàn thế giới lần thứ hai) là một cuộc trận chiến tranh toàn thế giới bắt nguồn từ khoảng chừng năm 1939 và chấm hết vào năm 1945. Cuộc chiến có sự tham gia của đại hầu hết những vương quốc trên toàn thế giới — gồm có toàn bộ những cường quốc — tạo thành hai liên minh quân sự chiến lược trái chiều: Đồng Minh và Phe Trục. Trong diện mạo một cuộc trận chiến tranh toàn vẹn và tổng thể, Thế chiến II có sự tham gia trực tiếp của hơn 100 triệu nhân sự từ hơn 30 vương quốc. Các bên tham chiến chính đã dồn toàn bộ nguồn lực kinh tế tài chính, công nghiệp và khoa học cho nỗ lực tham chiến, làm mờ đi ranh giới giữa nguồn lực dân sự và quân sự chiến lược. Chiến tranh toàn thế giới thứ hai là cuộc xung đột đẫm máu nhất trong lịch sử quả đât, gây ra cái chết của 70 đến 85 triệu người, với số lượng dân thường tử vong nhiều hơn nữa quân nhân. Hàng chục triệu người đã phải bỏ mạng trong những vụ thảm sát, diệt chủng (trong số đó có Holocaust), chết vì thiếu lương thực hay vì bệnh tật. Máy bay đóng vai trò quan trọng riêng với tiến trình trận chiến, gồm có ném bom kế hoạch vào những TT dân cư, và riêng với việc tăng trưởng vũ khí hạt nhân cũng như hai lần duy nhất sử dụng loại vũ khí này trong trận chiến tranh.
Chiến tranh toàn thế giới thứ hai
Theo chiều kim đồng hồ đeo tay, từ ảnh trên cùng bên trái:
Thời gian
Địa điểm
Châu Âu, Thái Bình Dương, Đại Tây Dương, Khu vực Đông Nam Á, Trung Quốc, Trung Đông, Địa Trung Hải và Châu Phi, một phần Bắc và Nam Mỹ
Kết quả
Tham chiến
Đồng Minh:
Phe Trục
Chỉ huy và lãnh đạo
Chỉ huy chính:
Chỉ huy chính:
Lực lượng
Tổng cộng: k. 80.000.000
Tổng cộng: k. 35.000.000
k. 16.800.000[5]
Thương vong và tổn thất
Mặc dù có nhiều ý kiến rất khác nhau, nhưng trận chiến tranh toàn thế giới thứ hai thường sẽ là khởi đầu khi Đức phát động cuộc xâm lược Ba Lan vào trong ngày một tháng 9 năm 1939, tiếp nối với việc cả Vương quốc Anh lẫn Pháp tuyên chiến với Đức 2 ngày tiếp theo đó. Kể từ thời gian ở thời gian cuối năm 1939 cho tới thời điểm đầu xuân mới 1941, thông qua một loạt chiến dịch quân sự chiến lược và hiệp ước, Đức đã chinh phục hoặc trấn áp phần lớn lục địa châu Âu, đồng thời xây dựng liên minh phe Trục với Ý và Nhật Bản cũng tương tự một số trong những nước khác tiếp theo đó. Theo Hiệp ước Molotov – Ribbentrop được ký kết vào tháng 8 năm 1939, Đức và Liên Xô phân loại và sáp nhập lãnh thổ những nước láng giềng châu Âu gồm có Ba Lan, Phần Lan, Romania và những nước Baltic. Sau khi những chiến dịch tại Bắc Phi và Đông Phi khởi đầu và Pháp thất thủ giữa năm 1940, trận chiến tranh vẫn tiếp nối hầu hết Một trong những cường quốc Trục châu Âu và Đế quốc Anh, với chiến sự tại Balkan, Trận không chiến nước Anh (Blitz) và Trận chiến Đại Tây Dương. Vào ngày 22 tháng 6 năm 1941, Đức đứng vị trí số 1 những nước Phe Trục châu Âu tiến hành xâm lược Liên Xô, mở ra Mặt trận phía Đông. Là mặt trận trên bộ lớn số 1 trong lịch sử, trận chiến với Liên Xô đã khiến quân đội phe Trục, mà hầu hết là Wehrmacht của Đức, sa lầy trong một trận chiến tiêu tốn.
Với tham vọng thống trị châu Á và Thái Bình Dương, Nhật Bản đã gây chiến với Trung Hoa Dân Quốc vào năm 1937. Vào tháng 12 năm 1941, Nhật Bản tiến hành tiến công gần như thể cùng lúc những lãnh thổ của Hoa Kỳ và Anh tại Khu vực Đông Nam Á và Trung Thái Bình Dương, gồm có cả cuộc tiến công nhằm mục đích vào hạm đội Mỹ đóng tại Trân Châu Cảng. Sau khi Hoa Kỳ lẫn Anh tuyên chiến với Nhật Bản, những nước phe Trục Châu Âu tuyên chiến với Hoa Kỳ theo cam kết trong hiệp ước liên minh. Nhật Bản nhanh gọn làm chủ phần lớn Tây Thái Bình Dương, nhưng bước tiến của tớ đã biết thành chặn lại sau khi để thua trận Midway quan trọng vào năm 1942. Không lâu tiếp theo đó, Đức và Ý bị đánh bật khỏi Bắc Phi và phải hứng chịu thất bại quyết định hành động tại Stalingrad trước Liên Xô. Những thất bại then chốt trong năm 1943 – gồm có một loạt thất bại của Đức trên Mặt trận phía Đông, cuộc xâm lược hòn đảo Sicilia và lục địa Ý của Đồng Minh, cũng như cuộc tiến công của Đồng Minh ở Thái Bình Dương – đã khiến phe Trục đánh mất thế dữ thế chủ động và buộc phải rút lui kế hoạch trên mọi mặt trận. Năm 1944, Đồng Minh phương Tây xâm lược nước Pháp do Đức chiếm đóng, trong lúc Liên Xô giành lại những lãnh thổ bị mất và đang trên đường tiến vào lãnh thổ Đức và những vương quốc Phe Trục khác. Trong suốt hai năm 1944 và 1945, chiến sự dần hòn đảo chiều trên lục địa châu Á, trong lúc quân Đồng Minh làm tê liệt lực lượng Hải quân Nhật Bản và chiếm đóng hòn đảo quan trọng ở phía Tây Thái Bình Dương.
Sau khi giải phóng những vùng lãnh thổ do Đức chiếm đóng, Đồng Minh phương Tây và Liên Xô tiến hành xâm lược nước Đức. Chiến tranh tại châu Âu kết thúc sau cái chết của Adolf Hitler, chỉ ít lâu trước lúc Berlin thất thủ vào tay quân đội Liên Xô và Đức đầu hàng vô Đk vào trong ngày 8 tháng 5 năm 1945. Sau khi Tuyên bố Potsdam của Đồng Minh vào trong ngày 26 tháng 7 năm 1945 bị phía Nhật Bản khước từ, Hoa Kỳ đã thả hai quả bom nguyên tử thứ nhất xuống thành phố Hiroshima vào trong ngày 6 và Nagasaki vào trong ngày 9 tháng 8 năm 1945. Đối mặt trước một cuộc xâm lược sắp xẩy ra vào quần hòn đảo Nhật Bản và việc Liên Xô tham chiến, tiến hành xâm lược Mãn Châu vào trong ngày 9 tháng 8, Nhật Bản tuyên bố đầu hàng vào trong ngày 15 tháng 8 năm 1945, ấn định thắng lợi toàn vẹn và tổng thể trên mặt trận Châu Á cho Phe Đồng Minh. Sau trận chiến tranh, cả Đức lẫn Nhật Bản bị chiếm đóng. Các tòa án tội ác trận chiến tranh được mở nhằm mục đích xét xử những nhà lãnh đạo Đức và Nhật Bản. Bất chấp tội ác trận chiến tranh được ghi nhận khá đầy đủ (hầu hết gây ra ở Hy Lạp và Nam Tư), phần lớn những nhà lãnh đạo và tướng lĩnh Ý vẫn được ân xá nhờ vào những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt ngoại giao.
Chiến tranh toàn thế giới thứ hai thay đổi cục diện chính trị lẫn cấu trúc xã hội toàn thế giới. Tổ chức Liên Hiệp Quốc (Liên Hiệp Quốc) được xây dựng nhằm mục đích thúc đẩy hợp tác quốc tế và ngăn ngừa những cuộc xung đột trong tương lai. Các cường quốc thắng lợi, gồm có Trung Quốc, Pháp, Liên Xô, Vương quốc Anh và Hoa Kỳ, trở thành thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc. Liên Xô và Hoa Kỳ nổi lên như hai siêu cường đối trọng nhau, tạo tiền đề cho Chiến tranh Lạnh kéo dãn gần nửa thế kỷ. Trong toàn cảnh châu Âu bị tàn phá, ảnh hưởng của những cường quốc suy yếu, khởi đầu quy trình phi thực dân hóa ở châu Phi và châu Á. Hầu hết những vương quốc có ngành công nghiệp bị thiệt hại đều hướng tới việc phục hồi và mở rộng kinh tế tài chính. Sự hội nhập chính trị, nhất là ở châu Âu, vốn khởi đầu như một nỗ lực ngăn ngừa những hành vi thù địch trong tương lai đã chấm hết những mối thù địch trước trận chiến tranh và rèn luyện ý thức về bản sắc chung.
Thời điểm khởi đầu trận chiến tại Châu Âu thường sẽ là lúc quân Đức tiến hành xâm lược Ba Lan vào trong ngày một tháng 9 năm 1939[6][7] và khi Vương quốc Anh và Pháp tuyên chiến với Đức hai ngày tiếp theo đó. Đối với trận chiến tranh Thái Bình Dương, giới học giả chưa tồn tại sự thống nhất trong việc tính ngày khởi đầu trận chiến. Có người tán thành thời gian Nhật Bản xâm lược Trung Quốc vào trong ngày 7 tháng 7 năm 1937[8][9] trong lúc một số trong những người dân khác lại coi sự kiện Nhật Bản xâm lược Mãn Châu vào trong ngày 19 tháng 9 năm 1931 mới là ngày khởi đầu trận chiến.[10][11][12]
Một số học giả khác tán thành với ý kiến của sử gia người Anh A. J. P. Taylor, nhận định rằng Chiến tranh Trung–Nhật cùng với trận chiến tranh ở châu Âu và những thuộc địa xẩy ra tuy nhiên tuy nhiên cho trước lúc hợp thành một trận chiến duy nhất vào năm 1941. Bài viết này của Wikipedia sử dụng phương pháp tính ngày truyền thống cuội nguồn. Một số thời gian khác đôi lúc cũng khá được sử dụng làm ngày khởi đầu Chiến tranh toàn thế giới thứ hai gồm có cuộc xâm lược Abyssinia của Ý vào trong ngày 3 tháng 10 năm 1935.[13] Nhà sử học người Anh Antony Beevor xem trận Khalkhin Gol giữa Nhật Bản và Liên Xô từ thời điểm tháng 5 đến tháng 9 năm 1939 là ngày khởi đầu của Thế chiến thứ hai.[14]
Tương tự như ngày khởi đầu, ngày kết thúc đúng chuẩn của trận chiến cũng không được những học giả thống nhất rộng tự do. Một số người đồng ý ngày 14 tháng 8 năm 1945 khi hiệp định đình chiến giữa Nhật Bản và Đồng Minh được ký kết (Ngày V-J) là ngày trận chiến tranh kết thúc thay vì ngày 2 tháng 9 năm 1945 khi Nhật Bản chính thức đầu hàng, chấm hết trận chiến tranh tại châu Á. Năm 1951, một hiệp ước hòa bình giữa Nhật Bản và Đồng Minh được ký kết. Năm 1990, một hiệp ước liên quan đến tương lai của Đức được cho phép hai phần Đông và Tây của nước này thống nhất đã được thông qua, xử lý và xử lý hầu hết những yếu tố tồn dư sau Thế chiến II. Cho đến khi Liên Xô giải tán, giữa hai nước Xô – Nhật không còn hiệp ước hòa bình chính thức nào được ký kết.[15]
Nguồn cơn của trận chiến tranh toàn thế giới thứ hai tới từ những nguyên do rất khác nhau ở những khu vực địa lý rất khác nhau. Tại châu Âu, Chiến tranh toàn thế giới thứ hai thường sẽ là yếu tố tiếp nối của Chiến tranh toàn thế giới thứ nhất, vốn đã làm thay đổi hoàn toàn map chính trị châu Âu với việc thất bại của những cường quốc Liên minh Trung tâm gồm Áo-Hung, Đức, Bulgaria và Đế quốc Ottoman và việc người Bolshevik lên nắm quyền ở Nga và xây dựng nên Liên bang Xô Viết vào năm 1917. Các Đồng Minh giành thắng lợi trong Chiến tranh toàn thế giới thứ nhất như Pháp, Bỉ, Ý, Romania và Hy Lạp, đều giành thêm đất đai. Nhiều vương quốc dân tộc bản địa mới được xây dựng sau sự sụp đổ của Áo-Hung, Đế quốc Ottoman và Đế quốc Nga.
Hội nghị Hội Quốc Liên tổ chức triển khai tại Geneva, Thụy Sĩ, năm 1930
Để ngăn ngừa một cuộc trận chiến tranh toàn thế giới mới trong tương lai, Hội Quốc Liên được xây dựng trong Hội nghị Hòa bình Paris năm 1919. Hội Quốc Liên có trách nhiệm hầu hết là duy trì hòa bình toàn thế giới với những tiềm năng chính gồm có ngăn ngừa trận chiến tranh thông qua bảo mật thông tin an ninh tập thể và giải trừ quân bị, và xử lý và xử lý những tranh chấp quốc tế thông qua đàm phán và trọng tài.
Bất chấp Xu thế chuộng hòa bình tăng trưởng mạnh mẽ và tự tin sau Thế chiến I,[16] chủ nghĩa báo thù dân tộc bản địa và chủ nghĩa xét lại đã nổi lên tại một số trong những vương quốc châu Âu trong cùng thời kỳ. Xu phía này đặc biệt quan trọng tăng trưởng mạnh mẽ và tự tin tại Đức bởi những tổn thất đáng kể về lãnh thổ, thuộc địa và tài chính mà Hòa ước Versailles áp đặt. Đức mất khoảng chừng 13% lãnh thổ quê nhà và toàn bộ thuộc địa ở hải ngoại. Đức bị ngăn cấm sáp nhập những vương quốc khác, bị buộc phải trả những khoản bồi thường khổng lồ. Quân đội bị số lượng giới hạn về quy mô và kĩ năng chiến đấu.[17]
Đế quốc Đức bị giải thể trong Cách mạng Đức 1918–1919. Một chính phủ nước nhà dân chủ, sử gọi là Cộng hòa Weimar, được xây dựng. Thời kỳ giữa hai trận chiến tận mắt tận mắt chứng kiến sự xung đột Một trong những người dân ủng hộ nền cộng hòa non trẻ và những người dân chống đối không nhân nhượng ở cả cánh hữu lẫn cánh tả. Ý với tư cách là một liên minh của phe Entente đã giành được một số trong những vùng lãnh thổ sau trận chiến tranh. Tuy nhiên, những người dân theo chủ nghĩa dân tộc bản địa Ý đã tức giận vì những lời hứa hẹn của Vương quốc Anh và Pháp khi thuyết phục nước này tham chiến đang không được thực thi. Từ năm 1922 đến năm 1925, trào lưu Phát xít do Benito Mussolini lãnh đạo đã lên cầm quyền tại Ý, vận dụng chủ nghĩa dân tộc bản địa, chính sách toàn trị và cộng tác giai cấp, xóa khỏi nền dân chủ đại nghị, đàn áp những lực lượng xã hội chủ nghĩa, cánh tả và tự do, đồng thời theo đuổi chủ trương đối ngoại bành trướng hung hãn nhằm mục đích vào đưa Ý trở thành một cường quốc trên toàn thế giới và hứa hẹn tạo dựng một “Đế chế La Mã Mới”.[18]
Adolf Hitler tại buổi mít tinh đảng Quốc Xã ở Nürnbeg, tháng 8 năm 1933
Adolf Hitler, sau một nỗ nhằm mục đích lật đổ chính phủ nước nhà Đức lực bất thành vào năm 1923, đang trở thành Thủ tướng Đức vào năm 1933. Ông ta bãi bỏ chính sách dân chủ, tham vọng sửa đổi trật tự toàn thế giới một cách triệt để và mang động cơ chủng tộc. Nước Đức nhanh gọn khởi đầu một chiến dịch tái vũ trang quy mô lớn.[19] Trong khi đó, vì muốn đảm bảo liên minh, Pháp khiến cho Ý tùy ý hành vi ở Ethiopia, vương quốc mà Ý muốn trở thành thuộc địa của tớ. Tình hình trở nên trầm trọng hơn vào thời điểm đầu xuân mới 1935 khi Lãnh thổ lưu vực Saar được thống nhất hợp pháp với Đức cùng việc Hitler đẩy nhanh tiến độ tái vũ trang và vận dụng chính sách cưỡng bách tòng quân, thông qua đó vi phạm Hòa ước Versailles.[20]
Vương quốc Anh, Pháp và Ý xây dựng Mặt trận Stresa vào tháng bốn năm 1935 nhằm mục đích kiềm chế Đức, một bước quan trọng riêng với toàn thế giới hóa quân sự chiến lược. Nhưng chỉ ở tại mức 2 tháng sau, Vương quốc Anh đã cùng nước Đức đàm phán thỏa thuận hợp tác thủy quân độc lập, thả lỏng những hạn chế trước đó. Lo ngại trước những tham vọng lãnh thổ của Đức tại Đông Âu, Liên Xô đã cùng với Pháp soạn thảo một hiệp ước tương trợ. Tuy nhiên, trước lúc có hiệu lực hiện hành, hiệp ước Pháp–Xô nên phải được thông qua cỗ máy hành chính của Hội Quốc Liên.[21] Về phía Hoa Kỳ, do lo ngại về những diễn biến tại Châu Âu và Châu Á, Quốc hội Hoa Kỳ đã thông qua Đạo luật Trung lập vào tháng 8 cùng năm.[22]
Hitler thử thách hiệp ước Versailles và Locarno bằng đưa quân vào vùng phi quân sự chiến lược hóa Rhineland trong tháng 3 năm 1936. Nhờ vào Chính sách nhân nhượng của những nước Tây Âu, Hitler gần như thể không vấp phải sự phản đối nào.[23] Tháng 10 năm 1936, Đức và Ý xây dựng Trục Roma – Berlin. Một tháng sau, Đức và Nhật Bản ký Hiệp ước chống Quốc tế Cộng sản với tiềm năng ngăn ngừa sự tăng trưởng của chủ nghĩa Cộng sản. Một năm tiếp theo thì Ý cũng ký hiệp ước này.[24]
Châu Á
Vào giữa thập niên 1920, Trung Quốc Quốc dân Đảng (KMT) phát động chiến dịch Bắc phạt với tiềm năng thống nhất Trung Quốc vốn đã biết thành chia cắt sau thời kỳ Cách mạng Tân Hợi năm 1911, đồng thời tiêu diệt quyền lực tối cao của những quân phiệt cát cứ. Tuy chiến dịch kết thúc thành công xuất sắc và Trung Quốc đã được thống nhất, nhưng quan hệ căng thẳng mệt mỏi với những liên minh cũ khiến chính phủ nước nhà đất của Tưởng Giới Thạch nhanh gọn rơi vào một trong những cuộc nội chiến với Đảng Cộng sản Trung Quốc và những quân phiệt địa phương thuộc Quốc dân Đảng.[25] Tại Nhật Bản, sự thắng thế của một số trong những tướng lãnh quân phiệt đã khiến nước này chủ trương xử lý và xử lý những yếu tố vương quốc bằng chính phủ nước nhà độc tài và chủ trương xâm lược.[26] Nhật Bản thiếu những nguồn tài nguyên một cách trầm trọng, họ buộc phải nhập khẩu những nguyên vật tư như sắt, dầu mỏ và than đá vì thiếu những tài nguyên vạn vật thiên nhiên ở trong nước để duy trì tăng trưởng trong ngành công nghiệp. Nhật Bản thể hiện tham vọng sáp nhập Trung Quốc và những thuộc địa lân cận vào Khối Thịnh vượng chung Đại Đông Á để thoả mãn nhu yếu tài nguyên mà hòn đảo quốc nhỏ bé này sẽ không còn thể tự phục vụ được.[27] Người Nhật xem Trung Quốc là bước thứ nhất trong tham vọng bá chủ châu Á, dàn dựng Sự kiện Phụng Thiên để làm cái cớ tiến quân vào Mãn Châu, thiết lập nhà nước Mãn Châu Quốc bù nhìn.[28]
Trung Quốc lôi kéo Hội Quốc Liên yêu cầu Nhật Bản dừng ngay cuộc xâm lược Mãn Châu. Sau khi bị lên án vì những hoạt động và sinh hoạt giải trí quân sự chiến lược tại Mãn Châu, Nhật Bản đáp trả bằng phương pháp rút khỏi tổ chức triển khai này. Quân đội hai nước nhanh gọn đụng vũ trang tại Thượng Hải, Nhiệt Hà và Hà Bắc. Chiến sự vẫn tiếp nối cho tới lúc Thỏa ước Đường Cô được ký kết vào năm 1933. Tuy đình chiến, những lực lượng tình nguyện Trung Quốc vẫn tiếp tục hoạt động và sinh hoạt giải trí kháng Nhật ở Mãn Châu, Sát Cáp Nhĩ và Tuy Viễn.[29] Sau Sự kiện Tây An năm 1936, hai phía Quốc dân Đảng và Cộng sản Đảng đồng ý ngừng chiến để xây dựng một mặt trận thống nhất với tiềm năng đánh đuổi người Nhật thoát khỏi Trung Quốc.[30]
Binh lính Wehrmacht của Đức phá vỡ đường biên giới giới vào Ba Lan, ngày một tháng 9 năm 1939
Ngày 1 tháng 9 năm 1939, Đức Quốc Xã xâm lược Ba Lan sau khi dàn dựng một số trong những vụ cờ giả, gồm có vụ lính Ba Lan phóng hỏa đốt trụ sở cơ quan phát thanh Đức tại Gleiwitz.[31] Cuộc tiến công thứ nhất của quân Đức trong trận chiến là nhằm mục đích vào khối mạng lưới hệ thống phòng thủ của Ba Lan tại Westerplatte.[32] Trước hành vi quân sự chiến lược của Đức, Vương quốc Anh gửi tối hậu thư yêu cầu Đức dừng ngay cuộc tiến công. Sau khi tối hậu thư bị phía Đức bác bỏ, Pháp và Anh chính thức tuyên chiến vào trong ngày 3 tháng 9, tiếp theo là Úc, New Zealand, Nam Phi và Canada. Tuy tham chiến, phe Đồng Minh không làm gì nhiều để giúp Ba Lan. Người Pháp chỉ thực thi duy nhất một cuộc thăm dò thận trọng vào vùng Saarland.[33] Đồng Minh phương Tây khởi đầu một cuộc phong tỏa thủy quân riêng với Đức, nhằm mục đích phá hủy nền kinh tế thị trường tài chính và nỗ lực gây chiến của giang sơn này.[34] Đức đáp trả bằng phương pháp phát động trận chiến tranh bằng tàu ngầm nhằm mục đích vào tàu buôn và tàu chiến của Đồng Minh. Chiến sự nhanh gọn leo thang thành Trận chiến Đại Tây Dương.[35]
Các binh sĩ của Quân đội Ba Lan bảo vệ nước nhà, tháng 9 năm 1939
Ngày 8 tháng 9, quân đội Đức tiến đến vùng ngoại ô Warszawa. Đợt phản công của Ba Lan ở phía tây tuy cầm chân người Đức trong vài ngày, nhưng họ nhanh gọn bị Wehrmacht tiến công và vây hãm. Tàn quân Ba Lan đột kích vòng vây để trở lại cố thủ Warszawa, thành phố khi đó hiện giờ đang bị vây rất chặt. Ngày 17 tháng 9 năm 1939, sau khi ký hiệp định đình chiến với Nhật Bản, Liên Xô lấy cớ bảo vệ dân tộc bản địa Ukraina và Belarus xâm lược miền đông Ba Lan,[36] lập luận rằng nhà nước Ba Lan đã sụp đổ trước cuộc tiến công của người Đức và không hề tồn tại kĩ năng đảm bảo bảo mật thông tin an ninh cho công dân của tớ nữa.[37] Ngày 27 tháng 9, những cty đồn trú Warszawa đầu hàng quân Đức. Ngày 6 tháng 10, cty tác chiến lớn ở đầu cuối của Ba Lan đầu hàng. Bất chấp thất bại về mặt quân sự chiến lược, chính phủ nước nhà Ba Lan đã quyết định hành động không đầu hàng và hình thành chính phủ nước nhà lưu vong. Tại Ba Lan bị chiếm đóng, một cỗ máy nhà nước vẫn hoạt động và sinh hoạt giải trí ngầm.[38] Một lượng lớn quân nhân Ba Lan di tản sang Romania và những nước Baltic. Nhiều người trong số họ về sau tiếp tục chiến đấu chống phe Trục trên những mặt trận khác.[39]
Đức sáp nhập miền tây và chiếm đóng trung bộ Ba Lan, Liên Xô sáp nhập miền đông, một phần nhỏ lãnh thổ Ba Lan được chuyển giao cho Litva và Slovakia. Ngày 6 tháng 10, Hitler bày tỏ mong ước đàm phán hòa bình công khai minh bạch với Vương quốc Anh và Pháp nhưng nhấn mạnh yếu tố rằng tương lai của nhà nước Ba Lan sẽ do Đức và Liên Xô quyết định hành động. Đề xuất bị từ chối,[40] Hitler ra lệnh phát động tiến công Pháp ngay lập tức.[41] Tuy nhiên, chiến dịch bị hoãn lại cho tới ngày xuân năm 1940 do thời tiết xấu.[42][43][44]
Tổ súng máy của Phần Lan nhằm mục đích vào những vị trí của Hồng quân Liên Xô trong Chiến tranh ngày đông, tháng 2 năm 1940
Liên Xô tác động lên những nước Baltic – Estonia, Latvia và Litva, vốn nằm trong “vùng ảnh hưởng” của Liên Xô theo hiệp ước Molotov–Ribbentrop – khiến họ ký “hiệp ước tương trợ” được cho phép quân đội Liên Xô đóng quân trong nước. Ngay tiếp theo đó, Liên Xô đã di tán một lượng lớn binh sĩ tới những nước này.[45][46][47] Vì Phần Lan khước từ việc ký một hiệp ước tương tự và từ chối nhượng một phần lãnh thổ của tớ, Liên Xô đã tiến hành xâm lược nước này vào tháng 11 năm 1939.[48] Đáp trả, Liên Xô bị trục xuất khỏi Hội Quốc Liên.[49] Mặc dù sở hữu ưu thế vượt trội về quân số, nhưng Liên Xô chỉ đạt tới những thành công xuất sắc cực kỳ nhã nhặn về mặt quân sự chiến lược. Cuộc trận chiến tranh Phần Lan – Liên Xô kết thúc vào tháng 3 năm 1940 khi Phần Lan cắt khu vực Karelia cho Liên Xô.[50]
Vào tháng 6 năm 1940, Liên Xô dùng vũ lực sáp nhập Estonia, Latvia và Litva,[46] cũng như Bessarabia, miền bắc việt nam Bukovina và Hertza, vốn là những khu vực tranh chấp với Romania. Cũng trong thời gian hiện nay, khi quan hệ hợp tác chính trị và kinh tế tài chính giữa Đức Quốc Xã – Liên Xô[51][52] dần đổ vỡ, [53][54] cả hai vương quốc khởi đầu sẵn sàng sẵn sàng cho trận chiến tranh.[55]
Tây Âu (1940–41)
Bước tiến của Đức tại Bỉ và miền Bắc nước Pháp từ thời điểm ngày 10 tháng 5 đến ngày 4 tháng 6 năm 1940, vòng qua Đường Maginot (hiển thị bằng red color sẫm)
Tháng 4 năm 1940, Đức mở Chiến dịch Weserübung xâm lược Đan Mạch và Na Uy nhằm mục đích bảo vệ con phố vận chuyển quặng sắt từ Thụy Điển tới Đức mà Đồng Minh đang nỗ lực cắt đứt.[56] Đan Mạch nhanh gọn đầu hàng chỉ với sau vài giờ chiến đấu, trong lúc Na Uy bị chinh phục trong vòng hai tháng mặc kệ sự tương hỗ của Đồng Minh.[57] Thất bại trong việc cứu Na Uy dẫn đến việc bất mãn trong dân chúng Anh làm cho Thủ tướng Anh Neville Chamberlain bị thay thế bởi Winston Churchill vào trong ngày 10 tháng 5 năm 1940.[58]
Cùng ngày, Đức mở màn chiến dịch tiến công nước Pháp. Để đi vòng qua Phòng tuyến Maginot kiên cố ở biên giới Pháp–Đức, Đức đã hướng cuộc tiến công vào những vương quốc trung lập như Bỉ, Hà Lan và Luxembourg.[59] Quân Đức đã di tán xuyên qua khu vực rừng Ardennes,[60] vốn được quân Đồng Minh xem như một hàng rào tự nhiên không thể bị lực lượng thiết giáp chọc thủng.[61][62] Bằng cách vận dụng thành công xuất sắc học thuyết trận chiến tranh chớp nhoáng mới, Wehrmacht nhanh gọn tiến tới eo biển Manche. Bị đánh bọc sườn, phần lớn quân đội Đồng Minh bị vây hãm tại biên giới Pháp–Bỉ gần Lille. Vương quốc Anh tuy phải vứt lại gần như thể toàn bộ thiết bị của tớ nhưng đã hoàn toàn có thể di tản một lượng lớn binh sĩ khỏi lục địa châu Âu vào thời điểm đầu tháng 6.[63]
Vào ngày 10 tháng 6, Ý xâm lược Pháp, tuyên chiến với cả Pháp lẫn Vương quốc Anh. Quân Đức khuynh hướng về phía nam tiến công quân Pháp nay đã suy yếu. Paris thất thủ vào trong ngày 14 tháng 6. Tám ngày sau, Pháp ký hiệp định đình chiến với Đức. Nước Pháp được phân thành những khu vực chiếm đóng của Đức và Ý[64] và một nhà nước tàn tồn dưới chính sách Vichy. Chính phủ này dù trên danh nghĩa trung lập, nhưng trên thực tiễn lại link với Đức. Để tránh việc hạm đội của Pháp bị Đức trưng dụng để tiến công Anh, ngày 3 tháng 7 năm 1940, Anh đã tiến công hạm đội Pháp neo đậu tại cảng Mers-el-Kebir ở Algérie, đánh chìm nhiều tàu và khiến Hàng trăm người thương vong.[65]
Luân Đôn nhìn từ Nhà thờ Thánh Phao-lô sau trận cuộc không kích Blitz của Đức, ngày 29 tháng 12 năm 1940
Trận không chiến nước Anh[66] mở màn vào thời điểm đầu tháng 7 khi Luftwaffe thực thi một loạt những cuộc oanh tạc nhằm mục đích vào tàu bè và bến cảng của Anh.[67] Chiến dịch chiếm trấn áp trên không của Đức khởi nguồn vào tháng 8. Tuy nhiên, do không thể vượt mặt được Bộ Tư lệnh Tiêm kích cơ Không quân Hoàng gia Anh, Đức buộc phải trì hoãn vô thời hạn cuộc xâm lược Anh mang mật danh Chiến dịch Sư tử biển đã được lên kế hoạch từ trước. Đức tăng cường những cuộc không kích ban đêm nhằm mục đích vào London và những thành phố trọng điểm khác. Do không khiến tác động đáng kể nỗ lực tham chiến của người Anh, chiến dịch oanh tạc của Luftwaffe gần như thể kết thúc hoàn toàn vào tháng 5 năm 1941.[68]
Sử dụng những cảng mới chiếm hữu được của Pháp, Hải quân Đức đã thành công xuất sắc trong việc chống lại Hải quân Hoàng gia đang phải hoạt động và sinh hoạt giải trí quá mức cần thiết. Người Đức sử dụng U-boat để tiến công đội tàu của Anh ở Đại Tây Dương.[69] Hạm đội Hoàng gia Anh ghi nhận một thắng lợi quan trọng vào trong ngày 27 tháng 5 năm 1941 khi đánh chìm thiết giáp hạm Bismarck của Đức.[70]
Vào tháng 11 năm 1939, Hoa Kỳ thực thi những giải pháp nhằm mục đích tương hỗ Trung Quốc và những Đồng Minh phương Tây. Họ cũng sửa đổi Đạo luật Trung lập để được cho phép những đơn hàng “cash and carry” của Đồng Minh.[71] Năm 1940, sau khi Đức chiếm hữu được Paris, quy mô của Hải quân Hoa Kỳ đã tiếp tục tăng trưởng đáng kể. Tháng 9 năm đó, Hoa Kỳ đã đồng ý thêm việc mua và bán những tàu khu trục đổi bằng những vị trí căn cứ của Anh.[72] Tuy nhiên, tính tới năm 1941, phần lớn công chúng Mỹ vẫn tiếp tục phản đối bất kỳ sự can thiệp quân sự chiến lược trực tiếp nào vào trận chiến.[73] Tháng 12 năm 1940, Roosevelt cáo buộc Hitler lên kế hoạch chinh phục toàn thế giới và bác bỏ mọi cuộc đàm phán là vô ích. Ông lôi kéo Hoa Kỳ trở thành một “kho vũ khí của nền dân chủ”, thúc đẩy những chương trình viện trợ cho vay vốn ngân hàng-cho thuê (lend-lease) nhằm mục đích tương hỗ nước Anh tiếp tục trận chiến.[74] Lúc bấy giờ, Hoa Kỳ đã khởi đầu lập kế hoạch kế hoạch để sẵn sàng sẵn sàng cho một cuộc tiến công toàn vẹn và tổng thể nhằm mục đích vào Đức.[75]
Cuối tháng 9 năm 1940, ba nước Nhật Bản, Ý và Đức ký kết Hiệp ước Ba bên, chính thức trở thành Phe Trục. Hiệp ước Ba bên quy định rằng nếu bất kỳ vương quốc nào, ngoại trừ Liên Xô, tiến công bất kỳ vương quốc Phe Trục nào, những nước còn sót lại sẽ phải tham chiến.[76] Phe Trục mở rộng vào tháng 11 năm 1940 khi Hungary, Slovakia và Romania gia nhập.[77] Romania và Hungary về sau đã có những góp phần to lớn trong cuộc trận chiến tranh chống lại Liên Xô của phe Trục. Đối với trường hợp của Romania, một trong những nguyên do khiến họ tham chiến là nhằm mục đích chiếm lại những lãnh thổ đã phải nhượng cho Liên Xô.[78]
Địa Trung Hải
Binh sĩ Sư đoàn số 9 thuộc Quân đội Australia của Đế quốc Anh trong Cuộc vây hãm Tobruk; Chiến dịch Bắc Phi, tháng 8 năm 1941
Đầu tháng 6 năm 1940, Không quân Hoàng gia Ý tiến công và vây hãm hòn đảo Malta của Anh. Kể từ lúc cuối hè cho tới đầu ngày thu, Ý chinh phục Somaliland thuộc Anh và đang tiến hành xâm lược Ai Cập thuộc Anh. Sang tháng 10, Ý xua quân xâm lược Hy Lạp nhưng bị đẩy lui và phải hứng chịu thương vong nặng nề. Chiến dịch Hy Lạp của Ý kết thúc trong vòng vài tháng với những thay đổi nhỏ về lãnh thổ.[79] Để tương hỗ Ý, Đức triển khai tiến công vào vùng Balkan nhằm mục đích ngăn ngừa người Anh giành được chỗ đứng tại đây vì họ hoàn toàn có thể sẽ trở thành mối rình rập đe dọa tiềm tàng riêng với những mỏ dầu tại Romania. Nếu phe Trục chiếm hữu được Balkan thì họ hoàn toàn có thể sử dụng nó làm bàn đạp để tiến công lãnh địa của người Anh tại Địa Trung Hải.[80]
Vào tháng 12 năm 1940, quân đội Đế quốc Anh phát động phản công quân đội Ý ở Ai Cập và Đông Phi thuộc Ý và đạt kết quả cao cực tốt.[81] Đến thời điểm đầu tháng 2 năm 1941, Ý đánh mất quyền trấn áp miền đông Libya và một lượng lớn binh sĩ bị bắt làm tù binh. Hải quân Ý cũng phải hứng chịu những thất bại nặng nề khi ba thiết giáp hạm của Ý đã biết thành Hải quân Hoàng gia Anh loại khỏi biên chế bằng một cuộc tiến công minh tàu trường bay nhằm mục đích vào vị trí căn cứ thủy quân tại Taranto. Người Anh tiếp này đã vô hiệu hóa một số trong những tàu chiến khác trong trận Mũi Matapan.[82]
Panzer III của Afrika Korps tiến qua sa mạc Bắc Phi, 1941
Thất bại của Ý và rủi ro không mong muốn tiềm ẩn tiềm ẩn phe Trục bị đánh bật khỏi toàn bộ Châu Phi buộc Đức phải cử một lực lượng viễn chinh đến Bắc Phi trợ chiến. Cuối tháng 3 năm 1941, Afrika Korps dưới sự chỉ huy của Erwin Rommel đã phát động phản công đánh lui những lực lượng của Khối thịnh vượng chung.[83] Trong vòng gần đầy một tháng, quân đội phe Trục đã tiến đến phía tây Ai Cập và vây hãm cảng Tobruk.[84]
Cuối tháng 3 năm 1941, Bulgaria và Nam Tư đã ký kết Hiệp ước Ba bên. Tuy nhiên, chính phủ nước nhà thân Đức của Nam Tư đã biết thành lật đổ hai ngày tiếp theo đó bởi phe dân tộc bản địa chủ nghĩa thân Anh. Đức đáp trả bằng phương pháp xâm lược cùng lúc cả Nam Tư lẫn Hy Lạp. Chiến sự khởi nguồn vào trong ngày 6 tháng bốn năm 1941 và khi chưa hết tháng, cả hai nước này đã phải đầu hàng.[85] Cuộc tiến công minh hàng không vào hòn đảo Crete của Hy Lạp vào thời điểm cuối thời gian tháng 5 đã hoàn thành xong chiến dịch Balkan của Đức.[86] Dù phe Trục dành thắng lợi nhanh gọn, nhưng người dân Nam Tư nổi dậy, tiến hành kháng chiến quy mô lớn chống lại sự chiếm đóng của phe Trục. Cuộc kháng chiến Nam Tư còn kéo dãn cho tới lúc trận chiến tranh kết thúc.[87]
Tại Trung Đông vào tháng 5, quân Khối thịnh vượng chung đã dập tắt một cuộc nổi dậy ở Iraq được tương hỗ bởi máy bay Đức xuất phát từ những vị trí căn cứ tại Syria đang nằm dưới quyền trấn áp của chính phủ nước nhà Vichy.[88] Từ tháng 6 đến tháng 7, quân đội Khối thịnh vượng chung đã tiến hành xâm lược và chiếm đóng mọi lãnh địa của Pháp tại Syria và Lebanon với việc tương hỗ của Nước Pháp Tự do.[89]
Phe Trục tiến công Liên Xô
Diễn biến của mặt trận Châu Âu, 1939–1945 – Màu đỏ: Đồng Minh phương Tây và Liên Xô sau năm 1941; Xanh lá cây: Liên Xô trước năm 1941; Xanh lam: Phe Trục
Sau khi tình hình châu Âu và châu Á trở nên tương đối ổn định, cả Đức, Nhật Bản lẫn Liên Xô đã có những bước sẵn sàng sẵn sàng cho những hành vi sắp tới đây. Nhật thời gian hiện nay muốn tận dụng trận chiến tranh ở Châu Âu để chiếm đoạt nguồn tài nguyên giàu sang tại những thuộc địa Khu vực Đông Nam Á của phương Tây. Về phía Liên Xô, cảnh giác về sự việc căng thẳng mệt mỏi ngày càng ngày càng tăng với Đức, nước này đã cùng Nhật Bản ký Điều ước bất xâm phạm vào tháng bốn năm 1941.[90] Cũng trong thời gian này, người Đức đã sẵn sàng sẵn sàng khá đầy đủ cho trận chiến sắp tới đây với Liên Xô.[91]
Hitler nhận định rằng việc Vương quốc Anh từ chối kết thúc trận chiến tranh là vì họ vẫn kỳ vọng Hoa Kỳ và Liên Xô sớm hay muộn cũng tiếp tục tham gia trận chiến chống lại Đức. Do đó, ông nỗ lực thắt chặt quan hệ với Liên Xô.[92] Tuy nhiên, trong trường hợp thất bại, họ sẽ phải tiến công Liên Xô. Vào tháng 11 năm 1940, Đức và Liên Xô tiến hành đàm phán tuy nhiên phương để xác lập xem, liệu Liên Xô có tham gia Hiệp ước Ba bên hay là không. Liên Xô bày tỏ sự quan tâm nhưng lại yêu cầu Phần Lan, Bulgaria, Thổ Nhĩ Kỳ và Nhật Bản phải nhượng bộ mình, một điều mà Đức cho là không thể hoàn toàn có thể đồng ý được. Cuộc đàm phán đổ vỡ, Hitler phát hành thông tư sẵn sàng sẵn sàng xâm lược Liên bang Xô Viết.[93]
Lính Đức trong cuộc xâm lược Liên Xô, 1941
Vào ngày 22 tháng 6 năm 1941, Đức, với việc tương hỗ của Ý và Romania, tiến hành xâm lược Liên Xô trong Chiến dịch Barbarossa, cáo buộc Liên Xô thủ đoạn chống lại Đức. Hai nước Phần Lan và Hungary ngay lập tức tham chiến theo phe Đức.[94] Các tiềm năng chính của cuộc tiến công bất thần này là khu vực Baltic,[95] Moskva và Ukraina, với tiềm năng ở đầu cuối là kết thúc chiến dịch năm 1941 tại gần Tuyến Arkhangelsk-Astrakhan, kéo dãn từ Biển Caspi đến Biển Trắng. Mục tiêu của Hitler trong chiến dịch này là vô hiệu Liên Xô khỏi tư cách là một cường quốc quân sự chiến lược, tiêu diệt Chủ nghĩa Cộng sản, tạo ra Lebensraum (“không khí sống”)[96] cho dân tộc bản địa Đức bằng phương pháp trục xuất dân số bản địa và đảm bảo sự tiếp cận những nguồn lực kế hoạch thiết yếu để vượt mặt những đối thủ cạnh tranh cạnh tranh còn sót lại của Đức.[97]
Mặc dù Hồng quân Liên Xô đã sẵn sàng sẵn sàng cho cuộc phản công kế hoạch trước trận chiến tranh,[98] chiến dịch Barbarossa đã buộc Bộ chỉ huy tối cao Liên Xô phải vận dụng phương án phòng thủ kế hoạch. Trong suốt ngày hè, phe Trục đã tiến sâu vào lãnh thổ Liên Xô, gây ra tổn thất lớn cả về nhân lực và vật lực. Tuy nhiên, đến thời gian giữa tháng 8, Bộ chỉ huy tối cao quân lực Đức quyết định hành động tạm hoãn những cuộc tiến công của Cụm tập đoàn lớn lớn quân Trung tâm đã mỏi mệt sau gần 2 tháng tiến quân chớp nhoáng. Người Đức điều phối Tập đoàn thiết giáp số 2 tới trung bộ Ukraina và Leningrad để tăng viện.[99] Cuộc tiến công vào Kiev thành công xuất sắc rực rỡ, người Đức thành công xuất sắc tiêu diệt gần như thể hoàn toàn Phương diện quân Tây Nam của Liên Xô, làm bàn đạp để tiến sâu hơn vào Crimea và khu vực công nghiệp ở miền Đông Ukraina (Trận Kharkov lần thứ nhất).[100]
Thường dân Liên Xô rời khỏi khu nhà bị phá hủy sau trận pháo kích của Đức trong Trận Leningrad, ngày 10 tháng 12 năm 1942
Việc 3/4 lục quân và phần lớn không quân phe Trục di tán từ Pháp và vùng TT Địa Trung Hải tới Mặt trận phía Đông[101] đã khiến Vương quốc Anh xem xét lại đại kế hoạch của tớ.[102] Tháng 7 năm 1941, Anh và Liên Xô xây dựng liên minh quân sự chiến lược chống Đức.[103] Tháng 8, Anh và Mỹ cùng phát hành Hiến chương Đại Tây Dương, vạch ra những tiềm năng của hai nước riêng với toàn thế giới sau trận chiến tranh.[104] Cuối tháng đó, Anh và Liên Xô cùng tổ chức triển khai xâm lược nước Iran trung lập nhằm mục đích đảm bảo Hành lang Ba Tư, những mỏ dầu của Iran và phòng ngừa phe Trục tiến đánh những mỏ dầu Baku hoặc Ấn Độ thuộc Anh thông qua đường Iran.
Đến tháng 10, phe Trục về cơ bản đã hoàn thành xong mọi tiềm năng tác chiến ở Ukraina và khu vực Baltic, chỉ từ hai cuộc vây hãm Leningrad[105] và Sevastopol là vẫn còn đấy tiếp nối.[106] Với mật danh là “Bão táp”, quân đội Đức tái khởi động cuộc tiến công khuynh hướng về phía Moskva với kỳ vọng chiếm hữu được thành phố này để triệt sĩ khí của người Liên Xô. Sau hai tháng kịch chiến trong thời tiết ngày càng trở nên khắc nghiệt, quân đội Đức đã tiến đến ngoại ô Moskva. Tuy nhiên, quân đội Đức lúc bấy giờ đã kiệt quệ[107] và buộc phải tạm hoãn cuộc tiến công.[108] Phe Trục tuy giành được một vùng lãnh thổ to lớn, nhưng chiến dịch của tớ đang không đạt được những tiềm năng chính khi mà hai thành phố trọng yếu – Moskva và Stalingrad – vẫn nằm trong tay Liên Xô. Khả năng chiến đấu của Hồng quân không biến thành bẻ gãy và họ vẫn bảo tồn một phần đáng kể tiềm lực quân sự chiến lược. Với cuộc tiến công vào thủ đô Liên Xô thất bại, quy trình trận chiến tranh chớp nhoáng của mặt trận châu Âu đi đến kết quả cuối cùng.[109]
Đến thời điểm đầu tháng 12, lực lượng quân dự bị mới được lôi kéo[110] được cho phép Liên Xô sở hữu quân số ngang ngửa với phe Trục.[111] Thêm vào đó, tài liệu tình báo đã cho toàn bộ chúng ta biết chỉ việc một lượng binh lính tối thiểu ở Viễn Đông cũng đủ để chặn lại bất kỳ cuộc tiến công nào của Đạo quân Quan Đông Nhật Bản.[112] Hai yếu tố này được cho phép Liên Xô khởi đầu một cuộc phản công lớn vào trong ngày 5 tháng 12 dọc theo phòng tuyến Moskva, đẩy lùi quân Đức khoảng chừng 100–250 kilômét (62–155 mi) về phía tây.[113]
Chiến tranh bùng nổ tại Thái Bình Dương (1941)
Sau sự kiện Phụng Thiên do Nhật dàn dựng để làm cớ chiếm Mãn Châu năm 1931, sự kiện pháo hạm USS Panay bị người Nhật đánh chìm trên sông Trường Giang năm 1937 và Thảm sát Nam Kinh năm 1937-38, quan hệ Nhật – Mỹ trở nên xấu đi. Năm 1939, Hoa Kỳ thông báo với Nhật rằng họ sẽ không còn gia hạn hiệp ước thương mại tuy nhiên phương. Việc dư luận phản đối chủ nghĩa bành trướng của Nhật Bản dẫn đến Hoa Kỳ thực thi một loạt giải pháp trừng phạt kinh tế tài chính lên Nhật Bản. Chính phủ Hoa Kỳ phát hành Đạo luật Kiểm soát Xuất khẩu, chấm hết hoạt động và sinh hoạt giải trí xuất khẩu hóa chất, khoảng chừng sản và những bộ phận dùng để sản xuất vũ khí sang Nhật Bản, đồng thời ngày càng tăng áp lực đè nén kinh tế tài chính lên cơ quan ban ngành thường trực nước này.[114][115] Năm 1939, Nhật Bản phát động cuộc tiến công thứ nhất vào Trường Sa, một thành phố trọng điểm tại Hồ Nam, Trung Quốc, nhưng bị đẩy lui vào thời điểm cuối thời gian tháng 9.[116] Bất chấp cả hai bên tiến hành một số trong những đợt tiến công, trận chiến tranh Trung – Nhật bước vào hồi bế tắc vào năm 1940. Để ngày càng tăng sức ép riêng với Trung Quốc bằng phương pháp cắt đứt những tuyến phố tiếp tế và để sắp xếp quân đội trong trường hợp xẩy ra trận chiến tranh với những cường quốc phương Tây, Nhật Bản xâm lược và chiếm đóng miền Bắc Đông Dương vào tháng 9 năm 1940.[117]
Lính Nhật tiến vào Hồng Kông, 8 tháng 12 năm 1941
Quốc dân Cách mệnh Quân Trung Quốc mở một cuộc phản công quy mô lớn vào thời điểm đầu xuân mới 1940. Vào tháng 8, Đảng Cộng sản Trung Quốc mở cuộc tiến công khác ở miền Trung Trung Quốc. Để trả đũa, Nhật Bản sử dụng giải pháp tàn bạo tại những khu vực bị chiếm đóng nhằm mục đích giảm sút nhân lực và vật lực của quân Cộng sản.[118] Cũng trong thời hạn đó, giữa hai phe Quốc – Cộng xẩy ra hiềm khích, đỉnh điểm là những cuộc đụng độ vũ trang vào tháng 1 năm 1941, chấm hết Mặt trận thống nhất chống Nhật.[119] Tháng 3 năm 1941, Quân đoàn 11 của Nhật tấn văn phòng chỉ huy Quân đoàn 19 của Trung Quốc nhưng bị đẩy lui trong trận Thượng Cao.[120] Tháng 9, Nhật Bản một lần nữa nỗ lực chiếm đánh Trường Sa và đụng độ với Quốc dân quân Trung Quốc.[121]
Thành công của Đức ở châu Âu khuyến khích Nhật Bản ngày càng tăng sức ép lên những cty ban ngành thường trực thuộc địa châu Âu ở Khu vực Đông Nam Á. Chính phủ Hà Lan đồng ý cung cập một số trong những nguồn cung cấp dầu từ Đông Ấn thuộc Hà Lan cho Nhật Bản, nhưng những cuộc đàm phán nhằm mục đích mở rộng lượng tài nguyên xuất khẩu sang Nhật vào tháng 6 năm 1941 đã thất bại.[122] Tháng 7 năm 1941, Nhật Bản đưa quân đến miền nam Đông Dương, rình rập đe dọa những thuộc địa của Anh và Hà Lan ở Viễn Đông. Hoa Kỳ, Vương quốc Anh và những vương quốc phương Tây khác đã phản ứng với hành động này bằng việc ngừng hoạt động mọi tài sản của Nhật Bản ở quốc tế, đồng thời áp đặt lệnh cấm vận dầu một cách triệt để.[123][124] Nhật Bản lúc bấy giờ vốn đang lên kế hoạch xâm lược vùng Viễn Đông của Liên Xô, với ý định tận dụng việc nước này đang bận rộn chống trả cuộc xâm lược của Đức ở phía tây. Tuy nhiên, trước những lệnh trừng phạt của phương Tây, người Nhật đã phải từ bỏ ý định này.[125]
Kể từ trên thời điểm đầu xuân mới 1941, hai nước Mỹ, Nhật đã ngồi vào bàn đàm phán nhằm mục đích cải tổ quan hệ căng thẳng mệt mỏi tuy nhiên phương và chấm hết trận chiến tranh ở Trung Quốc. Trong những cuộc đàm phán này, Nhật Bản đã đưa ra một số trong những đề xuất kiến nghị mà người Mỹ bác bỏ vì họ nhận định rằng chúng không thỏa đáng.[126] Cũng trong thời gian hiện nay, ba nước Hoa Kỳ, Anh và Hà Lan tham gia thảo luận bí mật nhằm mục đích lên kế hoạch phòng vệ trong trường hợp Nhật Bản tiến công bất kỳ ai trong số họ.[127] Roosevelt tăng cường quân lực tại Philippines (một vương quốc bảo lãnh mà Mỹ dự kiến sẽ trao trả độc lập năm 1946) đồng thời chú ý Nhật Bản rằng Hoa Kỳ sẽ chống trả nếu Nhật Bản động binh riêng với bất kỳ “vương quốc láng giềng” nào.[127]
Hoa Kỳ để mất USS Arizona trong cuộc không kích bất thần của Nhật Bản nhằm mục đích vào Hạm đội Thái Bình Dương Hoa Kỳ tại vị trí căn cứ Trân Châu Cảng, chủ nhật ngày 7 tháng 9 năm 1941.
Thất vọng vì tình hình không mấy tiến triển tại Trung Quốc và cảm thấy bị chèn ép bởi những lệnh trừng phạt do Hoa Kỳ – Anh – Hà Lan áp đặt, Nhật Bản sẵn sàng sẵn sàng cho trận chiến tranh. Vào ngày 20 tháng 11, nội những mới dưới quyền Tojo Hideki đưa ra đề xuất kiến nghị “ở đầu cuối”, yêu cầu Hoa Kỳ chấm hết viện trợ cho Trung Quốc, dỡ bỏ lệnh cấm vận phục vụ dầu và những nguồn tài nguyên khác cho Nhật Bản. Đổi lại, nước này hứa sẽ không còn nhòm ngó tới Khu vực Đông Nam Á và rút quân đội thoát khỏi miền nam Đông Dương.[126] Ngày 26 tháng 11, Hoa Kỳ vấn đáp, yêu cầu Nhật Bản phải rút quân khỏi Trung Quốc vô Đk và ký kết hiệp ước bất tương xâm với toàn bộ cường quốc Thái Bình Dương.[128] Lời đề xuất kiến nghị này đồng nghĩa tương quan với việc Nhật Bản về cơ bản buộc phải lựa chọn giữa việc từ bỏ tham vọng của tớ ở Trung Quốc, hoặc chiếm những nguồn tài nguyên vạn vật thiên nhiên ở Đông Ấn thuộc Hà Lan mà nước này cần bằng vũ lực.[129][130] Quân đội Nhật Bản không coi lời đề xuất kiến nghị của Hoa Kỳ như một phương án và nhiều sĩ quan đã xem lệnh cấm vận dầu mỏ là một lời tuyên chiến bất thành văn.[131]
Nhật Bản lên kế hoạch lấn chiếm những thuộc địa châu Á của phương Tây một cách nhanh gọn để tạo một vành đai phòng thủ lớn kéo dãn đến Trung Thái Bình Dương. Theo kế hoạch, sau khi thực thi được điều này, người Nhật sẽ hoàn toàn có thể tự do khai thác những nguồn tài nguyên của Khu vực Đông Nam Á trong lúc họ sẽ lui về thế thủ[132][133] và cứ thế làm kiệt quệ những nước Đồng Minh vốn phải sắp xếp binh sĩ trên một mặt trận rộng. Để ngăn ngừa sự can thiệp của Mỹ trong lúc đảm bảo vành đai phòng thủ, kế hoạch tiếp tục của Nhật là vô hiệu hóa Hạm đội Thái Bình Dương của Hoa Kỳ và sự hiện hữu quân sự chiến lược của Hoa Kỳ tại Philippines ngay từ trên đầu.[134] Ngày 7 tháng 12 năm 1941 (ngày 8 tháng 12 theo múi giờ Châu Á), Nhật tuyên chiến với Hoa Kỳ và những nước Đồng Minh bằng việc tiến công gần như thể cùng lúc một số trong những thuộc địa của những cường quốc châu Âu tại Khu vực Đông Nam Á và Tây Thái Bình Dương,[135] gồm cả cuộc tiến công bất thần vào Trân Châu Cảng, Philippines, Guam, hòn đảo Wake, Mã Lai, Thái Lan và Hồng Kông.[136]
Đối mặt với cuộc xâm lược của Nhật Bản, người Thái quyết định hành động liên minh với những người Nhật. Những cuộc tiến công của quân Nhật khiến Hoa Kỳ, Vương quốc Anh, Trung Quốc, Úc và một số trong những vương quốc khác chính thức tuyên chiến với Nhật Bản, trong lúc Liên Xô – đang sa lầy trong trận chiến quy mô lớn với những nước phe Trục Châu Âu – vẫn duy trì thỏa thuận hợp tác trung lập với Nhật Bản. Đức, lấy nguyên do Roosevelt lệnh cho tàu chiến Hoa Kỳ tiến công tàu bè nước mình, đã cùng một số trong những vương quốc phe Trục khác tuyên chiến với Hoa Kỳ theo cam kết ký với Nhật Bản.
Chặn đứng bước tiến của phe Trục
Tổng thống Hoa Kỳ Franklin D. Roosevelt và Thủ tướng Anh Winston Churchill ngồi cạnh nhau tại Hội nghị Casablanca, tháng 1 năm 1943
Vào ngày một tháng 1 năm 1942, Bốn ông lớn Đồng Minh[137] – Liên Xô, Trung Quốc, Vương quốc Anh và Hoa Kỳ – và 22 chính phủ nước nhà nhỏ hơn hoặc lưu vong đã cùng nhau phát hành Tuyên bố chung Liên Hiệp Quốc, thông qua đó xác nhận Hiến chương Đại Tây Dương và thống nhất không nước nào được phép ký hòa ước riêng không liên quan gì đến nhau với những nước phe Trục.[138]
Trong suốt năm 1942, giới quan chức Đồng Minh đã tranh luận về đại kế hoạch thích hợp để theo đuổi. Tất cả đều nhất trí rằng việc vượt mặt Đức là ưu tiên số 1. Người Mỹ ủng hộ mở một cuộc tiến công trực diện quy mô lớn nhằm mục đích vào Đức thông qua Pháp. Liên Xô khi này cũng đang yêu thương cầu Đồng Minh phương Tây mở một mặt trận thứ hai. trái lại, người Anh nhận định rằng những nên nhắm những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt quân sự chiến lược vào những khu vực ngoại vi để làm hao mòn sức mạnh cũng như sĩ khí của người Đức, đồng thời tương hỗ lực lượng kháng chiến. Bản thân nước Đức sẽ phải hứng chịu một chiến dịch không kích quy mô lớn. Tiếp đó, quân Đồng Minh sẽ phát động một cuộc tiến công hầu hết sử dụng tăng thiết giáp thay vì sử dụng quân đội quy mô lớn.[139] Sau toàn bộ, người Anh thuyết phục người Mỹ rằng việc đổ xô vào Pháp trong thời gian năm 1942 là bất khả thi. Thay vào đó, họ nên triệu tập lực lượng để đánh bật phe Trục khỏi Bắc Phi.[140]
Tại Hội nghị Casablanca thời điểm đầu xuân mới 1943, Đồng Minh nhắc lại những tuyên bố trong Tuyên bố năm 1942 và yêu cầu phe Trục đầu hàng vô Đk. Cả Anh lẫn Mỹ đồng ý tiếp tục tăng cường thế dữ thế chủ động Địa Trung Hải bằng phương pháp xâm lược hòn đảo Sicilia để đảm bảo tuyến phố tiếp tế hàng hải trải qua nơi đây.[141] Tuy người Anh ban đầu có ý định đổ xô vào vùng Balkan nhằm mục đích tạo áp lực đè nén lên Thổ Nhĩ Kỳ khiến nước này tham chiến, nhưng họ đã phải tuân theo kế hoạch của người Mỹ và chỉ hoạt động và sinh hoạt giải trí số lượng giới hạn tại Địa Trung Hải.[142]
Thái Bình Dương (1942–43)
Bản đồ phạm vi bành trướng của Nhật Bản tính tới giữa năm 1942
Đến cuối thời gian tháng bốn năm 1942, Nhật Bản và liên minh Thái Lan đã chinh phục gần như thể toàn bộ Miến Điện, Mã Lai, Đông Ấn thuộc Hà Lan, Singapore và Rabaul, gây tổn thất nặng nề cho quân Đồng Minh và bắt một lượng lớn tù binh.[143] Bất chấp sự chống trả quyết liệt của quân đội Philippines và Hoa Kỳ, Thịnh vượng chung Philippines ở đầu cuối vẫn bị người Nhật lấn chiếm vào tháng 5 năm 1942, buộc cơ quan ban ngành thường trực Manila phải lưu vong.[144] Vào ngày 16 tháng bốn, 7.000 lính Anh bị Sư đoàn 33 của Nhật vây hãm trong trận Yenangyaung tại Miến Điện nhưng như mong ước được Sư đoàn 38 của Trung Quốc giải cứu.[145] Bên cạnh lục quân, Hải quân Nhật Bản giành nhiều thắng lợi trên Biển Đông, Biển Java và Ấn Độ Dương. Hạm đội Nhật gồm tàu trường bay tiến xa tới vùng biển thuộc Úc, tiến hành ném bom vị trí căn cứ thủy quân của Đồng Minh tại Darwin.[146] Suốt cả tháng 1 năm 1942, thắng lợi của Trung Quốc tại Trường Sa là thắng lợi duy nhất của Đồng Minh trước quân Nhật.[147] Những thắng lợi thuận tiện và đơn thuần và giản dị trước những đối phương Tây không sẵn sàng sẵn sàng trước đã khiến quân Nhật trở nên tự đắc và phân tán lực lượng quá mỏng dính trên khắp mọi mặt trận.[148]
Đầu tháng 5 năm 1942, Nhật Bản lên kế hoạch lấn chiếm Cảng Moresby bằng một cuộc tiến công đổ xô với tiềm năng cô lập hai nước Úc, New Zealand với liên minh Hoa Kỳ bằng phương pháp cắt đứt tuyến phố liên lạc và tiếp tế Một trong những nước này. Kế hoạch xâm lược bị cản trở khi một cty tác chiến đặc biệt quan trọng của Đồng Minh, đứng vị trí số 1 bởi hai tàu trường bay của hạm đội Mỹ, cầm hòa thủy quân Nhật Bản trong trận chiến biển San Hô.[149] Nhằm đáp trả Cuộc không kích Doolittle, Nhật Bản lên kế hoạch chiếm Rạn sinh vật biển vòng Midway và dụ tàu trường bay Mỹ tham chiến rồi nhân thời cơ đó tiêu diệt. Để dương đông kích tây, Nhật Bản dự kiến gửi một đội nhóm hình tới chiếm quần hòn đảo Aleutian ở Alaska.[150] Vào thời gian giữa tháng 5, Nhật Bản khởi động chiến dịch Chiết Giang – Giang Tây ở Trung Quốc, mục tiêu trả thù người Trung Quốc vì đã tương hỗ phi công Mỹ sống sót sau Cuộc không kích Doolittle. Người Nhật đối đầu với Quân đoàn 23 và 32 của Trung Quốc và phá hủy những vị trí căn cứ không quân của nước này.[151][152]
Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ trong chiến dịch Guadalcanal, Chiến tranh Thái Bình Dương, 1942
Nhật Bản khởi đầu triển khai kế hoạch vào thời điểm đầu tháng 6. Tuy nhiên, người Mỹ sau khi giải thuật được những mật mã của thủy quân Nhật hồi cuối thời gian tháng 5 đã nắm vững kế hoạch cũng như trình tự tác chiến của người Nhật. Họ sử dụng mày mò này để giành thắng lợi quyết định hành động trong trận Midway trước Hải quân Đế quốc Nhật Bản.[153] Khả năng tác chiến của người Nhật sụt giảm đáng kể sau thất bại nặng nề này. Trong một nỗ lực muộn màng, Nhật Bản triệu tập lực lượng nỗ lực lấn chiếm vị trí căn cứ Port Moresby trên Lãnh thổ Papua.[154] Người Mỹ lên kế hoạch phản công nhằm mục đích chiếm lại vị trí căn cứ tiền phương của người Nhật ở phía Nam quần hòn đảo Solomon làm bước thứ nhất trong kế hoạch tái chiếm Rabaul – vị trí căn cứ chính của quân Nhật tại Khu vực Đông Nam Á.[155]
Cả hai kế hoạch được tiến hành vào tháng 7, nhưng đến thời gian giữa tháng 9, người Nhật vì ưu tiên Guadalcanal đã ra lệnh rút quân khỏi khu vực Port Moresby đến phần phía Bắc của quần hòn đảo New Guinea. Tại đây, quân Nhật đụng độ với quân đội Úc và Hoa Kỳ trong trận Buna – Gona.[156] Guadalcanal nhanh gọn trở thành mặt trận ác liệt, cả hai bên đều phải hứng chịu thất bại nặng nề về quân số lẫn tàu bè trong cuộc kịch chiến. Đến thời điểm đầu xuân mới 1943, quân Nhật bị vượt mặt và buộc phải rút khỏi hòn đảo.[157] Trên đất liền Khu vực Đông Nam Á, Nhật tiến nhanh vào sâu thuộc địa của Anh cho tới lúc gặp phải sự kháng cự mãnh liệt tại Miến Điện. Quân đội Khối thịnh vượng chung Anh triển khai tác chiến tại vùng Arakan vào thời gian ở thời gian cuối năm 1942 nhưng phải rút về Ấn Độ vào tháng 5 năm 1943 sau khi thất bại thảm hại.[158] Tháng 2 năm 1943, người Anh sử dụng lính không chính quy quấy nhiễu hậu phương của quân Nhật và thu về những kết quả rất khác nhau.[159]
Mặt trận Xô – Đức (1942–43)
Lính Hồng Quân phản công trong trận Stalingrad, tháng 2 năm 1943
Tuy bị thiệt hại đáng kể, nhưng vào thời điểm đầu xuân mới 1942, Đức và liên minh đã chặn lại một cuộc tiến công quy mô lớn của Liên Xô tại trung bộ và miền nam nước Nga, bảo toàn hầu hết lãnh thổ mà người ta chiếm hữu được năm trước đó đó.[160] Vào tháng 6, sau khi vượt mặt Liên Xô tại Bán hòn đảo Kerch và Kharkov,[161] Đức phát động tiến công vào phía Nam nhằm mục đích chiếm vùng sản xuất dầu mỏ kế hoạch ở Kavkaz và thảo nguyên Kuban, trong lúc án binh bất động tại những vị trí ở phía bắc và TT của chiến tuyến. Quân Đức chia Cụm tập đoàn lớn lớn quân Nam thành hai tập đoàn lớn lớn quân: Tập đoàn quân A được lệnh tiến đến hạ lưu sông Don và đánh về phía phía đông nam tới dãy Kavkaz, trong lúc Tập đoàn quân B tiến về phía sông Volga. Liên Xô quyết định hành động tử thủ tại thành phố Stalingrad bên bờ Tây sông Volga nhằm mục đích chặn lại đường tiến quân của Đức.[162]
Đến thời gian giữa tháng 11, khi quân Đức gần như thể đã sở hữu lĩnh được được Stalingrad sau những trận giao tranh trên đường phố ác liệt và đẫm máu thì cũng là thời gian ngày đông khắc nghiệt ập đến. Lợi dụng quân Đức đã kiệt sức, Liên Xô tung đòn phản công, khởi đầu bằng một cuộc tiến công không thành công xuất sắc vào “chỗ lồi” Rzhev gần Moskva[163] và một cuộc tiến công vu hồi gồm hai gọng kìm đánh vào cạnh sườn khiến hơn 30 vạn quân Đức rơi vào vòng vây siết chặt tại Stalingrad.[164] Đến thời điểm đầu tháng 2 năm 1943, Hồng quân tiêu diệt hoàn toàn quân Đức tại Stalingrad,[165] đẩy lùi chiến tuyến Xô – Đức về vị trí cũ trước cuộc tiến công ngày hè. Đến thời gian giữa tháng 2, khi bước tiến của Liên Xô dần khựng lại, quân Đức – với kỳ vọng xoay chuyển tình thế – mở một cuộc tiến công khác vào Kharkov, tạo ra một chiến tuyến hình vòng cung xung quanh thành phố Kursk của Liên Xô.[166]
Tây Âu, Đại Tây Dương và Địa Trung Hải (1942–43)
Khai thác những quyết định hành động chỉ huy kém hiệu suất cao của thủy quân Hoa Kỳ, thủy quân Đức tiến hành quấy nhiễu, tàn phá tuyến phố vận tải lối đi bộ hàng hải của Đồng Minh xa bờ bờ biển Đại Tây Dương của Mỹ. Tại Bắc Phi, quân đội Khối thịnh vượng chung mở một cuộc phản công mang mật danh “Crusader” vào tháng 11 năm 1941 và đoạt lại toàn bộ vùng đất mà liên quân Đức – Ý chiếm hữu được trước đó. Đáp trả, quân Đức mở cuộc tiến công vào tháng 1, đẩy quân Anh trở lại vị trí ở phòng tuyến Gazala vào thời điểm đầu tháng 2. Chiến sự bước vào lúc chừng thời hạn tạm lắng mà Đức sử dụng để sẵn sàng sẵn sàng cho những cuộc tiến công sắp tới đây của tớ. Lo ngại người Nhật hoàn toàn có thể sử dụng những vị trí căn cứ ở Madagascar do chính phủ nước nhà Vichy sở hữu đã, người Anh quyết định hành động xâm chiếm quần hòn đảo này vào thời điểm đầu tháng 5 năm 1942. Tại Lybia, quân đội phe Trục đã buộc Đồng Minh phải rút lui sâu bên trong Ai Cập trước lúc bị chặn lại ở El Alamein. Trên lục địa Âu châu, Đồng Minh tổ chức triển khai những cuộc đột kích nhằm mục đích vào những tiềm năng kế hoạch, đỉnh điểm là trận Dieppe đẫm máu. Thiệt hại quá nặng nề mà không đạt được kết quả nào, cuộc tiến công tại Dieppe củng cố nhận định của những tướng lĩnh Anh rằng quân của tớ sẽ không còn thể bám trụ nổi sau khi đổ xô lên đất đối phương.
Đến tháng 12 năm 1941, quân Đức thất bại trong trận đánh trước cửa ngõ Moskva. Mặt trận Xô–Đức thu hút toàn bộ lực lượng của Đức và buộc họ cắt giảm lực lượng cho những mặt trận khác. Quân Đức ở Bắc Phi bị thiếu đạn dược, nhiên liệu nên không thể tiếp tục tiến công. Vào thời gian thời điểm đầu xuân mới 1942, việc Anh thắng lợi trong cuộc vượt mặt lực lượng thủy quân Ý khiến phía Đồng Minh có thêm quân nhu và vật chất. Việc này được cho phép những lực lượng Anh dồn toàn lực cho trận El Alamein thứ hai và dành thắng lợi. Người Anh, tuy phải trả giá đắt, nhưng đã hoàn toàn có thể phục vụ nguồn phục vụ thiết yếu cho hòn đảo Malta khi đó hiện giờ đang bị phe Trục vây hãm. Vài tháng sau, quân Đồng Minh phát động tiến công đánh bật quân đội phe Trục khỏi Ai Cập và khởi đầu tiến quân về phía tây. Vào tháng 11 năm 1942, tình trạng càng tệ hơn cho quân Trục khi Hoa Kỳ và Anh thực thi Chiến dịch Bó Đuốc, đổ xô vào Maroc, vây hãm những lực lượng phe Trục. Ngay lập tức, những thuộc địa Pháp ở Bắc Phi đổi phe. Hitler đáp trả bằng phương pháp ra lệnh chiếm đóng lãnh thổ Vichy. Dù quân đội Vichy không làm gì để chống lại sự vi phạm hiệp ước đình chiến này nhưng họ đã nỗ lực di tán hạm đội để ngăn ngừa nó rơi vào tay người Đức. Quân Trục tại Châu Phi rút lui về Tunisia và bị đánh bật hoàn toàn khỏi Bắc Phi vào tháng 5 năm 1943.
Tháng 6 năm 1943, Anh và Hoa Kỳ khai màn chiến dịch ném bom kế hoạch nhằm mục đích vào nước Đức, tiềm năng làm suy giảm nhuệ khí, phá hủy nhà cửa của thường dân và phá vỡ nền kinh tế thị trường tài chính thời chiến của nước này. Trận oanh tạc Hamburg là một trong những cuộc tiến công thứ nhất trong chiến dịch này, gây ra thương vong đáng kể về người và thiệt hại lớn riêng với hạ tầng của TT công nghiệp quan trọng này.
Đồng Minh giành thế dữ thế chủ động (1943–44)
Máy bay trinh thám SBD-5 của Hải quân Hoa Kỳ trên tàu USS Washington và USS Lexington trong Chiến dịch quần hòn đảo Gilbert và Marshall, 1943
Sau khi chiến dịch Guadalcanal kết thúc, người Mỹ khởi đầu triển khai một loạt hoạt động và sinh hoạt giải trí quân sự chiến lược chống lại Nhật Bản ở Thái Bình Dương. Tháng 5 năm 1943, liên quân Canada và Hoa Kỳ được cử đến Alaska nhằm mục đích đuổi quân Nhật khỏi quần hòn đảo Aleutian.[167] Ngay tiếp theo đó, Hoa Kỳ – với việc tương hỗ từ Úc, New Zealand và những quốc hòn đảo Thái Bình Dương – khởi đầu nhiều chiến dịch lớn trên bộ, trên biển khơi và trên không, tiềm năng cô lập vị trí căn cứ Nhật tại Rabaul bằng phương pháp chiếm những hòn đảo xung quanh và phá vỡ vành đai phòng thủ ở Trung tâm Thái Bình Dương (tại quần hòn đảo Gilbert và Marshall) của Nhật.[168] Cuối tháng 3 năm 1944, quân Đồng Minh đã hoàn thành xong cả hai tiềm năng này đồng thời vô hiệu hóa được vị trí căn cứ trọng điểm của Nhật tại Truk thuộc quần hòn đảo Caroline. Sang tháng bốn, quân Đồng Minh tiếp tục triển khai một chiến dịch khác và thành công xuất sắc chiếm lại miền Tây New Guinea.[169]
Tại châu Âu, khắp cơ thể Đức và người Liên Xô đã dành cả ngày xuân và đầu ngày hè năm 1943 để sẵn sàng sẵn sàng cho những cuộc tiến công lớn ở trung bộ nước Nga. Ngày 4 tháng 7 năm 1943, tại trận Vòng cung Kursk, Đức đã tung ra những cty thiết giáp lớn hòng xoay chuyển tình thế, Kursk trở thành “trận đấu xe tăng lớn số 1” trong lịch sử toàn thế giới. Trong vòng một tuần, quân Đức kiệt sức trước tuyến phòng thủ được sắp xếp theo như hình bậc thang và tổ chức triển khai tốt của Liên Xô.[170] Lần thứ nhất trong trận chiến, Hitler đã hủy bỏ chiến dịch trước lúc đạt được thành công xuất sắc về mặt giải pháp hay tác chiến.[171] Quyết định này bị ảnh thừa kế 1 phần bởi tin tức miền Nam nước Ý bị Đồng Minh phương Tây tiến công vào trong ngày 9 tháng 7. Kết phù thích hợp với những thất bại trước đó của Ý, cuộc đổ xô lên hòn đảo Sicilia dẫn đến việc lật đổ và bắt giữ Mussolini vào thời điểm cuối thời gian tháng đó.[172]
Binh sĩ Hồng quân tiến công vị trí của quân Đức trong Trận vòng cung Kursk, tháng 7 năm 1943
Vào ngày 12 tháng 7 năm 1943, Liên Xô triển khai chiến dịch Kutuzov tại khu vực phía bắc vòng cung Kursk, thông qua đó xóa tan bất kỳ thời cơ thắng lợi nào hoặc thậm chí còn là đưa chiến sự vào thế bế tắc của Đức ở phía Đông. Chiến thắng của Liên Xô tại Kursk đẩy quân Đức vào thế bị động,[173] quân Liên Xô giữ thế dữ thế chủ động và phát động tiến công liên tục trên khắp những mặt trận.[174][175] Đức nỗ lực ổn định mặt trận phía Đông dọc theo tuyến Panther-Wotan được gia cố quay quồng. Tuyến phòng thủ của Đức bị Liên Xô chọc thủng tại Smolensk và một đoạn ở phía bắc biển Đen trong Chiến dịch tiến công Hạ Dniepr.[176]
Vào ngày 3 tháng 9 năm 1943, Đồng Minh phương Tây đổ xô lên đất liền Ý. Quân đội Ý không lâu tiếp theo này đã đơn phương ký hiệp định đình chiến với quân Đồng Minh.[177] Đức, với việc giúp sức của lực lượng Phát xít Ý trung thành với chủ với Mussolini, đã đáp trả bằng phương pháp giải giáp binh lính Ý không còn cấp trên chỉ huy. Đức nhanh gọn giành quyền trấn áp quân sự chiến lược trên nhiều khu vực của Ý và nhanh gọn xây dựng một loạt tuyến phòng thủ.[178] Lực lượng đặc biệt quan trọng của Đức đã tiến hành giải cứu Mussolini, người tiếp theo này được phía Đức dựng lên làm nguyên thủ vương quốc của nhà nước chư hầu mang tên Cộng hòa Xã hội Ý, mở ra cuộc nội chiến Ý.[179] Đồng Minh phương Tây chọc thủng nhiều phòng tuyến của Đức ở miền nam nước Ý trước lúc tiến đến tuyến phòng thủ chính vào thời gian giữa tháng 11.[180]
Các hoạt động và sinh hoạt giải trí quân sự chiến lược của Hải quân Đức ở Đại Tây Dương cũng trở nên ảnh hưởng. Đến tháng 5 năm 1943, khi những giải pháp đối phó của Đồng minh ngày càng có hiệu suất cao, đội tàu ngầm Đức phải hứng chịu tổn thất đáng kể khiến họ phải đình chỉ hoạt động và sinh hoạt giải trí tại Đại Tây Dương.[181] Vào tháng 11 năm 1943, Franklin D. Roosevelt và Winston Churchill gặp Tưởng Giới Thạch ở Cairo và tiếp theo đó với Iosif Stalin tại Tehran.[182] Hội nghị Cairo xác lập Nhật Bản sẽ phải trả lại những lãnh thổ mà người ta chiếm hữu được sau khi trận chiến tranh kết thúc.[183] Hội nghị cũng lên kế hoạch quân sự chiến lược cho chiến dịch Miến Điện. Tại Tehran, những bên thỏa thuận hợp tác rằng Đồng Minh phương Tây sẽ xâm lược châu Âu vào năm 1944 và Liên Xô sẽ tuyên chiến với Nhật Bản trong vòng ba tháng Tính từ lúc ngày Đức bị vượt mặt.[184]
Tàn tích của tu viện dòng Thánh Biển Đức trong trận Monte Cassino, Chiến dịch Ý, tháng 5 năm 1944
Kể từ thời điểm tháng 11 năm 1943, trong trận Thường Đức kéo dãn bảy tuần, người Trung Quốc – trong lúc chờ đón Đồng Minh tăng viện – đã buộc Nhật Bản phải trả giá cao trong một trận chiến tiêu tốn.[185][186][187] Tháng 1 năm 1944, quân Đồng Minh triển khai một loạt cuộc tiến công ở Ý nhằm mục đích vào phòng tuyến của Đức tại Monte Cassino. Liên quân Hoa Kỳ, Anh, Canada và Vương quốc Ý nỗ lực đánh bọc sườn phòng tuyến này bằng phương pháp đổ xô tại Anzio và giành thắng lợi.[188]
Vào ngày 27 tháng 1 năm 1944, Hồng quân Liên Xô triển khai cuộc tổng tiến công đuổi quân Đức thoát khỏi khu vực Leningrad, giải vây thành phố này sau 900 ngày, kết thúc cuộc vây hãm đẫm máu nhất trong lịch sử trận chiến tranh.[189] Cùng thời gian, Hồng quân tiến sát tới biên giới tiền chiến của Estonia thị bị Cụm tập đoàn lớn lớn quân Bắc chặn lại. Người Đức được người Estonia tương hỗ với kỳ vọng tái lập nền độc lập vương quốc. Sự đình trệ này đã làm chậm những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt tác chiến tiếp theo của Liên Xô ở khu vực Baltic.[190] Cuối tháng 5 năm 1944, Liên Xô giải phóng Crimea, đánh đuổi phần lớn lực lượng phe Trục khỏi Ukraina. Họ tiếp tục thực thi những cuộc tiến công vào Romania nhưng bị quân Trục đẩy lui.[191] Tại Ý, quân Đồng Minh thành công xuất sắc đánh bật người Đức khỏi phòng tuyến gần Roma dù đã khiến cho một số trong những sư đoàn Đức rút lui. Vào ngày 4 tháng 6, thủ đô Roma rơi vào tay Đồng Minh.[192]
Quân Đồng Minh thu về những kết quả thắng bại lẫn lộn trên lục địa châu Á. Tháng 3 năm 1944, quân Nhật triển khai chiến dịch tiến công vào Assam, Ấn Độ,[193] nhanh gọn vây hãm những vị trí của Anh tại Imphal và Kohima.[194] Tháng 5 năm 1944, quân đội Anh tiến hành phản công buộc quân Nhật phải rút về Miến Điện trong tháng 7.[194] Trước đó, vào thời gian ở thời gian cuối năm 1943, quân đội Trung Quốc từ Vân Nam đã tràn vào miền bắc việt nam Miến Điện và vây hãm quân Nhật tại Myitkyina.[195] Nhật Bản triển khai một cuộc tiến công khác với tiềm năng tiêu diệt những đạo quân nòng cốt của Trung Quốc, bảo vệ tuyến phố sắt link những lãnh thổ do Nhật Bản chiếm giữ và lấn chiếm những trường bay của quân Đồng Minh.[196] Đến tháng 6 năm 1944, quân Nhật đã sở hữu lĩnh được được Hà Nam và đang sẵn sàng sẵn sàng mở một cuộc tiến công mới vào Trường Sa.[197]
Đồng Minh áp sát
Quân đội Mỹ tiếp cận Bãi biển Omaha trong Cuộc đổ xô Normandie, ngày 6 tháng 6 năm 1944
Sau 3 năm chịu áp lực đè nén từ phía Liên Xô, Đồng Minh phương Tây ở đầu cuối đã và đang quyết định hành động mở một mặt trận thứ hai.[198] Vào ngày 6 tháng 6 năm 1944 (được gọi là D-Day), những lực lượng Đồng Minh phương Tây hàng loạt đổ xô vào bờ biển Normandie. Chiến dịch trình làng rất quyết liệt, phe Đồng Minh đã gặp thật nhiều trở ngại vất vả và phải hứng chịu tổn thất lớn dù áp hòn đảo về quân số và trang bị. Tuy nhiên họ dần giành lấy ưu thế và buộc người Đức phải rút khỏi miền bắc việt nam nước Pháp. Quân Đồng Minh đồng thời điều động một số trong những sư đoàn khỏi Ý để tiến công vào vùng Provence, thành công xuất sắc đẩy lui quân Đức thoát khỏi nước Pháp.[199] Ngày 25 tháng 8, Paris được giải phóng bởi lực lượng kháng chiến và quân đội Pháp tự do do Tướng Charles de Gaulle chỉ huy.[200] Nhân đà thắng lợi, quân Đồng Minh phương Tây tiếp tục đẩy lùi quân Đức trên mặt trận Tây Âu cho tới hết năm. Tuy nhiên, kế hoạch xâm lược miền Bắc nước Đức, mở đầu bằng một chiến dịch hàng không tại Hà Lan, đã thất bại.[201] Đồng minh phương Tây từ từ áp sát nước Đức nhưng không thể chọc thủng phòng tuyến ở đầu cuối tại sông Rur.[202]
Binh sĩ SS Đức trực thuộc Lữ đoàn Dirlewanger, được giao trách nhiệm đàn áp cuộc Khởi nghĩa Warszawa, tháng 8 năm 1944
Đến thời gian ở thời gian cuối năm 1944, Liên Xô đã giành lại được hầu hết số lãnh thổ bị Đức chiếm đóng và liên tục đẩy lùi lực lượng ngày càng suy yếu của Đức về phía tây. Vào ngày 22 tháng 6, Liên Xô mở một cuộc tiến công kế hoạch tại Belarus (“Chiến dịch Bagration”) tiêu diệt gần như thể hoàn toàn Cụm tập đoàn lớn lớn quân Trung tâm của Đức.[203] Sau thành công xuất sắc này, Liên phát động liên tục những đòn đánh tiến công khác buộc quân Đức phải rút khỏi miền Tây Ukraina và miền Đông Ba Lan. Liên Xô xây dựng Ủy ban Giải phóng Quốc gia Ba Lan để trấn áp lãnh thổ nước này và đối phó với lực lượng Armia Krajowa trung thành với chủ với Chính phủ Ba Lan lưu vong ở Luân Đôn.[204] Hồng quân Liên Xô tạm ngưng tại quận Praga ở phía bên kia bờ sông Vistula và theo dõi quân Đức dập tắt Khởi nghĩa Warszawa do Armia Krajowa khởi xướng một cách thụ động. Cuộc nổi dậy toàn quốc ở Slovakia cũng trở nên quân Đức dập tắt.[205] Tại miền đông Romania, cuộc tiến công kế hoạch của Hồng quân Liên Xô đã tiêu diệt một lượng lớn quân Đức tại đó, đồng thời kích động hai cuộc thay máu chính quyền thành công xuất sắc tại Romania và Bulgaria dẫn đến việc hai nước này chuyển sang phe Đồng Minh.[206]
Vào tháng 9 năm 1944, quân đội Liên Xô tiến vào Nam Tư khiến hai Tập đoàn quân E và F của Đức phải rút lui một cách gấp gáp khỏi Hy Lạp, Albania và Nam Tư để tránh bị cô lập hoàn toàn.[207] Đến thời gian này, lực lượng kháng chiến do Cộng sản lãnh đạo dưới sự chỉ huy của Thống chế Josip Broz Tito, đã trấn áp phần lớn lãnh thổ của Nam Tư và tham gia cầm chân quân đội Đức ở phía nam. Tại miền bắc việt nam Serbia, Hồng quân Liên Xô, với việc giúp sức hạn chế từ quân đội Bulgaria, đã tương hỗ quân kháng chiến giải phóng Beograd vào trong ngày 20 tháng 10. Vài ngày sau, Liên Xô mở một cuộc tiến công quy mô lớn vào Hungary. Chiến dịch kết thúc khi Budapest thất thủ vào tháng 2 năm 1945.[208] Trái ngược với những thắng lợi ấn tượng của Liên Xô tại Balkan, sự kháng cự nóng giãy của người Phần Lan tại eo đất Karelia đã ngăn ngừa Liên Xô chiếm đóng nước này. Kết quả là hai nước Liên Xô-Phần Lan ký kết hiệp định đình chiến với những Đk tương đối nhẹ nhàng,[209] dù nước này bị buộc phải tham gia phe Đồng Minh chống lại Đức.[210]
Tướng Douglas MacArthur quay trở lại Philippines trong Trận Leyte, 20 tháng 10 năm 1944
Đến thời điểm đầu tháng 7 năm 1944, quân đội Khối thịnh vượng chung ở Khu vực Đông Nam Á đã thành công xuất sắc đẩy lùi bước tiến của quân Nhật tại Assam, buộc quân Nhật phải rút lui về sông Chindwin[211] trong lúc quân Trung Quốc chiếm hữu được Myitkyina. Tháng 9 năm 1944, quân Trung Quốc chiếm hữu được núi Song và khai thông lại tuyến phố Miến Điện.[212] Quân Nhật thành công xuất sắc hơn ở Trung Quốc khi họ ở đầu cuối cũng chiếm hữu được Trường Sa vào thời gian giữa tháng 6 và Hành Dương vào thời điểm đầu tháng 8. Người Nhật tiếp theo này đã tổ chức triển khai tiến công vào tỉnh Quảng Tây, giành thắng lợi tại Quế Lâm và Liễu Châu vào thời điểm cuối thời gian tháng 11,[213] thành công xuất sắc link lực lượng ở Trung Quốc và Đông Dương lại với nhau vào thời gian giữa tháng 12.[214]
Tại Thái Bình Dương, người Mỹ tiếp tục đẩy lùi vành đai phòng thủ của quân Nhật. Vào thời gian giữa tháng 6 năm 1944, quân đội Hoa Kỳ đã sở hữu lại Mariana và Palau từ tay Nhật với giải pháp “nhảy cừu”, đồng thời vượt mặt thủy quân Nhật trong trận chiến trên Biển Philippines. Những thất bại này đã buộc Thủ tướng Nhật Bản Tojo Hideki phải từ chức, đồng thời được cho phép Mỹ sử dụng những vị trí căn cứ không quân để tiến hành oanh tạc bằng máy bay ném bom hạng nặng nhằm mục đích vào quần hòn đảo Nhật Bản. Cuối tháng 10, lực lượng Hoa Kỳ lấn chiếm quần hòn đảo Leyte của Philippines; ngay tiếp theo đó, lực lượng thủy quân Đồng Minh giành được một thắng lợi lớn khác trước kia lực lượng của Nhật Bản trong trận Vịnh Leyte, một trong những trận hải chiến lớn số 1 trong lịch sử quả đât.[215]
Chiến dịch tàn sát tù binh trận chiến tranh và thường dân điển hình nhất và có tổ chức triển khai nhất là những chương trình được vạch ra và thực thi bởi Đức quốc xã. Ban đầu chỉ nhắm tiềm năng vào người Do Thái tại nước này, thêm vào đó một số trong những nhóm người ít người không ưa thích. Chế độ Đức quốc xã khởi đầu xây dựng trại để cách ly những nhóm người này, tiếp theo đó dùng lao động cưỡng bách và ở đầu cuối tiêu diệt hàng loạt. Các nhóm người Do Thái, người đồng tính luyến ái và người dân có khuyết tật là những tiềm năng thứ nhất, nhưng những người dân trái chiều chính trị như những người dân theo chủ nghĩa xã hội và những nhân vật tôn giáo (kể cả tín đồ Cơ đốc giáo) lên tiếng cũng trở nên bắt giữ.[cần dẫn nguồn]
Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện đi lại truyền tải về Tội ác trận chiến tranh của chính sách Quốc xã Đức.
Một khi trận chiến tranh bùng nổ và phần đất Đức xâm chiếm tăng thêm, những lãnh thổ mới chiếm này cũng trở nên tính trong nỗ lực đó. Riêng Ba Lan đã biết thành ảnh hưởng thật nhiều, với gần toàn bộ dân số Do Thái tại nước này và một số trong những đông người Cơ đốc giáo đã biết thành tiêu diệt. Hàng chục triệu Người Nga và những người dân Slav bị chinh phục khác cũng trở nên giam giữ tại hơn 100 trại triệu tập của Đức trên khắp những vùnh lãnh thổ châu Âu bị nước Đức Quốc xã chiếm đóng. Các trại lớn số 1 là Dachau, Buchenwald, Ravensbrück, Ausschwitz, Majdanek, Bergen Belsen, Gusen… Số người được giải phóng khỏi những trại này sau trận chiến tranh chỉ từ vài trăm nghìn.[cần dẫn nguồn]
Tổng số người đã biết thành giết trong những trại triệu tập, trong những chương trình tiêu diệt và trong lúc bị cơ quan ban ngành thường trực Đức ngược đãi có lẽ rằng không bao giờ hoàn toàn có thể biết đúng chuẩn được. Có một số trong những ước đoán cao hơn 10 triệu người, trong số đó 5 tới 6 triệu là người Do Thái bị giết trong những chương trình tiêu diệt có mục tiêu.[cần dẫn nguồn]
Liên Xô
Theo một số trong những tài liệu phương Tây, Tính từ lúc lúc tiến vào nước Đức (1944-1945), một bộ phận binh sĩ Hồng quân đã có những hành vi trả thù nhằm mục đích vào tù binh hoặc dân thường Đức để trả đũa những tàn phá mà quân Đức gây ra cho giang sơn mình. Ngoài việc cướp nhà dân và cửa hiệu[216], phương Tây nhận định rằng Hồng quân Liên Xô đã hãm hiếp hàng trăm nghìn phụ nữ và trẻ con người Đức, từ 8 đến 80 tuổi[217][218][219][220]. Theo Franz Wilhelm Seidler, riêng ở Berlin là 20 ngàn tới 100 ngàn, những tỉnh còn sót lại từ 100 ngàn tới nửa triệu[221][222]. Rất nhiều nạn nhân trong số này bị từ 10 đến 12 lính hãm hiếp tập thể, và hầu hết bị hãm hiếp nhiều lần[223][224].
Tuy nhiên, giới sử học vẫn tranh cãi về tính chất xác thực và quy mô của những vụ hiếp dâm. Các nhà sử học Nga đã phủ nhận những cáo buộc về hiếp dâm hàng loạt, họ đưa ra dẫn chứng là một lệnh từ Bộ chỉ huy tối cao phát hành ngày 19 tháng 1 năm 1945, trong số đó ra lệnh cấm binh sĩ ngược đãi thường dân Đức. Một lệnh của Hội đồng quân sự chiến lược của Phương diện quân Byelorussia số một, có chữ ký của Nguyên soái Rokossovsky, đã ra lệnh xử bắn những binh lính phạm tội trộm cướp và hiếp dâm ngay tại hiện trường của vụ án. Một lệnh phát hành bởi Stavka (Bộ Tổng tư lệnh Tối cao Hồng quân) vào trong ngày 20 tháng bốn năm 1945 phổ cập tới binh sĩ rằng nên phải duy trì quan hệ tốt với những người dân Đức để giảm kháng cự và để chiến sự kết thúc nhanh hơn.[225]
Trong khu vực chiếm đóng của Liên Xô, những thành viên của SED đã báo cáo cho Stalin biết hành vi cướp bóc và hãm hiếp của binh lính Liên Xô hoàn toàn có thể dẫn đến một phản ứng xấu đi của dân Đức riêng với Liên Xô và hướng tới tương lai của chủ nghĩa xã hội ở Đông Đức. Stalin đã phản ứng một cách rất khó chịu: “Tôi sẽ không còn tha thứ bất kể ai kéo danh dự của Hồng quân qua vũng bùn.”[226][227]
Các nhà lãnh đạo Liên Xô rất bất bình với truyền thông của những nước phương Tây, khi họ vừa mới là liên minh của Liên Xô trên mặt trận chống phát xít thì nay lại quay sang công kích Liên Xô. Bộ trưởng dân ủy ngoại giao Liên Xô V. M. Molotov đã gọi những cáo buộc của Phương Tây là một “chiến dịch hèn kém” nhằm mục đích phá hoại uy tín của Hồng quân và trút lên đầu những người dân lính Hồng quân toàn bộ những gì xẩy ra do sự hỗn loạn trước đó tại những vùng do Liên Xô chiếm đóng. Ông nói: “Liên Xô và những bạn bè của chúng tôi trên toàn thế giới đã có những thông tin thiết yếu để chống lại chiến dịch tuyên truyền này”.[228]
Tướng Gareyev, quản trị của Học viện Khoa học Quân sự Nga, nhận xét[229]:
Tư lệnh tối cao Stalin đã ký kết một quyết định hành động ngày 19 tháng 1 năm 1945, Từ đó binh sĩ bị cấm toàn bộ những hành vi bạo lực chống lại dân thường Đức. Tất nhiên, sự trả thù, gồm có cả bạo lực tình dục, đã xẩy ra. Một số binh sĩ chỉ đơn thuần và giản dị là không thể kiềm chế tức giận sau những gì Đức quốc xã đã làm trên giang sơn chúng tôi. Nhưng những trường hợp này đã biết thành trừng phạt nghiêm khắc. Và việc trả thù đang không trở nên phổ cập. Bởi vì ngay lúc chúng tôi chiếm đóng những thành phố, kỷ luật đã được thắt chặt. Chúng tôi phục vụ cho những người dân dân Đức thực phẩm, chăm sóc y tế, tuần tra bảo mật thông tin an ninh. Cá nhân tôi đã tham gia giải phóng Đông Đức. Tôi cam kết, việc lạm dụng tình dục thậm chí còn không hề được nghe thấy.
Theo Oleg Rzheshevsky người đứng đầu Viện Hàn lâm Khoa học Nga, tuy nhiên có nhiều trường hợp đã xẩy ra những hành vi thái quá thì “hầu hết binh sĩ và quan chức của Liên Xô cũng như quân Đồng minh đã đối xử với những người dân địa phương một cách nhân đạo” [230]. Ông cũng nhận định rằng những tội ác như hành vi tiến công tình dục là một phần không thể tránh khỏi của trận chiến tranh [231].
Một phụ nữ Berlin, Elizabeth Shmeer, cho biết thêm thêm[232]:
Đức quốc xã nói rằng nếu người Nga đến đây, họ sẽ tàn phá và hãm hiếp kinh khủng. Nhưng thực tiễn tiếp theo đó rất khác: dù là những người dân bại trận, quân đội Đức đã gây ra thật nhiều đau khổ cho nước Nga, nhưng những người dân thắng lợi đã cho chúng tôi thực phẩm còn nhiều hơn nữa những gì cơ quan ban ngành thường trực cũ phân phát. Đối với chúng tôi điều này rất khó hiểu. Một cách cư xử nhân đạo như vậy dường như chỉ người Nga làm được.
Mỹ
Nhiều trận ném bom rải thảm của không quân Mỹ đánh thẳng vào những thành phố đông dân cư đã làm cho hàng trăm nghìn thường dân Đức và Nhật bị thiệt mạng. Nhiều thành phố đông dân ở Đức, Nhật bị máy bay ném bom của Mỹ phá hủy gần như thể hoàn toàn. Riêng trong một trận oanh tạc thành phố Dresden, có tới vài chục ngàn dân thường Đức thiệt mạng. Các vụ ném bom Tokyo cũng khiến tối thiểu 100.000 thường dân Nhật Bản thiệt mạng.[cần dẫn nguồn]
Đặc biệt, Mỹ đã để lại một dấu ấn kinh hoàng cho toàn bộ toàn thế giới cho tới ngày ngày hôm nay. Đó là vụ ném bom nguyên tử xuống Hiroshima và Nagasaki lúc trận chiến tranh gần kết thúc. Theo lệnh của Tổng thống Harry S Truman, ngày 6 tháng 8 năm 1945, quả bom nguyên tử thứ nhất mang tên “Little Boy” đã được thả xuống thành phố Hiroshima, Nhật Bản. Sau đó 3 hôm, ngày 9 tháng 8 năm 1945, quả bom thứ hai mang tên “Fat Man” đã tiếng nổ trên khung trời thành phố Nagasaki.[cần dẫn nguồn]
Các số liệu rất khác nhau bởi được thống kê vào những thời gian rất khác nhau. Rất nhiều nạn nhân chết sau nhiều tháng, thậm chí còn nhiều năm bởi hậu quả của phóng xạ. Theo ước tính, 140.000 người dân Hiroshima đã chết bởi vụ nổ cũng như bởi hậu quả của nó. Số người thiệt mạng ở Nagasaki là 74.000. Ở cả hai thành phố, phần lớn người chết là thường dân.[cần dẫn nguồn]
Các công dân của những nước Đồng Minh cũng phải chịu đau khổ trong những trường hợp họ là con cháu của những người dân tới từ những nước phe Trục. Điển hình là việc 120.000 người Mỹ gốc Nhật đã biết thành chính phủ nước nhà Mỹ ra lệnh niêm phong tài sản và bị giam giữ ở những trại triệu tập giữa sa mạc trong thời kỳ trận chiến tranh (từ 1942 tới 1945), với nguyên do để đề phòng rủi ro không mong muốn tiềm ẩn tiềm ẩn gián điệp.[cần dẫn nguồn]
Theo J. Robert Lilly thì khi tiến quân vào Đức, binh lính Mỹ đã và đang nhiều lần hãm hiếp những người dân phụ nữ địa phương. Ông ước tính số vụ hãm hiếp của binh lính Mỹ tại Đức là 11.000 vụ [233]. Carol Huntington thì lại nhận định rằng hầu hết những vụ tiến công tình dục của lính Mỹ riêng với phụ nữ Đức có vẻ như giống hành vi mua dâm hơn là cưỡng hiếp, ông cũng ghi nhận nhiều trường hợp những phụ nữ Đức quan hệ tình dục với những người lính Mỹ để được họ phân phát cho món ăn hoặc tiền mặt.[cần dẫn nguồn]
Anh
Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland đã biết thành thất bại nặng nề trong trận chiến với quân đội Nhật Bản tại Trận Singapore năm 1942, quân Nhật cũng đang tiến hành xâm lược Miến Điện thuộc Anh trong năm đó. Giới chức Anh sợ rằng một cuộc xâm lược Ấn Độ thuộc Anh tiếp theo của Nhật Bản hoàn toàn có thể thực thi bằng phương pháp thích hợp thông qua lối Bengal (xem British Raj), và những giải pháp khẩn cấp đã được vận dụng để tích trữ lương thực cho lính Anh, gồm có cả việc giành lấy lương thực của nhân dân Ấn Độ. Hậu quả là Nạn đói Bengal năm 1943 thảm khốc năm 1943 khiến 5 triệu người Ấn Độ thiệt mạng.[cần dẫn nguồn]
Dấu ấn kinh hoàng về nạn đói này cũng khiến tinh thần phản kháng của người dân Ấn Độ chống sự cai trị của thực dân Anh ngày càng dâng cao, góp thêm phần buộc Anh phải trao trả độc lập cho Ấn Độ vào năm 1947.[cần dẫn nguồn]
Trung Quốc
Ví dụ về những tội ác trận chiến tranh của những lực lượng Trung Quốc gồm có:
Nhật
Trong khi Holocaust do Đức gây ra rất có tổ chức triển khai và được nhiều người nghe biết, số người bị giết hoàn toàn có thể sánh được với số thường dân bị lực lượng Nhật tàn sát tại Trung Quốc. Tương tự như quan điểm của Đức riêng với những dân tộc bản địa sống ở vùng Đông Âu, người Nhật xem người Trung Quốc và Khu vực Đông Nam Á là “mọi rợ” và giới lãnh đạo chẳng những xem những tội ác trận chiến tranh là lẽ thường mà còn khuyến khích việc đó. Một trong những tội ác tàn bạo nhất của quân Nhật trong trận chiến với Trung Quốc là vụ Thảm sát Nam Kinh vào năm 1937 trong số đó có tầm khoảng chừng 50.000- 300.000 thường dân Trung Quốc đã biết thành hãm hiếp và giết hại.[cần dẫn nguồn]
Các ước tính số người bị chết do những hành vi này còn rất thiếu đúng chuẩn, nhưng hoàn toàn có thể cao hơn 10 triệu, thêm vào đó một số trong những lượng lớn phụ nữ bị hãm hiếp hoàn toàn có thể nhiều hơn nữa những thống kê hiện tại. Một số khu vực dưới sự trấn áp của Nhật bị nạn đói thảm khốc do quân Nhật cướp lương thực của người bản địa để chuyển về Nhật (do nước Nhật vào thời điểm cuối trận chiến tranh đã lâm vào cảnh tình trạng thiếu lương thực), như Nạn đói năm Ất Dậu 1945 tại miền Bắc Việt Nam.[cần dẫn nguồn]
Hậu quả trực tiếp của trận chiến tranh này là yếu tố thắng lợi của phía Đồng Minh. Mỗi nước trong phe Trục đều phải đầu hàng vô Đk. Đức bị những lực lượng từ Mỹ, Anh, Liên Xô và Pháp chiếm đóng, trong lúc Áo bị chia cắt từ Đức và cũng trở nên chiếm đóng một cách tương tự. Nhật bị quân Mỹ chiếm đóng trong lúc Liên Xô chiếm đóng những nước Đông Âu.[cần dẫn nguồn]
Quân Mỹ và Liên Xô gặp nhau tại Torgau bờ sông Elbe
Trái với Chiến tranh toàn thế giới thứ nhất, khi những số lượng giới hạn làm suy yếu những nước và những nước thua cuộc bị ngăn ngừa việc tái hội nhập hiệp hội quốc tế, những nước thua cuộc đã được phục vụ viện trợ để phục hồi và hội nhập hiệp hội toàn thế giới như những vương quốc hoà bình khác. Vì lẽ đó, Đức và Nhật đang trở thành hai nước quan trọng và có nhiều ảnh hưởng mà tránh việc phải khiêu chiến.[cần dẫn nguồn]
Sự thất bại của Hội Quốc Liên trong việc ngăn ngừa trận chiến tranh đã dẫn đến việc xây dựng Liên Hiệp Quốc, một tổ chức triển khai quốc tế mới và có nhiều sửa đổi, cho tới nay vẫn là tổ chức triển khai quan trọng nhất trong việc thúc đẩy hoà bình và hợp tác.[cần dẫn nguồn]
Số người chết
Tại châu Âu
Thống kê năm 1965 của Liên Hợp Quốc cho biết thêm thêm chỉ riêng số người thiệt mạng do trận chiến tranh ở châu Âu đã lên đến mức 49.257.000 người. Những nước chịu thiệt hại lớn số 1 gồm:
Tại châu Á – Thái Bình Dương
Hậu quả lâu dài
Chiến tranh toàn thế giới thứ II làm thay đổi cơ bản tư duy chính trị quốc tế của những cường quốc trên toàn thế giới. Sau trận chiến này, nhiều vương quốc từ bỏ tư duy bá quyền, dùng sức mạnh để xâm chiếm lãnh thổ của vương quốc khác. Quan hệ quốc tế từ nhờ vào sức mạnh, “cá lớn nuốt cá bé”, chuyển sang quan hệ bình đẳng, cùng tồn tại hòa bình. Đồng thời ngay sau trận chiến tranh, phe Đồng Minh đã biết thành rạn nứt khi có xung đột về hệ tư tưởng. Mỗi phía đã giành một khu vực rất khác nhau trong những lãnh thổ phe Trục. Tại châu Âu, mỗi phía liên minh với nhau trong khu vực ảnh hưởng. Về phía tây, những nước Mỹ, Anh và Pháp đã lập ra Liên minh Bắc Đại Tây Dương (NATO). Về phía đông, Liên Xô lập ra liên minh với những nước Đông Âu khác bằng Hiệp ước Warszawa. Xung đột giữa hai phe sau này là một trong những hậu quả của cuộc trận chiến tranh toàn thế giới thứ hai.[cần dẫn nguồn]
Khắp mọi nơi, những trào lưu chống thực dân tăng trưởng mạnh hơn khi trận chiến tranh kết thúc. Điều này xuất phát từ hệ quả của Chiến tranh toàn thế giới thứ hai:[cần dẫn nguồn]
Một vài cuộc xung đột đang trở thành mặt trận cho những cường quốc trong Chiến tranh Lạnh, thậm chí còn có nhiều cuộc đã xẩy ra trước lúc Chiến tranh Lạnh khởi đầu. Hai nước Anh và Pháp đã phải từ bỏ phần lớn những thuộc địa sau trận chiến tranh. Ấn Độ giành được độc lập từ Anh và Philippines giành độc lập từ Mỹ. Tại Đông Dương và nhiều thuộc địa tại châu Phi, những lực lượng kháng chiến phải chiến đấu mới giành được độc lập từ Anh, Pháp, Hà Lan.[cần dẫn nguồn]
Một vương quốc quan trọng đã xuất hiện là Israel. Sau cuộc thảm sát Holocaust, dân Do Thái trên toàn thế giới rất khao khát đã có được một vương quốc riêng. Nhiều người Do Thái đã có kinh nghiệm tay nghề chiến đấu trong trận chiến tranh (họ là cựu quân nhân Mỹ, Anh, Liên Xô), đấy là yếu tố thuận tiện khi vương quốc này luôn phải đương đầu để được độc lập và tồn tại.[cần dẫn nguồn]
Quân số và sản lượng vũ khí của những nước tham chiến: (Thống kê hiện tại vẫn gần khá đầy đủ)
Quốc gia
Xe tăng, pháo tự hành
Xe thiết giáp
xe vận tải lối đi bộ
Đại bác
Súng cối
Súng máy
Quân số
Đế chế Anh và những thuộc địa
(Ấn Độ, Úc, Miến Điện, Ireland…)
47.862
47.420
1.475.521
226.113
239.540
1.090.410
14.247.343
(gồm 7.602.718 người Anh)
Hoa Kỳ
108.410
Không rõ
2.382.311
257.390
105.055
2.679.840
16.100.000
Liên Xô
119.769
Không rõ
197.100
516.648
200.300
7.477.400[238]
34.401.807
Pháp
Vài trăm
Vài trăm
Vài nghìn
Không rõ
Không rõ
Không rõ
Gần 2,5 triệu
(phần lớn đầu hàng từ nửa 1940)
Trung Quốc
0
0
0
Không rõ
Không rõ
Không rõ
Gần 10 triệu
Các nước khác
Vài trăm nghìn
Tổng số của Đồng Minh
270.041+
Hàng trăm nghìn
4.054.932+
1.000.151+
544.895+
11.247.650+
Khoảng 80 triệu
Đức và những vùng Đức chiếm đóng
67.429
345.914
159.147
73.484
674.280
1.000.730
(chưa tính 1,5 triệu súng tiểu liên)
21.449.535
Hungary
908
447
Không rõ
4.583
Không rõ
Romania
91
251
Không rõ
2.800
Không rõ
10.000
Không rõ
Italia
3.368
Không rõ
83.000
7.200
22.000
Không rõ
4.065.000
(phần lớn đã đầu hàng từ nửa 1943)
Nhật Bản và những vùng Nhật chiếm đóng
4.524
Không rõ
165.945
13.350
29.000
380.000
Khoảng 9 triệu
Các nước khác
Không rõ
Tổng số của Phe Trục
76.320+
346.165+
408.092+
97.281+
725.280+
2.895.313+
Khoảng 35 triệu
Xét về sản lượng vũ khí, Liên Xô là nước sản xuất nhiều vũ khí lục quân nhất trong thế chiến 2 (gồm có xe tăng, đại bác, súng cối, súng máy, đạn pháo…), còn Mỹ là nước sản xuất nhiều máy bay và tàu chiến nhất trong Thế chiến 2.[cần dẫn nguồn]
Xét về nhân lực, Liên Xô là nước có góp phần lớn số 1, chiếm khoảng chừng 50% quân số của toàn bộ khối Đồng minh. Trong toàn trận chiến, Liên Xô lôi kéo được 34,4 triệu quân nhân, số quân này còn to nhiều hơn tổng quân số của toàn bộ khối phát xít cộng lại. Trong khi đó, Mỹ lôi kéo 12,4 triệu quân nhân, Vương quốc Anh (và những thuộc địa của Anh) lôi kéo 14,25 triệu quân nhân, Trung Quốc lôi kéo gần 10 triệu quân nhân.[cần dẫn nguồn]
Số sư đoàn của những nước tham chiến:
Quốc gia
1939
1940
1941
1942
1943
1944
1945
Kết thúc trận chiến tranh
Pháp
86
105
0
0
5
7
14
14
Đức
78
189
235
261
327
347
319
375
Anh
9
34
35
38
39
37
31
31
Ý
6
73
64
89
86
2
9
10
Ba Lan
43
2
2
2
2
5
5
5
Romania
11
28
33
31
33
32
24
24
Liên Xô
194
200
220
250
350
400
488
491
Mỹ
8
24
39
76
95
94
94
94
Số sư đoàn của Đức đóng tại những mặt trận:
Mặt trận
Đầu 1941
6/1942
6/1943
6/1944
Liên Xô
34
171
179
157
Pháp, Bỉ và Hà Lan
38
27
42
56
Na Uy, Phần Lan
13
16
16
16
Vùng Balkans
7
8
17
20
Italy
0
0
0
22
Đan Mạch
1
1
2
3
Bắc Phi
2
3
0
0
Trong quy trình 1941-1943, hầu hết những sư đoàn Đức được sắp xếp tại mặt trận Liên Xô. Từ giữa năm 1943, khi quân Anh-Mỹ đổ xô lên Ý và tiếp theo đó là Pháp, quân Đức phải chia bớt lực lượng cho mặt trận Tây Âu, nhưng vẫn sắp xếp 2/3 số sư đoàn tại mặt trận Liên Xô.[cần dẫn nguồn]
Khối Đồng Minh
Ở mặt trận châu Âu, nước Đồng Minh tham chiến hầu hết là Liên Xô, nơi mà phe Trục triệu tập 80% binh sĩ cho mặt trận này. Từ tháng 7 năm 1944, quân Mỹ-Anh đổ xô lên Tây Âu, mở mặt trận thứ hai ở phía Tây Âu, nhưng phe Trục cũng chỉ dành ra 1/3 lực lượng để tác chiến ở mặt trận này. Ngoài ra, so với Liên Xô, Mỹ-Anh có điểm thuận tiện hơn: lãnh thổ của tớ không biến thành lục quân đối phương tiến công (do được ngăn cách với Đức bởi đại dương), nên họ hoàn toàn có thể sản xuất vũ khí một cách tương đối bảo vệ an toàn và uy tín, trong lúc Liên Xô phải sơ tán hàng loạt nhà máy sản xuất ngay từ trên đầu trận chiến tranh để tránh lọt vào tay quân Đức. Như vậy, trong những nước Đồng Minh, Liên Xô phải gánh chịu áp lực đè nén trận chiến tranh nặng nề nhất.[cần dẫn nguồn]
Vương Quốc Anh thì không biến thành lực lượng trên bộ của Đức tiến công, nhưng đấy là một quốc hòn đảo có diện tích s quy hoạnh nhỏ, phụ thuộc phần lớn vào tài nguyên được chở đến bằng đường thủy, nhưng đường thủy lại thường xuyên bị tàu ngầm Đức đánh phá. Ngoài ra, quy mô nền công nghiệp và tiềm lực dân số của Anh đều nhỏ hơn so với Mỹ và Liên Xô. Trung Quốc cũng là một nước liên minh quan trọng, có dân số và diện tích s quy hoạnh rất rộng, nhưng khi đó nước này vẫn còn đấy đang trong tình trạng lỗi thời, quy mô công nghiệp nhỏ, sản lượng vũ khí thấp. Nhiều lãnh thổ và thành phố quan trọng của Trung Quốc đã và hiện giờ đang bị Nhật lấn chiếm.[cần dẫn nguồn]
Trong 3 nước Đồng Minh chủ chốt (Mỹ, Anh, Liên Xô), chỉ đó Mỹ là có lãnh thổ bảo vệ an toàn và uy tín bởi nằm cách xa mặt trận, không hề bị đối phương đánh phá, Mỹ cũng không phải lôi kéo hầu hết phái mạnh ra mặt trận như Anh, Liên Xô. Vì vậy, Mỹ hoàn toàn có thể rảnh tay sản xuất vũ khí trong những Đk thuận tiện hơn thật nhiều những nước liên minh khác. Để giảm sút gánh nặng cho liên minh, Mỹ thực thi chương trình “Lend-lease” (cho vay vốn ngân hàng – cho thuê). Đúng như tên thường gọi của chương trình này, đây không phải là viện trợ miễn phí, mà thực tiễn là Mỹ sẽ chuyển thành phầm & hàng hóa cho những nước liên minh, đổi lại thì những nước này sẽ tiến hành cho phép quân đội Mỹ đóng quân tại những vị trí căn cứ quân sự chiến lược, hải cảng chủ chốt nằm trên lãnh thổ của những nước Đồng Minh. Trong chương trình này, 50,1 tỷ USD (tương tự 543 tỷ đô la thời giá năm 2022, hoặc 11% ngân sách trận chiến tranh của Mỹ trong thế chiến 2) đã được phục vụ cho những nước liên minh[239]. Trong số đó, 31,4 tỷ đôla đã được chuyển cho Liên hiệp Vương quốc Anh, 11 tỷ đôla cho Liên Xô, 3,2 tỷ đôla cho Pháp, 1,63 tỷ đôla cho Trung Quốc và 2,6 tỷ đô la còn sót lại cho những liên minh khác[240]. Tuy nhiên, Hoa Kỳ cũng nhận được “Lend-lease ngược”, tức là việc những nước liên minh phục vụ thiết bị, tài nguyên và dịch vụ cho Hoa Kỳ. Gần 8 tỷ đôla (tương tự với 124 tỷ đôla ngày này) những thành phầm & hàng hóa gồm vật tư trận chiến tranh, tài nguyên vạn vật thiên nhiên đã được phục vụ cho những lực lượng Hoa Kỳ bởi những nước liên minh, 90% số tiền này tới từ Đế quốc Anh[241]. Ngoài ra, thông qua “Lend-lease”, Mỹ còn thu được những quyền lợi khác không thể tính bằng tiền: nước Anh phải trao cho Mỹ một số trong những lãnh thổ thuộc địa, những nước liên minh phải chuyển giao cho Mỹ một số trong những công nghệ tiên tiến và phát triển mật như radar, ngư lôi, máy giải mật mã, phi cơ, công nghệ tiên tiến và phát triển hạt nhân… Liên Xô đã và đang phục vụ 300.000 tấn crôm và 32.000 tấn quặng mangan, cũng như nhiều chuyến tàu chở gỗ, vàng và bạch kim cho Hoa Kỳ. Trong trận chiến tranh, Liên Xô đã phục vụ một số trong những lượng lớn những lô hàng tài nguyên quý và hiếm (vàng và bạch kim) cho Kho bạc Hoa Kỳ như một hình thức trả nợ không dùng tiền mặt cho Lend-lease.[cần dẫn nguồn]
Trong quy trình trận chiến tranh, Liên Xô đã nhận được được khoảng chừng 17,5 triệu tấn thành phầm & hàng hóa của Mỹ-Anh (trong số đó gồm có 4.478.116 tấn thực phẩm (thịt đóng hộp, đường, bột, muối, v.v.) và 2.670.371 tấn thành phầm xăng dầu), tương tự 11 tỷ USD (thời giá 1941-1945). Tính theo năm: 1941: 360.800 tấn, 1942: 2.453.000 tấn, 1943: 4.795.000 tấn, 1944: 6.218.000 tấn, 1945: 3.674.000 tấn. Một số quan điểm nhận định rằng Phương Tây đã thổi phồng quá mức cần thiết vai trò của khoản viện trợ cho Liên Xô. Tổng giá trị viện trợ chỉ bằng 4% tổng lượng sản xuất của Liên Xô trong trong năm trận chiến tranh (trong lúc Liên Xô phải chống đỡ 70% binh sĩ của Đức và chư hầu). Do vậy, những quan điểm này đã nhận được định rằng viện trợ lend-lease góp phần không đáng kể vào thắng lợi của những lực lượng vũ trang Xô viết. Ngoài ra, viện trợ trong năm 1941 (khi Liên Xô đang cần nhất) lại khá nhỏ giọt, trong lúc tới 56,5% giá trị viện trợ lend-lease chỉ đến Liên Xô vào năm ở đầu cuối của cuộc trận chiến tranh (từ thời điểm tháng 1 năm 1944 tới tháng 5 năm 1945)[242], khi đó mức sản xuất của Liên Xô đã vượt xa Đức nhiều lần.
Nhà ngoại giao Vyacheslav Molotov tuyên bố năm 1945 rằng “đất việt nam đã phục vụ toàn bộ những yếu tố thiết yếu cho quân đội anh hùng của toàn bộ chúng ta”. Các nhà sử học khác ví như Roger Munting đã lập luận rằng sự viện trợ của Đồng minh (Lend-Lease) không bao giờ chiếm hơn 4% sản lượng công nghiệp thời chiến của Liên Xô[243] Các số liệu đã cho toàn bộ chúng ta biết vũ khí Lend-Lease chỉ phục vụ một góp phần nhỏ cho nỗ lực trận chiến tranh của Liên Xô (chiếm gần đầy 2% pháo binh, 12% số máy bay, 10% số xe tăng mà Liên Xô sử dụng)[244]
Harry Lloyd Hopkins, cố vấn của Tổng thống Roosevelt, nhận định: “Chúng tôi chưa bao giờ nhận định rằng sự giúp sức của toàn bộ chúng ta dưới hình thức lend-lease là yếu tố chính trong thắng lợi của Liên Xô trước Hitler ở mặt trận phía đông. Chiến thắng đó đạt được bằng sự dũng cảm và máu của quân đội Nga”. Nhà sử học Mỹ George C. Herring thẳng thắn hơn: “Lend-lease không phải là hành vi vô tư. Đây là một hành vi có tính toán, vị kỷ và người Mỹ luôn tưởng tượng rõ ràng những món lợi mà người ta hoàn toàn có thể thu được từ hành vi đó”. Tổng thống Mỹ Franklin D. Roosevelt đã xác lập rằng việc giúp sức Liên Xô cũng đó đó là vì quyền lợi của Mỹ, bởi nếu Liên Xô thất bại thì chính Mỹ sẽ là tiềm năng tiếp theo đó, Roosevelt so sánh rằng “một vòi cứu hỏa nên được trao cho một người hàng xóm để ngăn ngừa lửa cháy lan đến nhà riêng của chính mình”. Trong và sau trận chiến tranh, Liên Xô đã phải trả nợ (tính kèm lãi suất vay) cho những thành phầm & hàng hóa, vũ khí mà Mỹ đã viện trợ cho họ, hình thức trả nợ gồm nhiều tàu chở sắt kẽm kim loại quý như bạch kim trị giá hàng tỷ USD. Mỹ là nước duy nhất trong khối Đồng minh hầu như không biến thành tàn phá mà còn thu được những nguồn lợi kinh tế tài chính khổng lồ từ cuộc trận chiến tranh[245].
Một số ý kiến khác lại xác lập rằng Lend-Lease thực sự có ý nghĩa rất rộng trong thắng lợi của Liên Xô trước Đức Quốc xã. Vào thời gian ấy việc vận chuyển vũ khí và nhu yếu phẩm của Liên Xô phụ thuộc thật nhiều vào hoạt động và sinh hoạt giải trí vận tải lối đi bộ đường tàu, nhưng Liên Xô đã chấm hết sản xuất những thiết bị vận tải lối đi bộ đường tàu Tính từ lúc năm 1941 để chuyển sang sản xuất xe tăng. Lend-Lease đã phục vụ 92% tổng số những thiết bị đường tàu cho Liên Xô[246][247][248] gồm có một,911 đầu máy xe lửa và 11,225 toa tàu lửa. Bốn trăm ngàn xe vận tải lối đi bộ do Mỹ sản xuất và phục vụ cho Liên Xô quy trình này, gồm có cả những dòng xe như Dodge hay Studebaker, đã tương hỗ to lớn về phục vụ hầu cần cho binh lính Hồng quân. Vào năm 1945, gần 1/3 lực lượng xe tải vận chuyển của quân Liên Xô trên mặt trận được sản xuất ở Mỹ. Từ năm 1942, hầu hết những bệ phóng tên lửa Katyusha của Hồng quân đều được lắp đặt trên những chiếc xe tải do Mỹ viện trợ, đem lại hiệu suất cao chiến đấu cao hơn so với những chiếc xe tải của Liên Xô sản xuất [249]. Các nước Đồng minh đã và đang phục vụ 2,586 triệu tấn nhiên liệu máy bay cho không quân Liên Xô, gấp 1,4 lần so với lượng nhiên liệu máy bay mà Liên Xô tự sản xuất được trong toàn bộ cuộc trận chiến tranh.[246] Mỹ còn viện trợ một số trong những lượng lớn những phương tiện đi lại liên lạc, thức ăn đóng hộp và quần áo cho Liên Xô trong trận chiến[250]. Joseph Stalin tại hội nghị Tehran đã công nhận: “Nếu không còn nền công nghiệp sản xuất của Mỹ, phe Đồng minh có lẽ rằng sẽ không còn bao giờ thắng được trận chiến này”[251][252]. Trong một buổi tiệc mừng sinh nhật thủ tướng Anh Churchill tại Teheran, Stalin đã và đang nói rằng: “Thứ quan trọng nhất trong trận chiến này đó đó là máy móc. Hoa Kỳ đã chứng tỏ rằng họ hoàn toàn có thể sản xuất được từ 8.000 đến 10.000 máy bay mỗi tháng. Trong khi đó nước Nga chỉ hoàn toàn có thể sản xuất được nhiều nhất là 3.000 máy bay mỗi tháng. Anh Quốc cũng chỉ sản xuất được từ 3.000 đến 3.500 máy bay mỗi tháng, hầu hết là máy bay ném bom hạng nặng. Bởi thế, Hoa Kỳ đó đó là giang sơn của những cỗ máy. Nếu không còn những cỗ máy đó, thông qua Lend-Lease, toàn bộ chúng ta sẽ thua trận chiến này” [253]. Nguyên soái Liên Xô Georgi Konstantinovich Zhukov vấn đáp trong một cuộc phỏng vấn năm 1963 rằng: “nếu không còn nguồn viện trợ này chúng tôi đang không thể trang bị cho quân đội để tham dự trữ hoặc thậm chí còn không thể tiếp tục cuộc trận chiến tranh… Chúng tôi không còn thuốc nổ và thuốc súng… Người Mỹ thực sự đã cứu chúng tôi bằng thuốc súng và thuốc nổ của tớ. Chưa kể vô số những tấm thép mà người ta đã gửi cho chúng tôi! Làm sao chúng tôi hoàn toàn có thể sản xuất được xe tăng vào thời gian lúc đó nếu không còn thép của người Mỹ? Ngày nay bọn họ cứ làm như chúng tôi hoàn toàn có thể tự sản xuất được toàn bộ những thứ đó vậy. Không có xe vận tải lối đi bộ của Mỹ, chúng tôi sẽ không còn còn gì để lắp đặt những khẩu súng của chúng tôi””[254][255]. Lãnh đạo Liên Xô Nikita Khrushchev về sau viết trong cuốn hồi ký của ông: “Đầu tiên, tôi muốn nói về một số trong những nhận xét mà Stalin đã đưa ra và lặp đi lặp lại nhiều lần khi chúng tôi “tự do thảo luận” với nhau. Ông ấy [Stalin] đã nói thẳng thừng rằng nếu Hoa Kỳ không hỗ trợ sức toàn bộ chúng ta [Liên Xô], toàn bộ chúng ta sẽ không còn thể giành được thắng lợi. Nếu toàn bộ chúng ta phải một mình chiến đấu với Đức Quốc xã, toàn bộ chúng ta đang không thể chống đỡ nổi sức mạnh mẽ và tự tin của quân Đức, và toàn bộ chúng ta chắc như đinh sẽ thua cuộc trận chiến tranh […] Khi tôi lắng nghe những nhận xét này của ông ấy, tôi đã hoàn toàn đồng ý với ông ấy, và đến ngày ngày hôm nay tôi thậm chí còn còn đồng ý hơn thế nữa.”[256]. Theo nhà sử học Nga Boris Vadimovich Sokolov, người đã từng có 30 năm sống dưới thời Xô viết, Lend-Lease đã đóng một vai trò rất quan trọng, thậm chí còn là quyết định hành động trong thắng lợi của Hồng quân: “nếu không còn những chuyến hàng của phương Tây theo chương trình viện trợ Lend-Lease, Liên bang Xô viết không những không thể thắng lợi cuộc Chiến tranh vệ quốc vĩ đại, họ thậm chí còn còn không thể chống lại quân xâm lược Đức, họ không thể sản xuất đủ vũ khí và trang thiết bị quân sự chiến lược hoặc phục vụ đủ nhiên liệu và đạn dược cho binh lính. Giới lãnh đạo Xô viết đã nhận được thức rõ được sự phụ thuộc của tớ vào Lend-Lease.”[246]
Trong cuộc trận chiến tranh, chính phủ nước nhà Liên Xô đã nỗ lực hạ thấp vai trò của những khoản viện trợ quốc tế, điều này khiến Đại sứ Mỹ tại Liên Xô lúc đó là William Standley tức giận: “Có vẻ như chính phủ nước nhà Nga muốn che giấu đi thực sự rằng họ đang nhận được sự giúp sức từ bên phía ngoài. Rõ ràng là họ muốn người dân tin rằng Hồng quân đang chiến đấu một mình trong trận chiến này”. Cơ quan kiểm duyệt của Nga tiếp theo này đã được cho phép phát biểu này của Standley được đăng tải những tờ báo trong toàn nước.[257]
Một số sử gia khác thì dung hòa 2 quan điểm trên, Từ đó “lend – lease” không phải là quan trọng sống còn với Liên Xô, nhưng cũng không phải là vô ích. Một số sử gia như M. Harison tin rằng nếu không còn “lend – lease”, Liên Xô vẫn sẽ thắng lợi, bởi thực tiễn hầu hết vũ khí của Liên Xô là vì họ tự sản xuất (vũ khí “lend – lease” chỉ chiếm khoảng chừng khoảng chừng 4% số vũ khí mà Liên Xô sử dụng), tuy nhiên thắng lợi của Liên Xô sẽ tới chậm hơn vài tháng (là quãng thời hạn để sản xuất thêm 4% số vũ khí đó). trái lại, nếu không còn sự tham gia của Liên Xô (chống đỡ 70% lực lượng Đức và chư hầu) thì những nước Đồng Minh còn sót lại cũng tiếp tục rất khó hoàn toàn có thể vượt mặt được khối Phát xít ở châu Âu[258]. Chuyên gia quân sự chiến lược Nga Andrey Chaplygin tin rằng Liên Xô vẫn sẽ thắng lợi trong cuộc thế chiến dù không còn lend – lease, nhưng chương trình này cũng giúp Liên Xô giảm thiểu tổn thất trên con phố đi đến Chiến thắng. Còn riêng với Mỹ thì lend-lease trước hết, như chính Tổng thống Mỹ Franklin D. Roosevelt đã từng nói: “Đó là một khoản vốn sinh lời”[259].
Một Chuyên Viên Nga đã nói: “Chúng ta đã quyết tử hàng triệu người (để góp thêm phần cho thắng lợi của Đồng Minh), và họ (Mỹ) muốn toàn bộ chúng ta phải cúi rạp trước mặt họ chỉ vì họ gửi thịt đóng hộp cho toàn bộ chúng ta sao. Một kẻ thực dụng có bao giờ làm bất kể điều gì mà không đem lại quyền lợi cho ông ta? Đừng nói với tôi rằng Lend – lease là một khoản tiền từ thiện”. Sau trận chiến tranh, Mỹ đã yêu cầu Liên Xô trả số tiền nợ 1,3 tỷ USD còn sót lại từ chương trình Lend-Lease, nhưng chính phủ nước nhà Liên Xô cho biết thêm thêm họ chỉ hoàn toàn có thể trả 170 triệu USD. Chính phủ Hoa Kỳ khước từ Đk này, dẫn đến những cuộc đàm phán vào năm 1972 và kết quả đã đi tới một thỏa thuận hợp tác giữa 2 nước, Từ đó Liên Xô có trách nhiệm và trách nhiệm phải trả đủ 722 triệu USD cho Mỹ cho tới năm 2001. Năm 1990, Mỹ và Liên Xô trở lại đàm phán. Hai bên đã đi đến quyết định hành động rằng đến năm 2030, Liên Xô sẽ trả đủ cho Mỹ khoản tiền là 674 triệu USD. Tuy vậy chỉ 1 năm tiếp theo, Liên Xô sụp đổ. Vào năm 1993, chính phủ nước nhà Nga đã tuyên bố họ sẽ thừa kế những số tiền nợ của Liên Xô và sẽ sớm thanh toán số tiền nợ cho toàn bộ số thành phầm & hàng hóa mà Liên Xô đã nhận được được theo dự luật Lend-Lease.[257]
Cùng với việc nhận hàng lend-lease từ những nước liên minh, Liên Xô cũng viện trợ ngược cho những nước này. Trong trong năm trận chiến tranh, những nước liên minh đã và đang nhận từ Liên Xô 300.000 tấn quặng crom, mangan, gỗ, vàng và bạch kim. Liên Xô đã phục vụ một số trong những lượng không rõ những lô hàng tài nguyên quý và hiếm cho Hoa Kỳ như một hình thức chi trả cho những chuyến hàng lend-lease do Mỹ phục vụ, điều này đã được thỏa thuận hợp tác trước lúc ký kết nghị định thư thứ nhất vào trong ngày một tháng 10 năm 1941. Một số trong những lô hàng này đã biết thành phát hiện bởi người Đức. Vào tháng 5 năm 1942, HMS Edinburgh bị chìm trong lúc mang theo 4,5 tấn vàng của Liên Xô chở đến cho Hoa Kỳ. Vào tháng 6 năm 1942, SS Port Nicholson bị chìm trên đường từ Halifax, Nova Scotia đến Tp New York, trên tàu chở thật nhiều bạch kim, vàng và kim cương công nghiệp của Liên Xô, xác tàu được phát hiện năm 2008[260].
Phe Trục
Ở châu Âu, cường quốc phe Trục tham chiến hầu hết là Đức. Đức Quốc xã nhận được sự tương hỗ từ 9 nước liên minh (phát xít Ý, Romania, Bulgaria, Hungary, Phần Lan, Slovakia, Croatia, Vichy Pháp, Tây Ban Nha) và một số trong những vùng lãnh thổ chiếm đóng, 9 nước này đã phục vụ cho Đức khoảng chừng 20% quân số, 1/3 số lao động và hơn một nửa lượng nguyên vật tư để sản xuất vũ khí. Trên thực tiễn, Đức Quốc xã không tham chiến riêng lẻ mà đã lôi kéo nguồn nhân lực, toàn bộ những kho vũ khí, dự trữ sắt kẽm kim loại, những nguyên vật tư kế hoạch, lôi kéo gần như thể toàn bộ nền công nghiệp quân sự chiến lược của toàn Tây Âu và Trung Âu vào trận chiến, trong số đó 75% binh sĩ được sử dụng để chống Liên Xô[261] Nếu không còn sự trợ giúp của 9 nước này, Đức Quốc xã sẽ không còn thể có đủ nhân lực và tài nguyên để tiến hành trận chiến tranh tổng lực lâu dài với khối Đồng Minh (ví dụ, sau khi Romania bị Liên Xô vượt mặt vào tháng 8/1944 thì Đức cũng trở nên mất một nửa nguồn cung cấp dầu mỏ, điều này khiến sản lượng vũ khí của Đức sụt tụt giảm khá nhanh gọn Tính từ lúc thời gian ở thời gian cuối năm 1944 và quân đội Đức cũng thua chung cuộc chỉ nửa năm tiếp Từ đó).[cần dẫn nguồn]
Khi Đức chiếm hữu được lãnh thổ mới (bằng phương pháp lấn chiếm trực tiếp hoặc bằng phương pháp thiết lập chính phủ nước nhà bù nhìn ở những nước bị vượt mặt), những lãnh thổ mới này buộc phải bán tài nguyên và nông sản cho Đức với giá quá thấp. Một lượng lớn thành phầm & hàng hóa chảy vào Đức từ những vùng bị chinh phục ở phía Tây. Ví dụ, 2/3 trong toàn bộ những chuyến tàu hỏa ở Pháp vào năm 1941 đã được sử dụng để vận chuyển thành phầm & hàng hóa sang Đức. Na Uy mất 20% thu nhập quốc dân vào năm 1940 và 40% vào năm 1943 để phục vụ cho Đức[262]
Do bị thiếu lương thực bởi nhiều nông dân nam đã nhập ngũ, Đức bù đắp sự thiếu vắng đó bằng phương pháp lấy hàng triệu tấn ngũ cốc từ Nam Tư, Hungary và Romania. Nguồn phục vụ dầu của Đức, vốn rất quan trọng cho nỗ lực trận chiến tranh, phụ thuộc phần lớn vào việc nhập khẩu 1,5 triệu tấn dầu thường niên, hầu hết từ Romania. Đức cũng chiếm giữ luôn nguồn phục vụ dầu của những nước bị chinh phục – ví như Pháp[263] Về mặt sản xuất, Đức trưng dụng mọi nhà máy sản xuất tại những lãnh thổ chiếm đóng, những nhà máy sản xuất này đã phục vụ thật nhiều vũ khí cho Đức. Ví dụ như loại xe tăng Panzer 38(t) và những biến thể của nó đã được sản xuất tại những nhà máy sản xuất ở Tiệp Khắc với số lượng lên tới trên 6.600 chiếc[264]
Ở châu Á, cường quốc phe Trục tham chiến hầu hết là Nhật Bản. Tuy nhiên, tiềm năng kỹ nghệ của Nhật yếu hơn so với những nước Đức, Liên Xô, Anh, Mỹ do nước này thiếu những nguồn tài nguyên một cách trầm trọng. Nhật buộc phải nhập khẩu những nguyên vật tư như sắt, dầu hoả và than đá vì thiếu những tài nguyên vạn vật thiên nhiên ở trong nước để duy trì sản xuất công nghiệp vũ khí. Vì vậy, Nhật Bản xây dựng một loạt chính phủ nước nhà bù nhìn ở những vùng chiếm đóng để tương hỗ quân Nhật khai thác tài nguyên phục vụ trận chiến tranh. Tiêu biểu như Mãn Châu quốc, Chính phủ Uông Tinh Vệ, chính phủ nước nhà Thái Lan dưới thời thống chế Plaek Pibulsonggram, chính phủ nước nhà đệ nhị Cộng hòa tại Philipines, chính phủ nước nhà Đế quốc Việt Nam…[265].
Hậu quả
Tất cả mọi vương quốc trên toàn thế giới đều bị Chiến tranh toàn thế giới thứ hai ảnh hưởng không ít. Phần lớn đã tham chiến theo phía Đồng Minh hay phe Trục, và một số trong những đã theo cả hai. Một số nước được xây dựng vì trận chiến tranh, và một số trong những không tồn tại được.[cần dẫn nguồn]
8 Cường Quốc tham chiến quan trọng nhất được liệt kê sau này:[cần dẫn nguồn]
Tướng Mỹ Douglas McArthur ký nhận đầu hàng vô Đk của Nhật trên chiến hạm USS Missouri
Chim bồ câu trong nòng pháo tại Prokhorovka (Nga) năm 2008, hình tượng cho số phận mong manh của yếu tố sống trước mối rình rập đe dọa trận chiến tranh
Chiến tranh toàn thế giới thứ hai là một cuộc xung đột vũ trang lớn số 1 lịch sử. Không cuộc xung đột nào trước đó hay tiếp theo đó gồm có số nước tham gia nhiều hơn nữa, ảnh hưởng diện tích s quy hoạnh đất to nhiều hơn, hay giết nhiều mạng người và phá hoại nhiều hơn nữa. Tuy nhiên, sự lớn lao của trận chiến này chỉ là một trong nhiều khía cạnh nổi trội nhất của nó. Một số khía cạnh khác đáng được để ý quan tâm là:[cần dẫn nguồn]
Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện đi lại truyền tải về Chiến tranh toàn thế giới thứ hai.
Reply
4
0
Chia sẻ
Chia Sẻ Link Tải Sự kiện làm thay đổi tình hình trận chiến tranh toàn thế giới thứ hai miễn phí
Bạn vừa tìm hiểu thêm nội dung bài viết Với Một số hướng dẫn một cách rõ ràng hơn về Clip Sự kiện làm thay đổi tình hình trận chiến tranh toàn thế giới thứ hai tiên tiến và phát triển nhất và Chia SẻLink Tải Sự kiện làm thay đổi tình hình trận chiến tranh toàn thế giới thứ hai Free.
Hỏi đáp vướng mắc về Sự kiện làm thay đổi tình hình trận chiến tranh toàn thế giới thứ hai
Nếu sau khi đọc nội dung bài viết Sự kiện làm thay đổi tình hình trận chiến tranh toàn thế giới thứ hai vẫn chưa hiểu thì hoàn toàn có thể lại phản hồi ở cuối bài để Tác giả lý giải và hướng dẫn lại nha
#Sự #kiện #làm #thay #đổi #tình #hình #chiến #tranh #thế #giới #thứ